Şöhretin gizli bedeli: Sahnedeki hayat erken ölüme mi yol açıyor?
Almanya'dan bilim insanları, ünlü şarkıcıların, daha az tanınan meslektaşlarına göre ortalama dört yıl daha erken hayatını kaybettiğini gösteren şaşırtıcı bir çalışmaya imza attı.
Yeni bir araştırmaya göre spot ışıklarının altında yaşamanın getirdiği hızlı yaşam tarzı, ünlü isimler için erken ölüm riskini ciddi oranda artırıyor. Almanya'daki Witten Herdecke Üniversitesi bilim insanları tarafından yapılan araştırma, şöhret kazanan bireylerin, şöhrete ulaşamayan meslektaşlarına kıyasla daha yüksek bir ölüm riski taşıdığını iddia ediyor.
Araştırmacılar, Janis Joplin, Whitney Houston ve Jimi Hendrix gibi isimlerin neden bu kadar genç yaşta hayatlarını kaybettiğini bu durumun açıklayabileceğini düşünüyor. Bulgular, şöhretin bireyler üzerinde "benzersiz psikososyal bir stres" yarattığını ve bunun da madde kullanımı gibi zararlı başa çıkma davranışlarına yol açtığını öne sürdü.
Araştırma ekibi, 1950 ile 1990 yılları arasında aktif olan 648 şarkıcının ölüm riskini karşılaştırdı. Her ünlü sanatçıya, doğum yılı, cinsiyeti, müzik türü gibi faktörler açısından eşleşen, daha az tanınan bir meslektaşı atandı.
Analizler sonucunda, daha ünlü olan şarkıcının kendi denginden ortalama dört yıl daha erken öldüğü tespit edildi. Çalışma, ünlü şarkıcıların ortalama 75 yaşına kadar yaşadığını, daha az ünlü olanların ise ortalama 79 yaşına kadar hayatta kaldığını gösterdi. Araştırmacılar, şöhretle birlikte gelen tehlikelerin, sigara içmenin sağlık riskleriyle eşdeğer olduğunu bile iddia ediyor.
Stres, yalnızlık ve risk amplifikasyonu
Çalışma, daha önce Kurt Cobain (27), Amy Winehouse (27) ve Prince (57) gibi isimlerin erken ölümlerine rağmen, artan bu riskin tam olarak şöhretin kendisinden mi yoksa müzik endüstrisinin taleplerinden mi kaynaklandığını netleştirme ihtiyacını vurguladı. Araştırmanın yazarı Johanna Hepp, bu erken ölüm durumunu açıklayan birkaç mekanizma olduğunu belirtiyor:
Doğrudan Risk: Şöhret, sürekli kamuoyu denetimi, performans baskısı, mahremiyet kaybı gibi faktörler üzerinden ölüm riskini doğrudan artırıyor.
Risk Yükseltme (Amplifikasyon): Olumsuz çocukluk deneyimleri gibi erken yaşamdaki kırılganlıklar, kişinin ünlü olma olasılığını artırıyor ve şöhret daha sonra bu riskleri çok daha fazla yükseltiyor.
Bu bulgular, neden pek çok şarkıcının alkol, uyuşturucu kullanımı veya stresle bağlantılı kalp yetmezliği gibi sorunlardan öldüğünü açıklamaya yardımcı olabilir. Hatta şöhretin getirdiği olumsuzluklar o kadar güçlü hale geliyor ki, genellikle zenginlikle ilişkilendirilen sağlık faydalarını bile geçersiz kılıyor.
Hedeflenmiş sağlık müdahalesine ihtiyaç var
Journal of Epidemiology and Community Health'te yayımlanan araştırma, ayrıca solo sanatçıların grup üyelerine göre daha yüksek ölüm riskine sahip olduğunu ortaya koydu. Ekip, bunun solo sanatçıların daha fazla izolasyon ve stresle karşı karşıya kalmasından kaynaklandığını düşünüyor.
Dr. Hepp, kamuoyunun dikkat odağındaki bireyler için özel sağlık müdahalelerine ihtiyaç olduğunu vurguluyor ve bu olumsuz faktörlere karşı iyi bir önlem olarak, "Düzenli olarak geri çekilmek, güçlü samimi ilişkilere sahip tanıdık bir sosyal çevreye girmek (aile veya eski arkadaşlarla buluşmak gibi) ve kişinin yaşam tarzını eleştirel bir şekilde değerlendirmesi" olabileceğini ekliyor.
Öte yandan, geçen yıl yayımlanan ayrı bir çalışma ise müzisyenlerin 27 yaşında ölme olasılığının daha yüksek olduğunu öne süren ünlü "27'ler Kulübü" fenomenini çürütmüştü. Bu çalışma, pop müzisyenlerinin diğer ünlülere göre daha genç yaşta öldüğünü bulsa da, 27 yaşının özel bir risk taşıdığına dair kanıt olmadığını gösterdi.