Dünya genelinde A320 alarmı: Güneş radyasyonu uçuş sistemlerini etkileyebilir

Dünyanın en büyük uçak üreticilerinden biri olan Airbus, dünya genelinde kullanılan yaklaşık 6.000 yolcu uçağını etkileyebilecek kritik bir güvenlik açığı tespit ettiğini duyurdu. Şirket, A320 ailesine ait uçaklarda bulunan uçuş kontrol yazılımında, özellikle güneş fırtınaları sırasında sorun yaratabilecek bir zafiyet bulunduğunu açıkladı.

Güneş fırtınaları yazılımı etkileyebilir

Airbus’ın yaptığı açıklamaya göre, güneşten yayılan yoğun parçacık akışının yaşandığı solar fırtınalar, A320’lerdeki bazı bilgisayar sistemlerine etki ederek pilotların uçağı kontrol etmesini zorlaştırabilir. Bu durum, uçağın stabilite ve yönlendirme sistemlerinde geçici veri bozulmalarına yol açabiliyor.

Şirket, bu bulgular üzerine tüm A320 kullanıcılarına Alert Operators Transmission (AOT) adı verilen küresel bir uyarı göndererek yazılım ve donanım güncellemelerinin acilen yapılmasını istedi.

“Airbus, hizmette olan çok sayıda A320 ailesi uçağının bu durumdan etkilenebileceğini belirlemiştir,” denildi.

Dünya genelinde havayolları etkileniyor

A320 filosunun en büyük kullanıcılarından olan American Airlines, 480 adet uçağının 340’ında yazılım güncellemesi yapılacağını duyurdu.

ABD’de Delta, United ve JetBlue da en büyük A320 işletmecileri arasında yer alıyor.

Avrupa ve Asya’daki büyük havayolları da benzer şekilde etkilendi. Lufthansa (Almanya), IndiGo (Hindistan) ve easyJet (İngiltere) bazı uçaklarını güncelleme için geçici olarak servisten çekmek zorunda kaldıklarını Reuters’a doğruladı.

Soruşturmayı başlatan olay: JetBlue uçağının ani irtifa kaybı

Uzmanlara göre sorunun kaynağı, 30 Ekim’de Meksika Cancun’dan New Jersey Newark’a giden bir JetBlue uçağında yaşanan ciddi irtifa kaybı. Uçak, birkaç saniye içinde binlerce feet alçalırken 15 yolcu yaralanmıştı.

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından yürütülen soruşturma, uçuş kontrol bilgisayarlarındaki kritik verinin yoğun güneş radyasyonu nedeniyle bozulduğunu ortaya çıkardı. Bu da uçağın konum verilerini yanlış algılamasına ve ani dalışa geçmesine yol açtı.

Olay sırasında 35.000 feet’te seyreden JetBlue 1230 sefer sayılı uçuşun, yaklaşık 25.000 feet birden irtifa kaybederek 10.000 feet’e kadar indiği tespit edildi.

Pilotun telsiz konuşması şöyle aktarıldı:

“JetBlue 1230, 10.000’e alçalıyoruz, 297’e sabitliyoruz. Uçakta en az üç yaralı var, kafa bölgesinde kesiler olabilir. Tıbbi ekipmana ihtiyacımız var.”

A320 ailesi: Dünyanın en çok tercih edilen yolcu uçağı

Geçtiğimiz yıl Boeing 737’yi geride bırakarak dünyanın en çok satılan ticari uçağı unvanını alan A320 ailesi, A319, A320 ve A321 modellerini kapsıyor. Şu ana kadar 12.000’den fazla uçak teslim edildi.

Dar gövdeli ve çift motorlu yapısıyla kısa ve orta menzilli uçuşlarda kullanılan A320’ler, koltuk düzenine göre 120 ila 240 yolcu taşıyabiliyor. Bu nedenle birçok hava yolu için “günlük operasyonların bel kemiği” olarak görülüyor.

Airbus, yaptığı açıklamada, bu zorunlu güncellemelerin yolcular ve hava yolu şirketleri için operasyonel aksaklıklara neden olacağını doğruladı.

Sosyal medyada iptal iddiaları

Bazı yolcular sosyal medyada, A320 ailesine ait uçakların yere indirilmesi nedeniyle uçuş iptalleri yaşandığını iddia etmeye başladı. Reddit’te bir kullanıcının paylaştığına göre, İstanbul Havalimanı’nda çok sayıda uçağın beklediği ve kalkışların geciktiği görüldü. Ancak bunun doğrudan Airbus uyarısıyla ilgisi doğrulanmadı.

Güneş fırtınaları neden tehlikeli?

Yoğun güneş patlamalarının ardından yayılan plazma ve radyasyon, Dünya’nın manyetik alanını kısa süreli olarak bozabiliyor. Bu olay “jeomanyetik fırtına” olarak adlandırılıyor.

Bu tür fırtınalar genellikle:

• Uyduların iletişimini,

• Navigasyon sistemlerini,

• Elektrik şebekelerini,

• Starlink gibi internet servislerini

olumsuz etkileyebiliyor.

İki hafta önce yaşanan güçlü bir G4 sınıfı fırtına, dünya genelinde telekom ve elektrik alt yapılarında potansiyel kesinti riskleri yaratmıştı.