2025’in ilk altı ayında, dünya genelinde devlet kaynaklı internet kısıtlamalarında artış yaşandı. Surfshark’ın güncel verilerine göre, Ocak-Haziran döneminde 10 ülkede toplam 24 internet kesintisi veya platform engeli kaydedildi. Bu sayı, geçen yılın aynı döneminde 9 ülkede 20 kısıtlama olarak raporlanmıştı.
En fazla müdahale Hindistan’da görüldü. Ülkede hükümet, kamu güvenliğini gerekçe göstererek protestolar sırasında internet erişimini sınırlamaya devam ediyor. Yılın ilk yarısında Hindistan’da beş kez internet kesintisi uygulandı. Bu kesintiler, halen 1885 tarihli Telgraf Yasası’nın 5(2) maddesine dayanılarak gerçekleştiriliyor.
2015’ten bu yana internet kısıtlamalarını takip eden Surfshark, bu tür müdahalelerin sadece erişim engelleriyle sınırlı kalmadığını belirtiyor. Kısıtlamalar; internetin tamamen kapatılması, belirli sosyal medya platformlarının (Facebook, X) ya da iletişim uygulamalarının (WhatsApp, Telegram) sansürlenmesi şeklinde farklı biçimlerde gerçekleşebiliyor.
VPN sağlayıcısı olarak da bilinen Surfshark’ın ürün yöneticisi Justas Pukys’e göre bu müdahaleler, genellikle siyasi bir arka plana sahip. Hükümetler, bu kısıtlamaları çoğu zaman gazetecileri, muhalifleri ve vatandaşları baskılamak için kullanıyor.
Yerel kısıtlamalar daha yaygın
Surfshark verileri, internet kısıtlamalarının çoğunlukla yerel düzeyde gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Şirketin kayıtlarına göre bugüne dek dünya çapında 558 yerel kısıtlama ve 124 ulusal çapta internet müdahalesi yaşandı. En sık karşılaşılan nedenler protestolar ve siyasi çalkantılar olurken, seçim dönemleri de internetin sınırlandırıldığı zaman dilimleri arasında yer alıyor.
2025’in ilk yarısında Telegram, en fazla engellenen uygulama oldu. Ocak ayında Venezuela, uygulamaya beş gün boyunca erişim engeli getirdi. Üstelik bu dönemde vatandaşların VPN ile yasağı aşmaya çalışması üzerine, devlet bazı popüler VPN servislerini de hedef aldı. Benzer şekilde Vietnam da Mayıs ayında Telegram’a erişimi keserek, uygulamanın suçla mücadelede yeterince iş birliği yapmadığını savundu.
Bu yılın ilk yarısında iki ülke, Surfshark’ın ölçüm yaptığı dönemde ilk kez internet kısıtlamasına başvurdu. Arnavutluk, çocukları zararlı içeriklerden koruma gerekçesiyle TikTok’a bir yıl süreli yasak getirdi. Panama ise ülkenin Bocas del Toro bölgesinde yaşanan sivil huzursuzluk nedeniyle olağanüstü hal ilan etti ve bu kapsamda bölgesel internet kısıtlaması uyguladı.
VPN kullanımı yükseliyor
İnternete erişimin sınırlanmasıyla birlikte, bu engelleri aşmak için VPN kullanımında da gözle görülür bir artış yaşanıyor. Özellikle İran’da bu durum dikkat çekici. 2025’in ilk yarısında ülkede üç farklı kısıtlama kaydedildi. Haziran ayında VPN kullanım oranı, geçen yıla göre %700’ün üzerinde artış gösterdi. Bu artış, İran hükümetinin VPN’leri engelleme ve yasaklama çabalarına rağmen gerçekleşti.
Pukys, internet erişiminin özellikle seçim, protesto ve kriz dönemlerinde hayati önem taşıdığını vurguluyor. Ona göre bu tür müdahaleler yalnızca haber alma özgürlüğünü değil, bireylerin sevdikleriyle iletişim kurmasını ve dünyayla bağını da zayıflatıyor.