İngilizce'de "electronic mail" teriminin kısaltması olan "e-mail", dilimizde "elektronik posta" ya da "e-posta" olarak biliniyor. E-posta, en temel şekliyle resimli ya da resimsiz mesajların internet aracılığıyla iletilmesidir. Üstelik bu mesajlara istediğiniz dosyaları eklemeniz ve karşı tarafa göndermeniz de mümkün.
Farklı kullanım alanları da olan e-posta-dan yararlanabilmeniz için hazırlanmış pek çok özel yazılım bulunuyor. Bunlar arasında en çok tercih edilen ise, kuşkusuz Outlook Express. Outlook Express, Windows XP'nin standart programları arasında yer alır ve kullanımı da oldukça basittir. Bu ve buna benzer e-posta programlarından ilerleyen satırlarda bahsedeceğiz. Ama önce e-posta kavramını biraz daha açmakta yarar var.
Avantajları ve Dezavantajları
AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
E-postanın en büyük avantajı hızıdır. Sayfalarca yazılmış bir mektubun dünyanın öbür ucuna saniyeler içinde ulaşması ve daha aynı dakika dolmadan buna bir cevap gelmesi inanılmaz bir özellik. Ama sahip olacağınız özellikler sadece hız ile sınırlı değil. Maliyet konusu da oldukça dikkat çekici bir nokta. Gönderilen bir elektronik postanın büyüklüğü ve istikameti ne olursa olsun, cebinizden çıkacak para, internet bağlantısı için ödediğiniz ücretin ötesine geçmez. Yani e-posta gönderip almanın size getireceği ekstra bir maliyet söz konusu değil. E-posta göndermek için yapmanız gerekenler sadece uygun bir yazılım temin etmek ve postanızı oluşturmak. Bundan sonrası ise servis sağlayıcınızın görevidir ve o da postanızı karşı tarafa hızla iletir. Alıcının servis sağlayıcısı ise postayı alır ve kullanıcıya yeni postası olduğu haberini verir. Tüm bunlar ilk bakışta karışık gibi görünebilir; ama bunu açıklayan şemamızı incelediğinizde aslında çok basit bir süreç olduğunu siz de anlayacaksınız.
E-postanın diğer bir önemli avantajı da, gönderilen mesaja Excel sayfası, Word belgesi, ses dosyası veya video klip gibi herhangi bir dosya eklemenin mümkün olmasıdır. Şunu bir düşünün; yurtdışında yaşayan bir akrabanıza, çocuğunuzun ilk adımlarını gösteren bir video kaydını e-posta ile ulaştırabilirsiniz. Ya da özel bir günde tüm aile adına sesli bir tebrik mesajı oluşturmaya ne dersiniz? Normal posta hizmetini kıskandıracak bu özellikler karşı tarafa ulaştığında, alıcı bu ekleri bilgisayarına kaydedebilir ya da hemen açabilir. Kullandığı elektronik posta yazılımı, böyle bir durumda alıcıyı anında uyaracaktır.
Bunların hepsi gerçekten de çok önemli avantajlar. Peki ama e-postanın hiçbir dezavantajı yok mu? Ne yazık ki var ve bunların başında da gizlilik geliyor. Biraz internet tecrübesi olan herkes e-posta gönderip alabilir ve bu işlem normal kağıt ve zarfla mektup göndermekten daha kolay, daha az zahmetlidir. Fakat e-postaların gizlik sorununu ortadan kaldırabilmek için mesajlarınızı sadece alıcının okuyabileceği özel bir kodla şifreleyen özel programları kullanmanız mantıklı olabilir. "PGP Security", bu tip yazılımlara verilebilecek en iyi örneklerden birisidir. Fakat bahsettiğimiz programların tam sürümlerinin genellikle ücretli olduklarını bilmenizde de yarar var.
