“Jaws Etkisi” tarihe karışıyor: İnsanlar artık köpekbalıklarını sevimli buluyor
Yeni bir araştırma, sinema kaynaklı köpekbalığı korkusunun hızla azaldığını gösteriyor. Katılımcıların çoğu köpekbalıklarını artık nötr ve hatta olumlu ifadelerle tanımlıyor.
1975 yapımı Jaws ile hayatımıza giren ve yıllarca insanların köpekbalıklarına karşı duyduğu aşırı korkuyu besleyen “Jaws Etkisi”, yeni bir araştırmaya göre nihayet zayıflıyor. University of South Australia ekibi, ABD, Avustralya ve İngiltere’den 371 katılımcıya köpekbalıklarını üç kelimeyle tanımlamalarını istedi. En sık verilen cevaplar hâlâ “diş”, “çene” ve “yırtıcı” olsa da, yanıtların yüzde 66’sının aslında nötr olduğu ortaya çıktı.
Araştırmanın baş yazarı Dr. Brianna Le Busque, insanların köpekbalıklarını artık yalnızca “tehdit” olarak görmediğini vurguluyor. Korku tamamen kaybolmasa da “görkemli”, “güzel” ve “büyüleyici” gibi olumlu ifadelerin de dikkat çekici derecede arttığı belirtiliyor. Bazı katılımcıların köpekbalıklarını “sevimli” olarak tanımlaması ise değişimin boyutunu gözler önüne seriyor.
Filmlerin etkisi zayıflıyor
Dr. Le Busque, önceki çalışmalarında Jaws, The Meg ve The Shallows gibi filmlerin köpekbalıklarını amaçlı şekilde insan avlayan varlıklar gibi göstererek korkuyu pekiştirdiğini açıklamıştı. Ancak bu son araştırma, sinemasal etkinin toplum üzerindeki gücünün azaldığını söylüyor.
Sonuçlara göre köpekbalıklarını yüksek riskli gören kişiler “katil”, “vahşi” veya “tehlike” gibi sert ifadeler kullanırken, onları düşük riskli değerlendirenler “gizemli” veya “yanlış anlaşılan” gibi daha yumuşak kelimeleri tercih etti. Bu durum, algının giderek dengelendiğine işaret ediyor.
Köpekbalığı saldırıları az, algı hâlâ abartılı
Florida Museum verileri, 2024 yılında dünya genelinde yalnızca 47 doğrulanmış “kışkırtılmamış” saldırı olduğunu, bunların sadece yedisinin ölümle sonuçlandığını gösteriyor. Buna rağmen köpekbalığı korkusu, dünyanın en yaygın fobilerinden biri olmaya devam ediyor.
Araştırmanın yayımlanmasıyla aynı dönemde bilim insanları, Büyük Beyaz köpekbalıklarının ısırığına bile dayanabilen yeni bir dalgıç kıyafeti geliştirdiklerini duyurdu. Yelken halatlarında kullanılan hafif ve dayanıklı liflerin yanı sıra ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen içeren bu malzeme, geleneksel zincir zırhlara göre çok daha esnek bir kullanım sunuyor.
Güvenlik testlerinde, dev bir Büyük Beyaz’ın ısırığına rağmen malzemenin zarar görmemesi dikkat çekti. Güney Shark Ecology Group lideri Prof. Charlie Huveneers, bu kıyafetlerin tüm riski ortadan kaldırmasa da ciddi yaralanmalardan kaynaklanan kan kaybını belirgin şekilde azaltabileceğini belirtiyor.