İtalya üzerinde UFO benzeri kırmızı ışık: Aslında neydi, nasıl fotoğraflanabildi?

İtalya Alpleri eteklerinde bulunan Possagno adlı küçük bir kasabanın üzerinde asılı duran ve UFO’ya benzeyen ürkütücü bir kırmızı ışık halesi dikkatleri çekmeyi başardı. Doğa fotoğrafçısı Valter Binotto tarafından yakalanan yukarıdaki fotoğraf, Mart 2023’te aynı bölgede görülen neredeyse özdeş bir halkayı akla getiriyor.

Binotto, son halkayı 17 Kasım’da yerel saatle 22:45 sularında fotoğrafladı. Bilim insanları, bu kırmızı halkaların aslında nadir görülen, yıldırım kaynaklı bir olayın örneği olduğunu belirtiyor. Bu fenomene ELVE (Elektromanyetik Atım Kaynaklı Işık Emisyonu ve Çok Düşük Frekanslı Bozunmalar) adı veriliyor yalnızca olağanüstü güçlü gök gürültülü fırtınalar sırasında ortaya çıkıyor.

Göz kırpmaktan yüz kat hızlı: ELVE'ler nasıl oluşuyor?

ELVE'ler, çıplak gözle görülmesi neredeyse imkansız olduğu için insanlar tarafından nadiren fark ediliyor. Bunun nedeni, gökyüzünde yaklaşık binde bir saniye (göz kırpmaktan yaklaşık 100 kat daha hızlı) süreyle parlamaları.

Bu olay, çok güçlü yıldırımların uzaya doğru elektromanyetik darbeler, yani EMP'ler yaymasıyla gerçekleşiyor. Bu darbeler, yerin 80 ila 644 kilometre yukarısında bulunan üst atmosferin iyonize kısmı olan iyonosfer ile çarpışıyor. Çarpışma, nitrojen moleküllerini uyararak kısa süreliğine kırmızı ışık yaymalarına neden oluyor. Bu durum, kırmızı auroraların (kutup ışıkları) oluşumuna benziyor; ancak ELVE'ler oksijen yerine nitrojenin uyarılmasıyla oluşuyor.

Binotto’nun fotoğrafladığı bu halka, yaklaşık 303 kiloamperlik bir elektrik akımına sahip bir yıldırımdan salınan EMP’den kaynaklandı. Bu değer, ortalama bir gök gürültülü fırtına deşarjından 10 ila 30 kat daha yüksek.

Her şey aslında bir tesadüf

ELVE’lerin Possagno üzerinde sık sık ortaya çıkmasının nedeni, kasabanın herhangi bir özel coğrafi özelliğinden kaynaklanmıyor. Bu durum, tamamen fotoğrafçı Binotto'nun bu nadir olayları yakalama becerisinin ve deneyiminin bir sonucu. ELVE’ler, atmosferde çok yüksekte ve devasa bir alanda göründüğü için, yüzlerce kilometre yarıçapındaki herhangi bir yerden fotoğraflanabilir. Örneğin, son fotoğraftaki ELVE, Possagno’nun yaklaşık 300 km güneyindeki bir fırtınadan kaynaklanıyordu.

ELVE’ler, tamamı belirli yıldırım türleriyle bağlantılı olan geçici ışık olayları, yani TLE’ler olarak bilinen nadir optik fenomenlerden sadece biri. Diğer TLE’ler arasında iyonosferde iz bırakan "denizanası cinleri" ve uzaya yükselen mavi renkli "dev jetler" bulunuyor. Bilim insanları, ELVE'lerin elektrik alanlarının parçacık hızlandırıcı görevi görerek X-ışınları ve karasal gama ışını parlamaları yaratabilmesi nedeniyle bu olaylara büyük ilgi göstermeye devam ediyor.