Gizemli Bir İşaret: @
GİZEMLİ BİR İŞARET: @
Elektronik posta kullanarak mesaj göndermek ve almak için ne gerekir? Her şeyden önce, bir bilgisayara ve internet bağlantısına ihtiyacınız var ve bunları nasıl sağlayacağınızı artık öğrendiniz. Bundan sonraki en önemli gereksinim ise bir elektronik posta yönetim programı (Bu programlardan ileride ayrıntılı olarak bahsedeceğiz). Ardından servis sağlayıcınız tarafından oluşturulmuş bir e-posta adresine ihtiyacınız olacak. Genellikle internet bağlantısı satın aldığınızda size bir de e-posta adresi ve beraberinde farklı boyutlarda olabilecek bir e-posta kutusu tahsis edilir. Elektronik posta kutusu, size
gelen e-postaların bilgisayarınıza ulaşana kadar saklandıkları depolama alanıdır. Genellikle e-posta için ek bir ücret talep edilmez. Her ne kadar özel durumlarda e-posta adresi için belli bir ücret ödemeniz gerekse de, günümüzde özellikle internet üzerinden ücretsiz e-posta hizmeti sunan servis sağlayıcılar bile vardır.
Posta kutusunu sağlayan servis sağlayıcının alan adının ne olduğuna göre, e-posta adresinin formatı da değişir. Adresin ilk kısmı, kullanıcı tarafından seçilen isim veya takma isimden oluşur.
Adresin son kısmı, e-posta servis sağlayıcısının alan adını ve her zaman olmasa da servis sağlayıcının ülkesini belirten simgeyi içerir (Türkiye için .tr). Dünyadaki bütün e-posta adreslerinde, iki bölümünün arasında İngilizce "at" denilen @ işareti bulunur. Bu işaret Türkçe'de "yanında" anlamındaki "-de, -da" ekleri ile aynı anlamı taşır.
Hangi E-Posta Yazılımını Kullanalım
HANGİ E-POSTA YAZILIMINI KULLANALIM?
Bir elektronik posta programı olmaksızın, bilgisayarda e-posta mesajlarını yazmak, göndermek veya almak mümkün değil. Bunun tek istisnası, yukarıda açıklandığı gibi Web Postası servisi sunan bir sitenin kullanılması. Ancak bu tip sitelerin kullanımı, standart e-posta yazılımlarına oranla çok daha zahmetli olabilir.
Piyasadaki e-posta yönetim yazılımları kendi aralarında bazı büyük farklılıklar gösteriyorlar. İlk bakışta kalite, özellikler fiyat farkları hemen dikkati çekiyor. Bu tip programların bir kısmı internetten ücretsiz olarak temin edilebilirken; diğerleri için ücret ödemeniz gerekir, özellikle üniversitelerde yaygın olan Pegasus Mail, en önemli e-posta yönetim yazılımlarından birisi. Ama en ünlüsü, kuşkusuz Windows işletim sistemlerinin tamamlayıcı parçası olan Outlook Express. Bunların dışında Netscape Communicator ve Eudora da belli bir oranda yaygın.
Microsoft Ofis paketinin içindeyse Outlook Express'in gelişmiş sürümü olan Outlook bulunuyor. Bu program, e-posta yönetimi dışında, elektronik ajanda olarak da kullanılabilir.
E-Posta Yazılımlarıyla İlk Tanışma
E-POSTA YAZILIMLARIYLA İLK TANIŞMA
Grafik arayüz ve diğer küçük ayrıntılar dışında, bütün programlarda yazma ve gönderme biçimleri temelde aynıdır. Genel olarak gelen ve giden her mesajın saklandığı bir bölüm, bunun yanı sıra mesajın yazılması için kullanılan diğer bir bölüm bulunur. İlk bölümde, gönderici / alıcı adreslerinin ve e-postanın konusunun yazıldığı metin alanları bulunur.
Mesajın yazılacağı bölüme geçmek için, fareyle bu alana bir kez tıklamanız yeterlidir. Ancak başlamadan önce, servis sağlayıcınızın size verdiği bilgileri kullanarak e-posta hesabınızı ayarlamanız gerekir. Tüm bu hazırlıkları tamamlayıp mesajınızı yazdığınızda, artık yapmanız gereken sadece e-postayı gönderme komutunu vermek olacaktır.
