Yeni belge sızdırıldı: Elon Musk verdiği sözü yine tutamayabilir
NASA yöneticisinin Starship'in gecikmesi nedeniyle sözleşmeyi rekabete açma kararı, Elon Musk'ı kızdırdı. Çarpıcı sosyal medya paylaşımları tartışma yaratırken, sızdırılan yeni bir belge, işlerin daha da karışacağının sinyalini veriyor.
Orijinal Artemis planına göre, insanların şu anda bir kez daha Ay’a ayak basmış olması gerekiyordu. Ne yazık ki, çoktan tamamlanmış olması gereken Artemis III görevi, ertelemeler sonucunda artık geçici hedef olan en erken 2027 yılının ortalarına kadar uzatıldı.
Ancak sızan bir bilgilendirme notu, görevin neredeyse kesin olarak tekrar erteleneceğini gösteriyor. Bu gecikmenin ana nedeni ise SpaceX’in Starship roketi. Sızan bilgilere göre, araç en azından 2028 yılının ortalarına kadar hazır olmayacak.
İlk Trump yönetimi sırasında, insanları tekrar Ay’a geri götürme görevine Artemis adı verildi. Bu görev, o sırada yapım aşamasında olan Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) ve Orion kapsülünün yanı sıra özel olarak inşa edilecek bir İnsan İndirme Sistemi (HLS) içerecekti. Orion ve SLS, 2022’de Artemis I ile test edildi.
İnsan İndirme Sistemi için yapılan ilk seçim, o zamanlar planlama aşamasında olan SpaceX'in Starship'iydi. Ancak bu karar NASA için hukuki sorunlara da yol açtı. Rakip uzay şirketi Jeff Bezos'un Blue Origin'i, NASA'nın Ay iniş aracı sözleşmesini haksız bir şekilde Elon Musk'ın SpaceX'ine verdiğini iddia ederek federal mahkemede şikayette bulundu.
Ay’a bir sonraki inişin ilk başta 2024'te, ardından bu yıl gerçekleşmesi düşünülüyordu, sonra gelecek yıla ertelendi. 2024’ün sonunda ise, şu anda üzerinde anlaşmaya varılan hedef olan 2027’nin ortası belirlendi.
Bu anlaşmadan önce, ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi tarafından bir yıldan uzun süre önce yayımlanan bir analiz, bu tarihin ne kadar mümkün olduğu konusunda da şüpheciydi ve görevin 2028'e erteleneceğini öneriyordu.
Starship'in takvimi ve SpaceX - NASA gerginliği
Ancak artık ana gecikme sebebi Starship olarak görülüyor. Geliştirilme süreci devam eden uzay aracı, bu yıl birden fazla patlama yaşadı. En son testlerde yakaladığı başarılara rağmen, uzay aracının astronotları Ay yörüngesinden Ay yüzeyine ve geriye güvenli bir şekilde taşıyacak kapasiteye ulaşması planlanan sürenin çok gerisinde kalıyor.
Birkaç hafta önce, NASA vekili Sean Duffy, uzay ajansının Ay indirme sistemi için diğer şirketlere de açık olduğunu duyurmak için televizyona çıktı. Duffy, CNBC'ye yaptığı açıklamada, “SpaceX ve Musk zaman çizelgelerini uzatıyor ve biz Çin’e karşı bir yarıştayız” dedi ve ekledi: “Bu yüzden sözleşmeyi açacağım. Diğer uzay şirketlerinin SpaceX ile rekabet etmesine izin vereceğim.”
Şimdilik bu rekabete hazır olan tek şirket Blue Origin gibi gözüküyor. Şirket, Blue Moon insanlı iniş aracı hakkında pek reklam yapmasa da, gelecek yılın ilk yarısında gerçek bir uzay testinin gerçekleşmesi bekleniyor. Blue Moon'un Artemis V için 2030’da teslim edilmesi planlanıyor.
Elon Musk yine bildiğimiz gibi...
Elon Musk ise, NASA’nın alternatif arayışına iyi tepki vermedi. Sosyal medyada Duffy’ye yönelik bazı çocuksu sözler yayınladı ve “Amerika'nın uzay programından sorumlu kişinin iki haneli IQ’ya sahip olmaması gerekir” diye yazdı. Duffy ise buna karşılık “Harika şirketler meydan okumalardan korkmamalı” dedi.
Politico'dan Audrey Decker tarafından bildirilen sızdırılmış bir NASA notunda, SpaceX’in insanları Ay’a indirmeye ancak Eylül 2028'de, yani NASA'nın orta-2027 hedefinden bir yıldan fazla bir süre sonra hazır olacağını belirtiliyor. Bundan önce Starship'in, şu anda Haziran 2026 olarak planlanan yörüngede yakıt ikmali ve Haziran 2027'de Ay'a mürettebatsız bir iniş gibi kritik yetenekleri göstermesi gerekiyor.
Ayrıca bu takvimin gerçeğe dönüşmesi için hiçbir şeyin ters gitmemesi gerekiyor. Starship, SpaceX’in belirlediği özel testler açısından belirli başarılar elde etmiş olsa da, uzaya uçma ve Dünya’ya güvenli bir şekilde geri inme yeteneklerini henüz kanıtlayamadı.
NASA’nın Ay görevleri planları sürekli değişmeye devam ediyor. Trump yönetiminin bütçesi, SLS, Orion ve Ay inişlerine ve daha ileri uzay yolculuğuna yardımcı olmak için Ay yörüngesinde bulunması planlanan yeni nesil uluslararası uzay istasyonu olan Lunar Gateway’i iptal etmeyi tartışıyor. Yönetim, uzay hedeflerini gerçeğe dönüştürmek için ticari ortaklara daha fazla güvenmeyi amaçlıyor, ancak bu ortakların kimler olacağı sürekli değişirken, henüz güvenilir bir zaman çizelgesi sunabilecek bir ortak bile bulunamamış gibi gözüküyor.