Ukrayna'daki Çernobil nükleer santrali kalıntılarını örten dev çelik kubbe, Şubat ayında düzenlenen bir drone saldırısı sonrasında “önemli yapısal hasar” aldı ve Birleşmiş Milletler’e bağlı nükleer gözlemci kuruluşu Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (UAEA) göre artık asıl amacına hizmet edemez halde ve sızıntıya neden oluyor.
UAEA kısa süre önce, Çernobil Nükleer Güç Santrali'nin 4 numaralı reaktörünün üzerine inşa edilen Yeni Güvenli Muhafaza (New Safe Confinement - NSC) adı verilen koruyucu yapının durumunu değerlendirmek üzere bölgeye ek personel gönderdi. 2016 yılında tamamlanan bu devasa sığınak, 1986 Çernobil erimesinin yaşandığı alanı mühürlemek ve tıpkı “mangal kömürü gibi sessizce için için yanan” radyoaktif malzemeyi içeride tutmak için tasarlanmıştı.
14 Şubat 2025’in erken saatlerinde yapıya isabet eden drone saldırısı yangına neden oldu. Neyse ki çevreye herhangi bir radyoaktif malzeme salınımı olmadı, ancak UAEA saldırının “önemli yapısal hasara” yol açtığını ve bunun da sığınağın “birincil güvenlik fonksiyonunu kaybettiği” anlamına geldiğini belirtti.
UAEA Genel Direktörü Rafael Mariano Grossi yaptığı açıklamada, “Çatıda sınırlı geçici onarımlar yapıldı, ancak daha fazla bozulmayı önlemek ve uzun vadeli nükleer güvenliği sağlamak için zamanında ve kapsamlı restorasyon büyük önem taşıyor” dedi. Grossi, Çernobil sahasında sürekli bir ekibi bulunan UAEA'nın, nükleer güvenlik ve emniyeti tam olarak eski haline getirme çabalarını desteklemek için elinden geleni yapmaya devam edeceğini ekledi.
Ukrayna nükleer tesisleri savaşın gölgesinde
Bu olay, 2014'te başlayan ve Rusya'nın 2022'de tam ölçekli işgaliyle çok daha şiddetlenen Rusya-Ukrayna anlaşmazlığının bir parçasıydı. Ukraynalı yetkililer, Şubat 2025’teki drone saldırısından Rusya’yı sorumlu tuttu, ancak Moskova konu hakkındaki tüm sorumluluğu reddetti. UAEA ise olayı doğrudan çatışmanın herhangi bir tarafına atfetmedi.
Savaşın bir parçası olarak, Rus ordusu Ukrayna'nın elektrik şebekesini bozmaya odaklanıyor. Ülkenin enerji altyapısında Khmelnytskyy, Rivne ve Güney Ukrayna olmak üzere üç çalışan nükleer santral bulunduğu için bu durum, Dünya çapında nükleer güvenliği izleyen UAEA için büyük bir endişe kaynağı haline geldi.
Ayrıca 2022’de Rus güçleri tarafından ele geçirilen ve çevresinde çatışmaların devam ettiği Zaporijya Nükleer Güç Santrali (ZNPP) de endişeyle takip edilen önemli yapıların arasında. UAEA, 27 Kasım 2025'te yaptığı açıklamada, “ZNPP’de bulunan UAEA personeli, günlük olarak askeri faaliyet seslerini, sıklıkla santrale çok yakın yerlerde duyduğunu bildiriyor. Ekip, bazı günlerde yaklaşık 20 kez, bazen çok daha fazla, patlama ve silah sesi duyduğunu rapor etti” dedi.