Beynimiz, ölü hücrelerin bağlantıları tıkamasını ve çevrelerindeki dokuya zarar vermelerini engellemek adına onları tanımak, sarmak ve yok etmek için karmaşık bir sistem kullanıyor. Bu süreç, beyin yaralanmaları, nörodejeneratif hastalığı ve diğer bozuklukları olan hastalarda büyük bir rol oynuyor. Yale School of Medicine bilim insanları, ilk defa ölü nöronların fare beyinlerinden temizlenmesini gösteren bir video kaydettiler ve bu araştırma Science Advances'ta yayımlandı.
Yukarıdaki video, ölü bir nöronun (kırmızı renkli) hedeflenmesini ve mikrogliya adı verilen beyin immün hücreleri tarafından sarılmasını gösteriyor. Mikrogliya 24 saat içerisinde ölü nöronu parçalıyor ve içeriğini tüketerek çevresindeki nöronların çalışmasını durdurmasını engelliyor.
Bu etkileyici süreci yakalamak ise kolay olmadı. Beyindeki hücre ölümü tahmin edilebilir değil ve çok hızlı gerçekleşiyor. Bu yüzden de görüntüsünü yakalamak oldukça zor bir durum. Yale ekibi bu durumla mücadele etmek için direkt olarak tekil beyin hücrelerini hedefleyen ve fotokimyasal veya viral etkenler ile hedefleyerek ölüme sebep veren yöntemler geliştirdi. Beynin ölü hücreyi tanıması ile de ortadan kaldırmak için süreci başlatmasıyla bütün süreci yakalamayı başardılar.
Apoptoz adı verilen bu süreci anlamak, araştırmacılar için oldukça önemli
Hem tekil hücreleri ölüm için hedefleyen yeni yöntemlerin kullanımı, hem de beyin apoptozu hakkında edinilen yeni bilgiler gelecekte insan hastalıklarına karşı mücadeleye yardımcı olacak. Beyin hastalıkları üzerine yapılan araştırmalar, bu araştırmada da olduğu gibi, fare modellerinin sonuçlarını insanlara uygulamakta zorlanıyor ancak apoptozun anlaşılması özellikle nörodejeneratif ve inflamatuvar hastalıklarda devasa etkiler yaratabilir.
Beyin hastalıklarında hücre ölümü oldukça yaygın ve hem bu hastalıklarda, hem de beyin yaralanmaları gibi vakalarda hücrelerin ne yaptıklarının ve hangi moleküllerin bu sürece dahil olduğunun bilinmesi, bu durumlarla yeni mücadele yöntemleri oluşturmak için muazzam bir öneme sahip.