Bizler yüzerken suyun akışkanlığından çok kollarımız ve bacaklarımızla yaptığımız hareketler yüzme hızımızı ve yönümüzü belirler. Sudaki minik organizmalar içinse durum tam tersidir, onların hareketleri içinde bulundukları sıvının kaprislerinin izin verdiği ölçüdedir. Bal dolu bir havuzda yüzerek ilerlemeye çalıştığınızı düşünün, bir bakteri için su içinde hareket etmek yaklaşık bu zorluktadır. Bakterilerin sıvı içindeki hareketlerinde sürüklenme kuvvetlerinin etkisi baskındır.
Bilim adamları Caulobacter crescentus (haber fotoğrafı) adlı bakterinin yüzme örüntülerini çok detaylı inceledi. Bulguların diğer pek çok bakteri için de geçerli olduğunu düşünüyorlar. Bakterinin hareketlerinin sürüklenme kuvvetlerinden ve Brownian Hareketi ismini verdikleri bir olgudan etkilendiğini buldular. Bu araştırmadan elde edilen bilgilerle bakterilerin nasıl yiyecek aradığı, yüzeylere nasıl yaklaştıkları ve bu yüzeylere nasıl "yapıştıkları" konularına ışık tutulabilecek.
Yukarıdaki çizim, bakterinin başının ve kuyruğunun ters yönlü dönme hareketlerinin oluşturduğu sürüklenme kuvvetini gösteriyor. Bu sürüklenme kuvveti sayesinde bakteri akışkan madde içinde bakterinin yüzmesine yardım ediyor.
Caulobacter bakterisinin yüzmesindeki öbür etmen, Brownian Hareketi, aslında bir zikzak hareketi. Sıvı içindeki batık moleküller çevrelerindeki su moleküllerine karşı koyarlar. Bu karşı gelme hareketi Caulobacter'in su molekülleri tarafından bir pinpon topu gibi hareket ettirilmesine neden oluyor. Bu zikzak hareketi tek hücrelilerin neden her zaman istenilen yüzeye tam yaklaşamadığı konusuna da bir açıklık kazandırıyor: Pinpon topu olarak her zaman her istedikleri yere gidemeyebiliyorlar.
Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar basit hücreli canlıların beslenme alışkanlıklarını anlamada yardımcı olacağı düşünülüyor. Bilim insanları bakterilerin yüzeylere nasıl ulaştıklarını incelemek için veya kanla dolaşan trombositlerin nasıl tutunduklarını anlayabilmek için de bu sonuçlardan yararlanabilirler.
kaynak:tübitak