Yapay zeka devlerine tepki: Veri toplamayı bırakın ve ödeme yapın
Wikimedia Vakfı, yapay zeka şirketlerine yönelik önemli bir talepte bulundu. Vakıf, yayınladığı bir blog yazısında teknoloji devlerinden AI modellerini eğitmek amacıyla Wikipedia verilerini izinsiz toplamayı durdurmalarını istedi.
Wikipedia'ya (Vikipedi) ev sahipliği yapan kar amacı gütmeyen kuruluş Wikimedia Vakfı, yapay zeka şirketlerine yönelik önemli bir talepte bulundu. Pazartesi günü yayınladığı bir blog yazısında vakıf, teknoloji devlerinden AI modellerini eğitmek amacıyla Wikipedia verilerini izinsiz toplamayı durdurmalarını ve bunun yerine resmi Uygulama Programlama Arayüzü (API) üzerinden ücretli erişim sağlamalarını istediğini açıkladı.
Wikimedia'ya göre, günümüzün sofistike AI modellerinin çalışması için yüksek kaliteli, güvenilir ve insan eliyle derlenmiş bilgilere olan ihtiyaç her geçen gün artıyor. İşte tam bu noktada, Wikipedia'nın küresel gönüllü editör ağı devreye giriyor; kaynakları doğruluyor, içeriği güncel tutuyor ve 300'den fazla dilde erişilebilir olmasını sağlıyor. Bu titiz insan emeği, platformun değerinin temelini oluşturuyor.
Ancak, dünyanın en çok ziyaret edilen yedinci web sitesi olan Wikipedia'yı ayakta tutmanın büyük bir maliyeti var. Reklam yayınlamayan ve öncelikle bağışlarla fonlanan Wikimedia Vakfı'nın denetim raporlarına göre, sadece 2023-2024 mali yılında Wikipedia'nın işletilmesi 179 milyon dolara mal oldu.
Üretken yapay zekanın hızla yaygınlaşması, insanların bilgiye ulaşma yöntemlerini kökten değiştiriyor. Kullanıcılar, doğrudan Wikipedia'ya gidip bir konuyu araştırmak yerine, sorularının yanıtını anında bulmak için ChatGPT gibi AI araçlarına yöneliyor. Wikipedia ücretsiz olsa da, kullanıcıların siteyi atlayarak AI'yi kullanması, ana sayfada görünen bağış çağrılarını görmemeleri anlamına geliyor ve bu durum vakfın gelirlerini tehdit ediyor.
Sürdürülebilir erişim için kurumsal API
Bu mali zorluk ve veri kullanımındaki denetimsizlik karşısında Wikimedia, yapay zeka şirketlerine Kurumsal API'sini kullanmaları için ödeme yapma çağrısında bulunuyor. Vakıf, bu API'nin, teknoloji devlerinin Wikipedia içeriğini "Wikimedia'nın sunucularına ciddi bir yük bindirmeden, geniş ölçekte ve sürdürülebilir bir şekilde" kullanmalarına olanak tanıyacağını belirtiyor. Bu ödeme sistemi aynı zamanda Vakfın kar amacı gütmeyen misyonunu destekleyerek, ücretsiz bilgiye erişimin devamlılığını güvence altına almayı amaçlıyor.
Şu ana kadar Google'ın, 2022 yılında Wikipedia içeriğine ticari erişim sağlamak için Wikimedia ile bir anlaşma imzaladığı biliniyor. Ancak OpenAI, Meta, Perplexity, Anthropic, Microsoft, DeepSeek ve xAI gibi diğer yapay zeka devlerinden veya Wikimedia'dan konuyla ilgili yorum taleplerine henüz resmi bir yanıt gelmedi.
Yükselen telif hakkı tartışmaları
Wikimedia'nın bu talebi, çevrimiçi içerik oluşturucuları ve yayıncıların, yapay zeka şirketlerinin internetteki verileri izinsiz veya ücretsiz olarak kullanmasına karşı yükselen itirazlarla aynı döneme denk geliyor. Penske, New York Times ve News Corp gibi büyük yayıncılar, telif hakkı ihlali iddialarıyla AI şirketlerine karşı yasal süreç başlatırken, Associated Press ve Reuters gibi diğer kuruluşlar ise AI şirketleriyle lisans anlaşmaları yaparak işbirliği yolunu seçiyor.