Hakan Kılıç'ın yazısı şöyle:
"İranlı General Kasım Süleymani'nin MQ-9 Reaper tipindeki bir drone ile düzenlenen hava saldırısında öldürülmesinin ardından, İran tarafından Irak'taki Amerikan üslerine yönelik balistik füze saldırısı ile karşılık verilmesi, iki ülke arasındaki gerilimi zirveye çıkardı. Her ne kadar bu saldırıda hiçbir Amerikan askeri ölmese de kamuoyunda İran silahlı kuvvetlerinin gücü ve özellikle İran'ın, ABD karşısında hangi silah platformlarına güvendiği merak edilmeye başlandı.
Sizlere İran envanterinde olan ve ön plana çıkan silah platformlarını sıralamadan önce genel bir değerlendirme yapmak istiyorum. Öncelikli olarak İran Kara, Deniz ve Hava kuvvetlerinin sofistike sistemlere sahip olmadığını ve bölgedeki birçok Ortadoğu ülkesine dağıtılmış ABD birlikleri ve Basra Körfez'inde konuşlu 5'nci Filo ile mücadele etmekte çok zorlanacağını belirtmek lazım. Devrim Muhafızları'nın kontrolündeki balistik füze üsleri ve füzeleri ile yine İran'ın geliştirdiği aşağıda anlatacağım gemisavar ve seyir füzeleri haricinde Kara ve Deniz kuvvetlerinde İran'da göze çarpan bir silah platformu yoktur.
Hava kuvvetlerinde ise 300'den fazla savaş uçağı olsa da bunların içinde de 5'inci nesil bir yana 4++ nesil uçak olmadığı gibi, 4'üncü nesil uçaklardan bile çok az sayıda bulunmaktadır. Bunlar: sayısı 40'dan az olan Rus yapımı MiG-29A/U/UB Fulcrum ve Topgun filminden tanıdığımız ABD yapımı F-14 Tomcat uçaklarıdır ki, Tomcat'lar da 20-30 adet arası olup her iki uçak da modern 5 ve 4++ nesil Rus ve Amerikan uçaklarının çok gerisinde kalmıştır. Zaten 40 yıldır süren ambargodan dolayı F-14 uçakları parça sıkıntısı çekmektedir. İran SU-24, SU-25 gibi eski model Rus uçakları ile F-5E, F-4D/E gibi yine eski model Amerikan uçaklarına da sahiptir. Ancak şunu da belirtmek lazım ki, F-4E uçakları bizim hava kuvvetlerimizde kullanılan F-4E 2020 Terminatör/Phantom'lar gibi modernize edilmemiştir.
Ayrıca F-5 uçağını çift dikey stabilizeli yani çift kuyruklu modelini (Sageh) İran sıfırdan kendisi üretse de 1960'ların motor ve tasarım teknolojisine sahip olduğu için kayda değer bir uçak değildir. İran'ın yeni geliştirdiği ve 5'nci nesil stealth olduğunu iddia ettiği F-313 uçağı ise uluslararası havacılık çevrelerinde alay konusu olmuştur.
Bu bağlamda İran hava ve deniz kuvvetlerinin ABD için ciddi tehdit oluşturmadığını rahatlıkla söylerken, örnek olması hasebi ile TSK ile kıyaslarsak Türk Hava ve Deniz kuvvetlerinin, İran kuvvetlerinden kat kat üstün olduğunu ve kara gücümüzün de çok daha modern ve güçlü olduğunu söyleyebiliriz. Eğitim ve disiplin olarak TSK'dan geri olduğunu değerlendirdiğim İran'ın sadece nüfus olarak fazla olması gibi 2020'li yıllarda çok önemli olmayan bir avantajı vardır. Malum olduğu üzere günümüzde savaş meydanlarında teknolojik üstünlük, kahramanlık ve asker sayısının önüne geçmiştir.
İran 1979'daki İran İslam Devrimi'nden sonra Batı dünyasından modern silahları tedarik edemeyeceğini bildiği için balistik füzelere yönelmiş ve Libya'dan aldığı R-17 Scud ve Kuzey Kore, Çin gibi ülkelerden aldığı teknoloji sayesinde iyi bir başlangıç yapmıştır.
Bugün çok kısa menzilli (0-300 km arası) topçu roketlerinden, kısa menzilli SRBM'lere (150-1000 km arası), MRBM'lerden (1000-3000/3750 km arası balistik füze) gemisavar ve hava savunma füzeleri gibi balistik füzeler harici füze sistemlerini üretmeyi de başarmıştır. Seyir füzelerinde 2500 km menzili, balistik füzelerde ise 2000 km menzili yakalamış ve bunları yerli imkanları ile üretecek kapasiteye ulaşmıştır.
