H5N1'den sonra H5N5 korkusu: Kuş gribi virüsündeki protein değişikliği ne anlama geliyor?
Yeni kuş gribi alt tipi H5N5, virüsün yüzeyindeki bir proteinde küçük bir fark taşıyor. Uzmanlar, H5N1'e benzer davranmasını bekleseler de, virülansının değişip değişmeyeceği belirsiz. Vaka, kümes hayvanlarından bulaşmış olsa da, salgında kritik bir eşiği işaret ediyor.
Dünya genelinde kuş gribi önemli bir sorun olmaya devam ederken, ABD’de bir hastada daha önce insanlarda hiç görülmemiş bir kuş gribi alt tipi olan H5N5 tespit edildi. Washington Eyaleti Sağlık Departmanı, 14 Kasım’da Grays Harbor Bölgesi’nde yaşayan bir kişide H5N5 virüsünün saptandığını doğruladı. Altta yatan bazı sağlık sorunları bulunan bu yaşlı yetişkin hasta, halen hastanede tedavi görüyor.
Yetkililer, bu kişinin evde yabani kuşlara maruz kalmış evcil kümes hayvanları beslediğini kaydetti. Soruşturmalar hala devam ediyor olsa da, sağlık yetkilileri, enfeksiyonun kaynağının büyük ihtimalle bu hayvanlar olduğunu düşünüyor.
Halk arasında kuş gribi olarak bilinen bu grip türü, İnfluenza A virüsünün neden olduğu viral bir hastalık. Adından da tahmin edilebileceği gibi, bu hastalık öncelikli olarak kuşları etkiliyor. Şiddetli bir suş ortaya çıktığında, kuşların uzun göçleri ve büyük ölçekli çiftlikler nedeniyle bu virüs çok hızlı bir şekilde yayılabiliyor. 2020’de başlayan ve 2024’te büyüyen kuş gribi salgınında olduğu gibi, bazı durumlarda bu virüs insanlar da dahil olmak üzere memelilere sıçrayabiliyor.
17 Kasım 2025 itibarıyla, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), ülkede 71 kuş gribi vakasını doğruladı ve bu vakalardan kaynaklanan bir ölüm bildirildi. Bu vakaların çoğu, süt ve kümes hayvanı çiftliklerinde çalışan kişilerde hafif hastalıklar şeklinde görüldü.
H5N1 ve H5N5 arasındaki fark ne?
Bu enfeksiyonlardan genellikle yüksek derecede patojenik İnfluenza A virüsü alt tipi H5N1 sorumluydu. Ancak Washington Eyaleti'ndeki bu son vaka, daha önce yalnızca insan olmayan hayvanlarda tespit edilmiş, biraz farklı bir alt tip olan H5N5’ten kaynaklanıyor. Bu durum, devam eden kuş gribi salgınında önemli bir ana işaret etse de, CDC ve Washington Eyaleti Sağlık Departmanı halk için riskin düşük kalmaya devam ettiğini söylüyor.
H5N1 ve H5N5 türleri arasındaki temel fark, virüsün yüzeyindeki bir proteinden kaynaklanıyor. Bu durumun virüsün virülansını veya şiddetini nasıl etkileyeceği henüz tam olarak bilinmiyor. Ancak H5N5'ten endişe duyan çiftçiler için belirtmek gerekirse, virüsün H5N1'e benzer şekilde davranması ve hem hayvanlarda hem de insanlarda karşılaştırılabilir semptomlar üretmesi bekleniyor.
Memphis'teki St. Jude Çocuk Araştırma Hastanesi'nde önde gelen grip araştırmacısı Richard Webby, Associated Press'e yaptığı açıklamada, “Bu virüsler benzer şekilde davranıyor. Benim içgüdüsel tahminim, insan sağlığı açısından onu H5N1 ile aynı kabul etmek gerektiği yönünde” diyor. Webby, durumu basitleştirerek, “Bunu farklı otomobil lastiği markaları gibi düşünebilirsiniz. İkisi de aynı işi yapıyor, sadece her biri henüz tam olarak anlamadığımız belirli koşullar için daha iyi ayarlanmış durumda” diye açıklıyor.