Rüzgarın uğultusu, yaprakların hışırtısı ya da başımızın üzerindeki uçaklar... Mutlak sessizliği deneyimlemek, modern dünyada neredeyse imkansız. Peki ama gezegenimizin en sessiz yeri neresi?
Dünya genelinde bu unvan için pek çok yer aday olsa da, gürültü faktörleri en sessiz noktayı belirlemeyi zorlaştırıyor. Ancak Amerika Birleşik Devletleri'nin en sessiz milli parkı olduğu düşünülen Haleakalā Krateri, unvanın en güçlü doğal adaylardan biri olarak öne çıkıyor.
Hawaii'nin Maui Adası'ndaki Doğu Maui yanardağında, Pasifik Okyanusu'ndan 3.055 metre yükseklikte yer alan bu krater, kendine özgü bir atmosfere sahip. ABD Milli Park Hizmetleri, burada bulunan ortam ses seviyelerinin insan işitme eşiğine yaklaştığını söylüyor.
Sessizliğin sırrı: Kuraklık ve coğrafya
Haleakalā Krateri'nin bu kadar sessiz olmasının ardında coğrafi ve doğal faktörler yatıyor. Derin krater yapısı rüzgarı dışarıda tutmaya yardımcı oluyor. Kurak coğrafya nedeniyle ise bitki örtüsü çok az, bu da bitkilerin hışırdayarak ses çıkarmasını engelliyor. Aynı zamanda kuraklık, hayvanların bölgeye yuva kurmasını zorlaştırıyor.
2003 yılında yapılan akustik ölçümlere göre, Haleakalā Krateri, ABD Milli Park Sistemi'ndeki en sessiz alanlardan biri. Doğal ortam ses seviyeleri kırsal bölgelerde 21 dBA ile başlıyor ve bazen 10 dBA'ya kadar düşüyor. Bu o kadar düşük bir seviye ki, krateri ziyaret edenler kendi kalp atışlarını bile duyabildiklerini söylüyorlar.
İnsan yapımı rekor: Negatif desibel nedir?
Yeryüzündeki en sessiz yer unvanını elinde tutan yer ise doğal bir bölge değil, insan yapımı bir laboratuvar harikası: Minnesota, Minneapolis'teki Orfield Laboratuvarları'nda bulunan yankısız test odası. Bu oda, tarihinde üç kez "Dünyanın En Sessiz Yeri" unvanını kazandı.
Yankısız oda, sesin %99,99'unu emerek mümkün olduğunca az ses kalacak şekilde özel olarak tasarlandı. Ses enerjisi, fiberglas ve köpük takozlar kullanılarak dağıtılıyor ve dışarıdan sızan sesi en aza indirmek için oda, titreşim önleyiciler üzerine inşa ediliyor. Bu odada kaydedilen ortam ses seviyesi ise eksi 24.9 desibel olarak ölçüldü.
Bu oda hakkında, içeride uzun süre duranların "hayatta kalamadığı" gibi efsaneler ortaya çıksa da, bunlar doğru değil. Ancak deneyim yine de rahatsız edici. Odada kalanlar, mide bulantısı ve oryantasyon bozukluğu yaşadıklarını, ayrıca damarlarındaki kanın hareketini ve göz kapaklarının kırpılma sesini bile duyabildiklerini bildiriyorlar.
Peki, bir ses seviyesi nasıl negatif olabilir? Sesin kendisi negatif olmasa da, ses ölçü birimi olan desibel negatif değer alabiliyor. Bunun nedeni, desibel ölçeğinin cetveller gibi doğrusal değil, logaritmik olması. Sıfır desibel, insan işitme eşiği veya insanların duyabileceği en sessiz ses olarak belirlenmiş duruma. Yankısız odalarda ise ortam sesi bu eşiğin bile altına iniyor. Yani negatif desibel, ölçülen sesin insan kulağının sıfır eşiğinin altında olduğunu gösteriyor.