Şimdi İran'ın çevresine ve bölgedeki ABD güçlerine tehdit olabilecek sistemlerini inceleyelim.
SOUMAR SEYİR FÜZESİ
Soumar seyir füzesi İran'ın Eylül 2012'de duyurduğu Meshkat füzesinin bir devamı. Ancak Soumar'ın kökeni nükleer harp başlığı taşıma kabiliyetine de sahip olan Rus Kh-55 füzesine dayanıyor. Şekil olarak da çok benzediği bu füzenin bir kopyası. Füze kendini savaş şartlarında ispatladı da diyebiliriz. Şöyle ki, Suudi Arabistan Abkayk-Aramco petrol rafinerisine Yemen-Husiler tarafından yapılan saldırıda bu füze veya bu füzenin İran yardımı ile yapılan kopyası kullanıldı. Dolayısı ile Patriot bataryalarının yakınındaki petrol tesisine yapılan saldırı ile gerçek savaşta test edilmiş ve başarılı olmuştur. 2500 km civarında bir menzile sahip olan seyir füzesi turbojet motorlu.
RA'AD GEMİSAVAR FÜZESİ
2007 yılında operasyonel olan füze, Çin'in Silkworm gemisavar (anti-ship) füzesinin tersine mühendislik ile üretilmiş ve geliştirilmiş versiyonudur. Savaş başlığı ağırlığı 450-550 kg olup 360 km menzile sahiptir. Ra'ad'ın dayandığı Silkworm varyantı bilinmemektedir ve tartışmalıdır. Bununla birlikte bazı kaynaklar HY-2'ye ve diğerleri HY-4'e dayandığını belirtmektedir.
QADER GEMİSAVAR FÜZESİ
Qader orta menzilli bir gemisavar füzedir. "Kader" füzesi tamamen İran tarafından tasarlanmış kıyı hedeflerine ve savaş gemilerine karşı 200 kg savaş başlığı ile etkili bir gemisavar olarak yapılmıştır. 200+ km menzili vardır. Aktif radar güdümlüdür.
PERS KÖRFEZİ FÜZESİ (Persian Gulf Missile/Basra Körfezi Füzesi)
Fateh-110 isimli İran yapımı kısa menzilli balistik füzesinden türetilen ancak süpersonik yani sesten hızlı bir gemisavar füze olan Pers Körfezi Füzesi 300 km menzillidir. 3 Mach yani sesin üç katı hıza sahiptir. Balistik füzeden gemisavar türetilmesi yönü ile ise ilginçtir. Tek aşamalı katı yakıt motorludur. 650 kg savaş başlığı ve arazideki engellerden kaçarak alçak irtifa uçuş yeteneği vardır. Füzenin hedefi bulması ve güdülenmesi için gelişmiş bir elektronik sistemi vardır.
C-802 ÇİN GEMİSAVAR FÜZESİ
İran envanterindeki bu kendini ispatlamış Çin yapımı gemisavar füze en tehlikeli İran gemisavar füzelerinden biridir. Yemen-Suudi savaşında Husiler tarafında kullanılan bir C-802 füzesi ile iki yıl önce Basra Körfezi'nde BAE'ye ait bir savaş gemisi kullanılamaz hale getirilmiştir.
İRAN HAVA SAVUNMA SİSTEMİ
Rusya'dan alınan S-300'ler, Orta İran'da nükleer santrali olası İsrail saldırısına karşı korumak için konuşlandırılmıştır. İran daha önce çeşitli füzelerden kopyalama, tersine mühendislik vb. yöntemlerle çeşitli türevler geliştirmiştir. Örneğin S-300'den geliştirilen Bavar-373 artık yüksek irtifa hava savunma sistemi olarak operasyonel olmuştur.
Ayrıca İran, devrimden önce ABD'den aldığı RIM-66 SM-1 füzeleri ile Rus BUK füzelerinin bir melezi olan Sayyad serisini geliştirdi. İran hava savunma sistemleri kasıtlı olarak değişik isimlendiriliyor ve batıya istihbarat vermemeye çalışıyor ama Khordad-3, İran'daki adı ile Üçüncü Hürdad gibi füzeleri mevcut ve ayrıca Rus yapımı TOR ve BUK-M2 (NATO kod adı:SA-17 Grizzly) alçak ve orta irtifa sistemlere sahip.
SM-1'den türeyen Sayyad-2C ise 85 km menzile, maksimum 100.000 fit'lik bir kesişme yüksekliğine, maksimum Mach 4.5 hızına sahip.
