Hüseyin Cem Köylü
Tim Cook tüm Apple çalışanlarına gönderdiği e-postada, şirketin Çin'deki fabrikalarda yaşanan kazaları ne kadar önemsediğini vurguladı. New York Times'ın yayınladığı ve Çin'de iPad üretilen bir fabrikada meydana gelen patlamayı konu alan bir makalenin yayınlanmasından iki hafta sonra Apple yeni bir Sağlayıcı Yönetim Kuralları yayınladı. Fabrikalardaki işçilerin çalışma koşullarını daha önce yapılmadığı kadar derin ele aldı.
Apple, NYT'da çıkan habere resmi bir cevap vermedi, daha doğrusu cevap vermeyi reddetti. Fakat Tim Cook suçlamalara bir iç e-postayla cevap vermeyi tercih etti: "Dünya çapında tedarik zincirimizdeki her çalışanı önemsiyoruz. Her kaza derinden rahatsız edici ve çalışma koşullarıyla ilgili her mesele önemli. Biz sadece açıkça yanlış ve bize saldıran fikirleri önemsemiyoruz."
Mayıs 2011'de Chengdu'daki Foxconn fabrikasında meydana gelen patlamanın sebebi olarak alüminyum tozu gösterilmiş, patlama iPad'lerin cilalandığı bölümde meydana gelmişti. Patlamada 4 işçi hayatını kaybetmiş, 18 işçi ise ağır yaralanmıştı.
HP, Microsoft, Dell, IBM ve Nokia da aynı üreticileri kullanıyor; Cook'un dikkat çektiği nokta da bu... Fakat özelliklede son altı aydır Apple'ın ahlak kuralları üzerindeki baskı giderek arttı.
Apple baskıyı hissediyor mu?
Peki Apple baskı hissediyor mu? Mümkün, çünkü Cook, Eylül ayında Jobs'dan görevi devralmadan önce, şirketin tedarik bölümünden geliyordu. Steve gibi değişken bir vizyonu yok. Önceden COO'ydu ve 1998'den beri şirketin üretim bölümüyle doğrudan ilgili. Özellikle Apple tedarik zincirindeki hantallığı bitirdi ve böylece şirketin karlılığını artırdı.
Apple bu sene rekor rakamlarda kar ilan etti ve bu rakamlar onu, geçtiğimiz yaz Amerika'nın en karlı şirketi statüsüne yükseltti. Tabi bu da yeni bir denetleme düzeyi getirdi şirkete. iSuppli'den bir analiste göre Apple'ın iPhone 4S'lerde yapığı kar çok yüksek. Kontratsız bir iPhone 4S 16GB 649 dolara satılıyor. Analiste göre, Apple parçalar için 188 dolar ve üretim maliyeti olarak da 8 dolar ödüyor. Yani toplamda 196 dolara mal olan bir cihaz tam 649 dolara satılıyor, bu da yaklaşık yüzde 70 kar anlamına geliyor.
Tabi bu masraflar içinde yazılım, reklam, tasarım, ulaştırma, paketleme gibi maliyetler yok fakat yine de Apple'ın tek bir telefondan ne kadar yüksek kar ettiğini göstermek için yeterli.
New York Times'ın iddiasına göre Apple'ın talepleri bazı durumlarda diğer teknoloji firmalarından çok daha sert olabiliyor. NYT'ın iletişime geçtiği bir firma sözcüsü; "Apple ile çalışırken para kazanabilmenizin tek yolu bir şeyleri nasıl daha efektif veya ucuz yapabileceğinizi kavramaktan geçiyor. Ve ertesi sene geri geldiklerinde bu sefer fiyatta yüzde 10'luk bir indirim için zorluyorlar."