52 yıldır kayıp olan "yazılım hazinesi" depo temizliğinde ortaya çıktı
Bir depoda keşfedilen ve üzerinde 2008'de ölen bir mühendisin el yazısı olan teyp makarası, UNIX V4'ün orijinal kopyası olabilir. Veri kurtarma operasyonu şimdiden başladı bile...
Bilgisayar bilimleri dünyasını heyecanlandıran benzersiz bir keşif ile karşı karşıyayız. Utah Üniversitesi'nin Kahlert Bilgisayar Okulu deposunda yapılan bir temizlik sırasında, 50 yılı aşkın süredir sessizce bekleyen tarihi bir eser ortaya çıktı: Bell Labs’tan 1973 yılına ait olduğu belirtilen orijinal bir UNIX V4 teyp makarası. Bu keşif, özellikle bu sürümün tam bir kopyasının varlığı bilinmediği için son derece dikkate değer.
Utah Üniversitesi’nden Profesör Robert Ricci’nin Mastodon üzerinden duyurduğu habere göre, dokuz parçalık teyp makarasının üzerindeki etikette, el yazısıyla “Bell Labs V4’ten UNIX Orijinali” notu yer alıyordu. Ricci, el yazısının 2008 yılında vefat eden eski danışmanı Jay Lepreau’ya ait olduğunu doğruladı.
Bu teyp makarasının etiketi doğruysa, bilgisayar tarihi için büyük önem taşıyor. Çünkü UNIX’in Dördüncü Sürümü (V4), çekirdeğin ve bazı temel yardımcı programların yeni geliştirilen C programlama diliyle yeniden yazıldığı ilk versiyondu. Bugüne kadar bu sürümden geriye sadece çekirdeğin biraz eski bir kaynak kodu ve bazı kılavuz sayfaları kalmıştı.
Utah Çaydanlığı’nın mucidi ve efsanevi bağlantı
Araştırmacılar, birkaç saat süren bir "dedektiflik çalışmasıyla" bu teyp makarasının kimin elinden geçtiğini de hızla tespit etti. Bulunan bilgilere göre, teyp makarası orijinal olarak Martin Newell’a gönderilmişti. Eğer bu isim tanıdık geliyorsa bunun nedeni, Newell’ın bilgisayar grafiklerinde her yerde karşımıza çıkan, ikonik Utah Çaydanlığı’nın (Utah Teapot) mucidi olması. Yani bu keşif, sıradan bir eski yazılım yedeği değil, Windows NT OpenGL ekran koruyucularında bile görülen meşhur Utah Çaydanlığı’nın mucidi tarafından AT&T’den alınan UNIX Dördüncü Baskı’nın orijinal kopyası.
Profesör Ricci, teyp makarasının 12 saatlik kısa bir yolculukla Kaliforniya’daki Bilgisayar Tarihi Müzesi’ne (CHM) bizzat teslim edileceğini açıkladı. CHM’deki yazılım kütüphanecisi olan ve veri kurtarma konusunda saygı duyulan bir isim olan Al Kossow, konuya büyük ilgi gösterdi.
Kossow, teyp makarasındaki veriyi kurtarmak için izleyeceği yöntemi de detaylıca anlattı. Buna göre, teybi okuma amplifikatörünü bantlamak, veriyi 100 gigabaytlık RAM'e aktaran çok kanallı yüksek hızlı bir analog-dijital dönüştürücü kullanmak ve ardından Len Shustek’in yazdığı özel bir analiz programını çalıştırmak planlanıyor. 1970’lerden kalma bu 365 metre uzunluğundaki, muhtemelen 9 kanallı bant için kurtarılma şansının oldukça yüksek olduğu düşünülüyor.
Kossow, bu bulgunun nadirliğini vurgulayarak, “Bu o kadar nadir bir durum ki, onu kurtarmayı proje sıramın en başına koyuyorum” dedi.