İpucu: Bazen Yazdırmak En İyisidir
İPUCU: BAZEN YAZDIRMAK EN İYİSİDİR
E-postalar da kağıt üzerine yazdırılabilirler. Çok önemli mesajların kağıda basılı haline sahip olmak, çoğu zaman işinize yarayacaktır. Örneğin, internet üzerinden yapılmış bir alışverişin ödeme açıklamasını yazıcı ile yazdırıp bir köşede saklamanız oldukça önemli...
Bilgi: Outlook ve Outlook Express
BİLGİ: OUTLOOK VE OUTLOOK EXPRESS
İki farklı program için neredeyse aynı isim... İkisi de elektronik posta yönetimi için kullanılıyor; ama Outlook, elektronik ajanda ve diğer ekstra fonksiyonları sayesinde daha profesyonel bir ürün olarak kabul edilebilir. Outlook Express ise sadece e-posta alıp göndermek isteyen kullanıcılar içindir. Outlook, Microsoft Office paketinin bir parçasıdır; dolayısıyla ücretlidir. Outlook Express ise hemen hemen tüm Windows sürümlerinde standart olarak bulunur ve güncel sürümleri internetten ücretsiz olarak yüklenebilir.
Bilgi: Web Postası ve Ücretsiz E-Posta Siteleri
BİLGİ: WEB POSTASI
Eğer elektronik posta yönetimi için herhangi bir yazılımınız yoksa veya e-postalarınızı internet cafe gibi halka açık ortamlarda kontrol ediyorsanız, Internet Explorer'ı bu iş için kullanabilirsiniz. Servis sağlayıcıların büyük çoğunluğu, internet sitelerinde özel bire-posta hizmeti sunarlar ve bu hizmete web postası adı verilir. Yapmanız gereken sadece servis sağlayıcının sitesine girmek ve şifrenizi tuşlamak. Bu sayede Internet Explorer'ı kullanarak e-posta gönderebilir ya da size gelen e-postaları okuyabilirsiniz.
BİLGİ: ÜCRETSİZ E-POSTA SİTELERİ
Aşağıdaki listede, ücretsiz elektronik posta kutusu sunan çok sayıda siteden bazılarının isimlerini bulacaksınız:
• www.hotmail.com
• www.lycos.com
• www.yahoo.com
• www.mynet.com
Bilgi: Cep Telefonundan E-Posta
BİLGİ: CEP TELEFONUNDAN E-POSTA
Cep telefonundan da elektronik posta mesajları göndermek mümkün. Kullanılan yöntem, cep telefonu gibi kablosuz aygıtların internete bağlanmasını sağlayan WAP'tır (Kablosuz Araç Protokolü anlamına gelen Wireless Application Protocol'un kısaltması).
Bilgi: @ İşaretinin Tarihçesi
BİLGİ: @ İŞARETİNİN TARİHÇESİ
@ işareti internet ile birlikte ortaya çıktı denilebilir; ama bu işaretin arkasında aslında 14 asırlık bir tarih yatıyor. "Ancient Writing and Its Influence" isimli kitabında Berthold Louis Ullman. @'in iki harfin birlikte oluşturduğu bir grafik işaret şekli olduğunu yazmıştır.
Diğer benzer özel işaretler gibi, @ işaretinin de kökleri Latince'ye dayanır. 6. ve 7. yüzyıllarda bu tip özel işaretler yoğun olarak kullanılmıştır. Ortaçağın başlarındaki güzel yazma modası ise, @ işaretinin son halini almasını sağlar.
İngilizler @ işaretini kendilerinin bulduğunu söyleyerek övünmektedirler; çünkü bunu uzun zaman önce İngiltere'de "fiyatına/fiyatından" anlamında kullanmaya başlamışlardır. Örmeğin, eski faturalarda "five barrels @ 2 pounds each", yani 'tanesi 2 pound'a beş fıçı" ifadesini görmek mümkündür. Zamanla @ yer ile ilgili bir değer kazanarak "yanında" anlamını da taşımaya başladı. İşte bu anlamıyla da ilk elektronik postalardaki yerini aldı. Ve böylece tüm dünyada kullanılmaya başlandı.
Bu simgeye İtalya, Fransa ve İspanya'da "iç kulak", Hollanda'da "maymun kuyruğu", İsveç'te "fil gözü", Finlandiya'da ise "kedi kuyruğu" adı veriliyor.