BM-25 MUSUDAN
Kuzey Kore'nin 4500 km menzilli IRBM'sinin (Uzun menzilli balistik füze) ihraç versiyonundan 19 adet İran'ın satın aldığı ABD istihbarat raporlarına yansımış daha sonrada İran'da çekilen fotoğraflarda füze görülmüştür. Ancak İran'daki versiyonu 2500 km menzillidir.
SEJIL/SİCCİL-2 ORTA MENZİLLİ BALİSTİK FÜZESİ (MRBM)
18 metre boyunda 23.600 kg ağırlığında 1500 kg'a kadar savaş başlığı taşıyan MRBM türü bu balistik füzenin en önemli özelliği tamamen İran tasarımı olması ve çift kademe katı yakıt roket motoruna sahip olmasıdır. Nükleer harp başlığı taşıyabilir ve menzilli 2000 km'dir. Füze Shahab-3 (Şahap) versiyonları ile aynı teknik değerleri taşısa da onlar gibi sıvı yakıt taşımaması büyük avantajdır. Çünkü fırlatma öncesi 20-30 dakika süren yakıt dolumu süresi olmadığı için füze acil durumlarda 2-3 dakika içinde atışa hazır hale gelir.
Öte yandan katı yakıtlı itici motorlar onları yönlendirmeyi ve kontrol etmeyi zorlaştıran belirli performans özelliklerine sahiptir. İranlı mühendislerin bu engellerin üstesinden nasıl geldiği bilinmiyor olsa da zamanında ikinci bir ülkeden muhtemelen Kuzey Kore'de teknik yardım aldıkları tahmin ediliyor.
KHORRAMSHAHR (HÜRREMŞEHR) MRBM
İran'ın Khorramshahr füzesi muhtemelen Sovyet R-27 / RSM-25 (NATO adı: SS-N-6 'Sırp') denizaltıdan fırlatılan balistik füzeyi (SLBM) kaynak alan Kuzey Kore'nin Musudan (BM-25) füzesi temel alınarak geliştirilen bir versiyon. Füze, menzili 4.000 km olan BM-25 Musudan'a dayandırıldığından İran'ın 2000 km menzil açıklaması ABD'li balistik füze uzmanlarınca güvenilir bulunmadı. İran'ın menzil değerini sakladığına inanılıyor ve bunun sebebinin Avrupa'yı kızdırmamak olduğu iddia ediliyor. Füze çoklu başlık taşıyabiliyor.
QIAM-1 (KIYAM) SRBM
Qiam-1, İran Shahab-2 SRBM'nin yerli bir çeşididir. İran 18 Haziran 2017'de Suriye'de DAEŞ militanlarına karşı kullandı. 750 kg harp başlığı ve 800 km menzil değerine sahiptir.
EMAD, GHADR MRBM'LERİ
İki versiyon arasında ufak farklar vardır. Örneğin Ghadr 15,86 m, 800 kg harp başlığı, 1950 km menzile sahipken Emad ise, 16,5 m, 750 kg harp başlığı ve 1700 km menzile sahiptir. Sıvı yakıt birinci kademe roket motorundan sonra Ghadr füzesinin ikinci kademesi katı yakıt, Emad'da ise sıvı yakıt roket motoru şeklindedir. Emad'ın en önemli özelliği terminal aşamadan manevra yeteneği olan bir başlığa sahip olmasıdır. 11 Ekim 2015'te İran, Emad adlı yeni bir balistik füzeyi test ettiğini açıkladı. İran Savunma Bakanı Hossein Dehghan, hedefine ulaşana kadar kontrol edilebilecek ve yönlendirilebilecek ilk İran füzesi olduğunu belirtti.
Tüm bu silah sistemleri düşünüldüğünde Körfez bölgesinde Amerikan balistik füze savunma sistemleri çok yoğun olsa da yine de balistik füze savunma sistemlerinin ve özellikle anti-balistik füzelerin başarı oranlarının %50'leri pek geçmediği düşünüldüğünde İran başarılı saldırılar yapabilir. Ancak bunlar İran'a savaş kazandıracak kadar etkili olmayabilir ama ABD hariç diğer bölge ülkelerinin İran'a saldırması adına çok etkili caydırıcılık oluşturduğu kesindir. Zira Avrupa dahil hiçbir ülkenin bunları karşılayacak yeterli kabiliyet ve sayıda anti-balistik sistemi yoktur. Günümüzde en modern donanmaların bile süpersonik gemisavar füzeler karşısında güvende olmadığını da eklemek lazım. Diğer yandan ne hava gücü ne hava savunma sistemleri geniş çaplı bir ABD veya İsrail hava saldırısını karşılayacak güçte değildir. Zaten bu sebeple İran yıllardır balistik füzeler ve tüm Ortadoğu'ya yayılmış asimetrik unsurlarından medet ummaktadır."
[email protected]
https://twitter.com/hkilichsword