Göz kapağında yaşayan solucan şoku: "Kör Konak" olmaktan çıktık mı?
Normalde insanları "kör konak" olarak gören bilim insanları, bir hastanın göz kapağının altına yerleşen solucanı görünce adeta şok oldu. Peki, bu garip vaka insanlık için ne anlama geliyor?
Romanya'da doktorlar, bir kadının sol göz kapağının altından canlı, kıvranan 11 santimetre uzunluğunda bir yuvarlak solucan çıkardı. New England Tıp Dergisi’nde yayımlanan vaka raporuna göre, solucan muhtemelen kadının sağ şakağındaki sert bir şişlikten çıktı. Kadın, bu şişliği bir ay önce fark ettiğini, ancak solucan gözüne doğru ilerlemeden bir gün önce şişliğin aniden kaybolduğunu belirtti.
Ertesi gün bir göz doktoruna gittiğinde, doktorlar hemen göz kapağının altında, derinin hemen altında toplanmış solucan şeklindeki “hareketli lezyonu” fark etti. Bölgede hafif kızarıklık ve şişlik vardı.
Solucanı çıkardıktan sonra, doktorlar onu, larvaları sivrisinek ısırıklarıyla yayılan bir parazit olan Dirofilaria repens olarak tanımladı. Bu parazitler esas olarak köpeklere ulaşmayı hedefliyor, ancak kurtlar ve tilkiler gibi yabani köpekgillerde ve bazen kedigillerde de görülüyor. Bu hayvanlarda sivrisinek ısırığıyla bırakılan larvalar, hayvanın derisinin altında gelişerek yetişkin solucanlara dönüşüyor. Orada, kanda dolaşan mikrofilarya adı verilen minik larvalar üretiyorlar ve bu larvalar döngüyü tamamlamak üzere sivrisinekler tarafından tekrar toplanıyor.
İnsanlar genellikle bu parazit için kör konak olarak kabul ediliyor. Sivrisinek tarafından bırakılan larvalar deri altında gelişebilir, ancak kanda nadiren mikrofilarya üretiyor. Bu kadının durumunda da olduğu gibi, başarısız enfeksiyonlar genellikle deri altında amaçsızca dolaşan bir solucan veya bir şişlik olarak tespit ediliyor. Kadının nasıl enfekte olduğu sorusuna gelince, doktorlar onun bir köpek sahibi olduğunu özellikle belirtiyor.
"Eski Dünya"nın dışına doğru yayılıyor
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre bu solucanlar, yalnızca “Eski Dünya” olarak adlandırılan Avrupa, Afrika ve Asya’da bulunuyor. Genellikle Akdeniz bölgesinde görülüyorlar, ancak son yıllarda, özellikle Avrupa'nın kuzeyine ve doğusuna doğru yayılım gösterdiklerine dair raporlar bulunuyor. Araştırmacılar, bu yılın başlarında Estonya’daki vakalarla ilgili bir raporda, parazitin Litvanya, Letonya ve Finlandiya'da da ortaya çıktığını kaydetti.
Araştırmacılar, solucanın yayılımını iklim değişikliği ve küreselleşmeye bağlıyor. Ancak bu yıl Avusturya'da görülen başka bir vakayla ilgili bir raporda, araştırmacılar solucanların insanları gerçek konak olarak kullanmak üzere adapte olabileceği ihtimalini de gündeme getirdi. Sırbistan'daki araştırmacılar da 2023 tarihli bir vaka raporunda, enfeksiyonun hastanın kanında mikrofilarya üretmesine dayanarak bu olasılığı öne sürmüştü. Araştırmacılar, nadir kabul edilen bu tür vakaların artabileceği tahmininde bulunuyor.
Deri altında bir solucanın dolaştığını fark edenler için genellikle büyük bir sorun olmadığı söylenebilir. Tedavi, solucanın cerrahi olarak çıkarılmasını içeriyor, bu da sorunu büyük ölçüde çözüyor. Enfeksiyonu veya eşlik eden enfeksiyonları tamamen ortadan kaldırmak için antiparazitik veya antibiyotik ilaçlar da kullanılıyor. Romanyalı kadının durumunda, solucan göz kapağından çıkarıldıktan sonra tüm semptomları hızla ortadan kalktı.