Aynı şeyleri yiyip fazla mı kilo alıyorsunuz? Suçlu hemen yanı başınızda!

Son zamanlarda kilo aldıysanız veya genel sağlığınızda beklenmedik düşüşler yaşıyorsanız, şaşırtıcı bir şekilde bundan iklim değişikliği sorumlu olabilir. Hollandalı bilim insanları, atmosferdeki karbondioksit seviyelerindeki yükselişin pirinç ve arpa gibi temel mahsulleri daha kalorili ancak daha az besleyici hale getirdiği konusunda yeni bir uyarı yayınladı.

CO2, bitkilerde fotosentezi hızlandırarak kalori miktarını artırıyor. Fotosentezin artması ise, mahsullerde daha fazla şeker ve nişasta üretimine yol açan bir durum. Ancak bu artış, aynı zamanda protein ve diğer temel besin maddelerinin konsantrasyonunu düşürüyor ve sonuç olarak, genel besin kalitesi daha düşük ama kalori miktarı daha yüksek gıdalar ortaya çıkıyor.

Leiden Üniversitesi’nden bir ekip, yaygın olarak tüketilen pek çok yenilebilir bitkide “sinsi bir element değişimi” yaşandığı konusunda uyarıyor. Araştırmacılar, “Gıda güvenliği yeterli kalsa bile, besin güvenliği tehdit altında. Yiyecekler daha kalorili ve daha az besleyici hale gelecek” diyor. Bunun sonucunda, ne kadar yediğimizden veya ne kadar egzersiz yaptığımızdan bağımsız olarak, insanlarda obezite oranlarının artması, bağışıklığın zayıflaması ve daha fazla kronik hastalık görülmesi bekleniyor.

Temel besinler hızla azalıyor

Araştırmacılar, bu yeni meta-analiz için, mahsullerin farklı CO2 seviyelerinde, hem iç hem de dış mekanlarda yetiştirildiği farklı çalışmaların verilerini karşılaştırdı. Toplamda pirinç, arpa, patates, domates, buğday, soya fasulyesi, yer fıstığı ve marul dahil 43 yenilebilir mahsulü incelediler.

Analize göre, atmosferdeki CO2 seviyesi iki katına çıktığında, mahsullerdeki besin maddeleri üzerindeki olumsuz etki de katlanıyor. Çinko, demir ve protein gibi temel besinler ortalama yüzde 4,4 oranında azalırken, bazı besin maddelerindeki azalma yüzde 38'e kadar çıkıyor.

Ekip, “Pirinç, dünya nüfusunun yarısından fazlası için temel gıda maddesiyken, 2,5 milyar insan da buğdaya bağımlı. Her ikisi de protein, çinko ve demir gibi temel besin maddelerinde önemli düşüşler gösteriyor” diye uyarıyor. Aynı zamanda, numune başına düşen kalori miktarı da artış eğiliminde.

Zararlı maddeler artış eğiliminde

Ayrıca çalışma, cıva ve kurşun gibi zararlı maddelerin konsantrasyonlarının da artabileceğini buldu. Elbette bu konuda daha fazla çalışma yapılması ve daha fazla veri toplanması gerekiyor. Ancak genel olarak, bulgular gıdalarımızın artan sera gazı emisyonlarıyla birlikte daha kalorili, daha az besleyici ve daha toksik hale geleceğini düşündürüyor. Ne kadar yemek yediğimizden bağımsız olarak, sera gazı emisyonlarının artmasının sadece yiyeceklerimizdeki besin eksikliği nedeniyle sağlık sorunlarına yol açabileceğini gösteriyor.

Gelecekte insanların beslenme düzenlerini ayarlaması veya daha kontrollü CO2 seviyelerine sahip özel koşullarda yenilebilir mahsuller yetiştirmek için daha fazla alan ve ekipman bulması gerekebilir.

Yeterli gıdaya sahip olsak bile, gıdaların daha kalorili ve daha az besleyici hale gelmesi, insanların kalori açısından yeterli ama besin açısından yetersiz gıda tüketmesi anlamına gelen “gizli açlığa” katkıda bulunacak. Ekip, “Besin değerinin azalması, daha önce yeterli düzeyde beslenen popülasyonlar dahil olmak üzere, yetersiz beslenmeye katkıda bulunarak yıkıcı sağlık sonuçları doğurabilir” diyor.

Global Change Biology dergisinde yayımlanan bu çalışma, aynı zamanda CO2 açısından zenginleştirilmiş seralarda endüstriyel olarak yetiştirilen gıdalar için de bir endişe kaynağı. Bilim insanları, seraların gıda çeşitliliğini ve bulunabilirliğini artırarak beslenme kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini, ancak bu gıdaların besin konsantrasyonunun da ek bir perspektif olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.