Tehlikeli anlar yaşanmıştı: NASA, Boeing Starliner için son kararını verdi
Starliner'ın son uçuşunun mürettebatsız geri dönme kararı, aracın itici sisteminde yaşanan ciddi sorunlardan kaynaklanmıştı. NASA, sistemi tam olarak sertifikalandırmak ve ISS'in operasyonel ihtiyaçlarına uyum sağlamak için planlanan görev sayısını dörde düşürme kararı aldı.
ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı NASA, Boeing'in Starliner uzay aracının bir sonraki uçuşu hakkındaki aylardır süren spekülasyonları sona erdirdi. Yapılan resmi açıklamada, aracın Uluslararası Uzay İstasyonu'na sadece kargo taşıyacağı doğrulandı.
NASA ve Boeing, mürettebatsız Starliner-1 görevi için en erken hedef tarihi Nisan 2026 olarak belirledi. NASA, bu tarihe kadar uçuşun gerçekleşebilmesi için sıkı test, sertifikasyon ve görev hazırlık faaliyetlerinin tamamlanması gerektiğini ekledi.
NASA Ticari Mürettebat Programı Yöneticisi Steve Stich, “NASA ve Boeing, önümüzdeki yıl potansiyel iki uçuşa hazırlık amacıyla Starliner itki sistemini titizlikle test etmeye devam ediyor” dedi. Bu karar, Boeing'in geliştirme sürecinde karşılaştığı zorluklar ve uzay aracının itki sisteminde yaşanan sorunların ardından geldi.
Görev sayısı azaldı: Neden sadece kargo?
NASA, 2014 yılında Boeing ile imzalanan ve uzay aracının sertifikasyonundan sonra altı mürettebatlı uçuş öngören Ticari Mürettebat sözleşmesini değiştirmek için bir anlaşmaya vardığını duyurdu. Yeni plana göre, Starliner-1 öncelikle kargo taşıyacak, ardından ise ISS emekliye ayrılana kadar en fazla üç ek görev daha yapabilecek.
Stich, bu değişikliğin NASA ve Boeing'in sistemi 2026'da güvenli bir şekilde sertifikalandırmaya odaklanmasını, hazır olduğunda Starliner'ın ilk mürettebat rotasyonunu gerçekleştirmesini ve 2030'a kadar istasyonun operasyonel ihtiyaçlarına göre gelecekteki görev planlamalarını yapmasını sağlayacağını ifade etti.
2014'te hem SpaceX hem de Boeing, mürettebatlı uzay aracı geliştirmeleri ve altı operasyonel görev yapmaları için sözleşme imzalamıştı. SpaceX, Crew Dragon aracıyla 2020'nin ortalarında başarılı bir mürettebat testi uçuşu ve yıl sonunda ilk operasyonel görevini gerçekleştirdi. Boeing ise geliştirme sürecinde zorluklarla karşılaştığı için Dragon, NASA için güvenilir bir taşıma sistemi haline geldi.
Starliner'ın Aralık 2019'daki ilk mürettebatsız uçuşu, yazılım sorunları nedeniyle kesintiye uğradı ve araç neredeyse kaybediliyordu. İkinci görevi olan mürettebatsız Orbital Uçuş Testi 2 (Mayıs 2022) daha başarılıydı ve bazı itici sorunlarına rağmen ISS’e ulaşabildi.
Ardından gelen ve astronotlar Butch Wilmore ile Suni Williams'ı taşıyan ilk mürettebatlı uçuşta da Starliner, ISS'e yaklaşırken yine ciddi itici sorunları yaşadı. Bu uçuşun ne kadar tehlikeli olduğu yaklaşık bir yıl sonra ortaya çıktı. Starliner istasyona kenetlenmeyi başardı ancak hararetli görüşmelerin ardından NASA, aracın mürettebatsız olarak Dünya’ya dönmesine karar verdi.
Bu durumun sonucu olarak, mürettebatı güvenle geri getirmek amacıyla, 2024’ün sonlarında tam kadro yerine sadece iki astronot taşıyan bir Dragon görevi fırlatıldı ve Wilmore ile Williams Mart 2025’te güvenle Dünya’ya geri döndü.
Olaydan sonra Boeing’in itki sisteminin güvenliğini kanıtlamak için mürettebatsız bir uçuş yapması gerektiği beklentisi vardı ve bu resmen doğrulandı. NASA, itici sorunlarının nedeninin genellikle atmosfere girişte atılan “hizmet modülünde” meydana gelmesi nedeniyle teşhis koymakta zorlandığı için Boeing’in itki sistemindeki değişiklikler hakkında büyük ölçüde sessiz kalıyor.