Internet Relay Chat'ın kısaltması IRC, hepimizin bildiği gibi dünyanın dört bir yanındaki kullanıcıların gerçek zamanlı mesajlaşmasını sağlayan bir program. İlgi alanlarına göre ayrılmış farklı kanallarda birçok farklı konuda sohbet etmek ve dosya alışverişi yapmayı mümkün kılan program kullanılmaya devam etse de, IRC döneminin kapandığı bir gerçek.Tabii ki ICQ. İlk popüler masaüstü mesajlaşma programı ICQ sayesinde, zaman zaman sıkıntı yaratabilen IRC sunucusu seçip giriş yapma adımları ortadan kalktı. Daha sonraları da Windows Messenger ICQ'nun tacını elinden aldı. Yine de IRC, başta dosya transferi için olmak üzere hala kullanılmakta.Binlerce farklı temada haber grubunu bir araya getiren Usenet, küresel bir mesaj panosuna benziyordu. Kullanıcılar bu haber gruplarına üye olup çeşitli konularda tartışmalara katılabiliyordu. phpBB gibi web tabanlı mesaj panoları... Google'ın haber grubu arama aracı Deja News'ı satın almasıyla, Usenet'e son darbe de vurulmuş oldu.Web patlamasından kısa bir süre öncesine kadar Gopher internete girmek için kullanılan grafik arayüze sahip tek yöntemdi. Gopher siteleri Windows Explorer'a benzer bir tarama sistemi yardımıyla resim, metin ve ses dosyaları gibi veriler barındırıyordu.Gopher WWW'in başlangıcından birkaç ay önce, 1991 yılında kullanıcılarla buluştu. Görünüşe göre web tarayıcıları Gopher'ın yaşamını kısa sürede sonlandırdı. Mozilla Firefox ile hala Gopher sitelerine girmek mümkün. Eğer Firefox kullanıyorsanız, hala ayaktaki siteleri görmek için gopher://gopher.floodgap.com adresini inceleyebilirsiniz.Dosya Transfer Protokolü henüz tam olarak ölmedi ama eskiden olduğu kadar popüler de değil. Bu siteler bedava ve deneme sürümü programların paylaşılması konusunda büyük bir hizmet veriyorlardı. Tabi başka türlü dosyaların da...Anonymous FTP ile dosya paylaşımının sonunun yaklaşmasını sağlayan gelişmelerden en önemlisi herhalde P2P ağlarının kullanılmaya başlanması. MUD, yani "Multi User Dungeons – Dimensions" (Çok Kullanıcılı Boyutlar)"a Matrix'in metin versiyonu dememiz mümkün. Bu sunucu tabanlı dünyalarda ortamlar gösterilmiyor, metinle tasvir ediliyordu. Kullanıcılar kendi ortamlarını üretebiliyor ve bu ortamlarda gerçek zamanlı mesajlaşabiliyorlardı.Second Life, World of Warcraft gibi üç boyutlu sanal ortamların popülerleşmesinden çok önce MUD ve MOO'lara olan ilgi azalmıştı. Kullanıcılar mesajlaşmak ve iletişim kurmak için daha kolay yöntemler bulmayı başardılar.Web öncesi dönemlerde mesaj panoları (Bulleting Board) kullanıcıların sanal dünyaya direkt olarak bağlanmasını sağlıyordu. Mesaj panoları gerçek zamanlı mesajlaşma, dosya barındırma ve yorum yazma fonskiyonlarını bir arada bulunduruyordu.Web üzerindeki Bebo, MySpace, Facebook gibi araçlar, mesaj panolarının doğal bir devamı niteliğinde. Hala www.textfiles.com adresinden eski mesaj panosu dokümanlarına ulaşmak mümkün. www.mono.org adresinden de hala ayakta duran Monochrome sistemini inceleyebilirsiniz.