100 yaşını geçenlerin sayısında rekor: Uzun yaşamın sırrı çözülüyor mu?
İngiltere'de 100 yaşını aşanların sayısı 20 yılda iki katına çıktı ve 16.600'ü geçti. Kadınlar halen önde olsa da, erkeklerdeki artış hızı da dikkat çekiyor. Uzmanlar, bu rekorun sırrını tıbbi ilerlemeler kadar, uzun yaşayanların aktif yaşam tarzı ve güçlü sosyal bağları gibi faktörlere bağlıyor.
Birleşik Krallık genelinde 100 yaş ve üzerindeki insanların sayısı, Ulusal İstatistik Ofisi (ONS) verilerine göre rekor seviyeye ulaştı. Resmi sayılar, 2024 yılında en az 16.600'den fazla kişinin yüz yaşını aştığını gösteriyor. Bu sayı, 2004 yılından bu yana yüz yaşını geçenlerin sayısının iki katından fazla arttığı anlamına geliyor ve 2023 verilerine göre %3,5'lik önemli bir artışa işaret ediyor.
Uzmanlar, bu çarpıcı artışı öncelikle geçmişteki ölüm oranlarında yaşanan iyileşmelere bağlıyor. ONS Demografik İçgörüler Bölümü Başkanı Kerry Gadsdon, yaşam standartlarındaki yükselmenin, toplum sağlığındaki iyileşmelerin ve tıbbi tedavilerdeki ilerlemelerin daha fazla insanın ileri yaşlara kadar hayatta kalmasını sağladığını belirtiyor.
Verilerde cinsiyetler arası belirgin bir fark söz konusu. 100 yaşını geçen 16.600 kişiden 13.500'den fazlasını kadınlar oluşturuyor; bu da kadınların 100 yaşına ulaşma olasılığının erkeklerden yaklaşık dört buçuk kat daha fazla olduğu demek. Uzmanlar, bu farkı, erkekler arasında tarihsel olarak yüksek görünen sigara ve alkol tüketimi gibi riskli davranışlara bağlıyor. Ayrıca kadınların bağışıklık sistemlerinin enfeksiyonlara karşı daha dirençli olduğu yönünde araştırmalar da var.
Ancak, yüz yaşını aşan erkeklerin sayısındaki artış hızı kadınlardan çok daha yüksek. Erkeklerde bu oran 2004 ile 2024 yılları arasında üç katına çıkarken, kadınlardaki artış %17,6'da kaldı. Erkeklerdeki bu hızlı artış, 90 yaş ve üzeri nüfus rakamlarına da yansımış durumda.
Uzun ömrün sırrı ve mavi bölgeler
İstatistikçiler, yüz yaş üstü nüfustaki bu büyümenin bir kısmını, Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden hemen sonraki yıllarda (1918 sonrası) doğan bebek sayısındaki artışa bağlıyor. Bu durum, 2020 ve 2021'de 100 yaşına giren insan sayısında keskin bir artışa neden oldu.
Peki, bu uzun ömrün sırrı nedir? Dünya genelinde yaşam beklentisi artmaya devam ederken (küresel ortalamanın 2050'ye kadar 78,1 yıla çıkması bekleniyor), uzmanlar uzun yaşayan insanların ortak noktalarına dikkat çekiyor. Yüz yaşını geçmiş kişileri inceleyen araştırmacılar, genellikle insanların 100 yaşına kadar yaşadığı coğrafi bölgeler olarak tanımlanan “Mavi Bölgeler”in temelini oluşturan faktörleri şu şekilde listeliyor:
Aktif Yaşam Tarzı: Yoğun egzersiz olmasa bile, aktif bir yaşam tarzı sürdürmek ve günlük rutin hareketliliği korumak uzun ömürlülüğü destekliyor.
Sosyal Bağlar: Arkadaşlık ve güçlü sosyal bağların olumlu etkisi kanıtlanmış durumda. Yalnızlık ve izolasyonun ise zehirli olduğu belirtiliyor.
Amaç Duygusu ve İnanç: Yaşama bir anlam katmak, bir amaç duygusuna sahip olmak ve inanç sisteminin bir parçası olmak, uzun yaşayan toplulukların ortak özellikleri arasında yer alıyor.
Şu anda dünyanın en yaşlı insanının 116 yaşında olan Ethel Caterham olduğu düşünülüyor. Kendisi, uzun ömürlü olmasının sırrını "kimseyle tartışmamaya, dinlemeye ve istediğimi yapmaya" bağlıyor. Bu basit yaşam felsefesi, bilimsel bulgularla paralel bir şekilde, uzun ve sağlıklı bir yaşamın sadece tıbbi tedavilerden ibaret olmadığını gösteriyor.