Günümüzde belki de teknoloji dünyasındaki en önemli devrim olarak nitelendirilen bulut bilişim konusunda bilgi almak, en azından temel bilgilerle donanmak ve bulut bilişimin günün birinde işinize yarayıp yaramayacağını veya sizi uzaktan yakından ilgilendirip ilgilendirmediğini öğrenmek mi istiyorsunuz. O zaman sizin için hazırladığımız bu çok özel röportajı mutlaka başından sonuna kadar okuyun. Dünyaca ünlü bulut bilişim uzmanı Joseph Reger sizler için sorduğumuz tüm soruları tüm içtenliği ile yanıtladı.
Joseph Reger kimdir?
Dr. Joseph Reger 2002 yılından bu yana Fujitsu Technology Solutions'da CTO ve başkan yardımcısı olarak görev yapmaktadır. Müşterilerin ihtiyaçlarına en uygun BT trendlerinin kavranması ve teknolojik öngörülerde bulunulması ve bu teknolojilerin Fujitsu stratejilerine uygun hale getirilmesi Dr. Reger'in görevleri arasında yer almaktadır. Dr. Joseph Reger BT sektörünün önde gelen teknoloji uzmanlarından biri olup, gerek Fujitsu'ya, gerekse kurum müşterilerine gerçek vakalar üzerinden danışmanlık hizmeti vermektedir.
Her yerde bulut bilişim konuşuluyor
CHIP Online: Merhabalar. CHIP Online olarak sizi yakından tanıyoruz ama okurlarımızın sizi daha yakından tanıyabilmesi için kim olduğunuzu ve neler yaptığınızı anlatır mısınız?
Joseph Reger: Adım Joseph Reger ve Fujitsu Technology Solutions'da CTO ve başkan yardımcısı olarak görev yapıyorum. Fujitsu'dan önce sırasıyla IBM ve Siemens Nixdorf'ta çalıştım. Siemens Nixdorf önce Fujitsu Siemens'e, arkasından da Fujitsu'ya dönüştü. Tüm bu dönüşüm boyunca firmada çalışmaya devam ettim.
CHIP Online: Günümüzde nereye gitsek karşımıza bulut bilişim terimi çıkıyor. Bulut bilişimi CHIP Online okurlarına kısaca anlatmak isteseniz, ne derdiniz?
Joseph Reger: Bulut bilişim doğası gereği farklı teknoloji alanlarında hizmet veren firmalar tarafından farklı olarak algılanıyor ve anlatılıyor. Basitçe anlatmak gerekirse, bulut bilişimi bilgi teknolojilerini firmalara ve kullanıcılara aktarmak için kullanılan yeni bir yol olarak tanımlayabiliriz. Bu yeni yol, bilgi teknolojilerini bir "servis" olarak aktarmaya dayanıyor. Firmalar kendi IT departmanlarında tüm çözümleri hazırlamak ve yayınlamak yerine sadece ihtiyaç duydukları servisleri isterlerse tek isterlerse birkaç farklı satıcıdan alıp kendi altyapılarında direkt olarak kullanabiliyorlar. Bu, IT hizmetleri yatırımını büyük ölçüde düşürüyor elbette. Uzun vade riski veya uzun vade yatırımı veya uzun vade yatırım riski diye bir şey söz konusu olmuyor bu sayede. Bu tür hizmetleri bir firmanın çok küçük IT operasyonlarından tutun da bir metropolün trafik sorununu çözmeye veya bir ülkenin tarım politikasını iyileştirmeye kadar ölçekleyebiliyorsunuz. Sağlık politikası veya benzeri kamu operasyonları için de bu dediğim geçerli.
CHIP Online: Bulut bilişim treni peronda bekliyor mu? Büyük firmalar bu trene binmek için temkinli mi davranıyorlar yoksa tren hareket etmeye başladı mı?
Joseph Reger: Bana sorarsanız bu tren bu yıl itibarı ile gerçekten harekete geçti. Önceden bulut bilişim fikrine temkinli yaklaşan ve "bekleyelim görelim" diyen firmalar artık bir kısım servislerini bulut bilişim platformuna geçirdiler bile. Bulut bilişim hizmetleri vermeye hazırlar, bir kısmı vermeye başladı bile. Benim düşünceme göre bu on yılın sonunda tüm dünyada IT servislerinin ve operasyonlarının yarıdan fazlası bulut bilişim üzerinden gerçekleşecek. Yüzde yüz bulut bilişime geçiş mümkün olacak mı bilmiyorum, onun için çok uzun yıllar gerekiyor. Ama büyük resimde çözüm kesinlikle bulut bilişim olacak.
Gerçek bir bulut servisine giden yol
CHIP Online: Gerçek bir bulut servisini ne tanımlar?
Joseph Reger: Gerçek bir bulut servisinde standartlar önceden tanımlanmıştır ve çok yüksektir. Yüksek seviye erişilebilirlik, yüksek seviye güvenlik, yüksek seviye performans ve bunun gibi tüm köşe taşlarında yüksek standartlar veriliyor olmalıdır. Bundan bir yıl önce standartlar tanımlanmış değildi, servis olarak aradığınızda çok fazla seçenek bulamıyordunuz. Ancak günümüzde özellikle Avrupa gibi nüfusun çok, IT operasyonlarının yoğun ve ticaret hacminin yüksek olduğu yerde gerek uyum yasaları gerekse ticaret kanunlarındaki düzenlemeler ve sözleşme standartları artık bulut bilişimin yararına çalışıyor. Birçok standart IT operasyonunu ve servisini buluttan satın almak ve kısa bir uyarlama sürecinden geçirerek firmanıza veya kamu servislerine başarılı bir şekilde entegre etmek mümkün. Basitten karmaşığa doğru gidersek, merdivenin her basamağında bir hizmet bulmak olası. Üstüne üstlük yetenekli ve ilerici bulut bilişim şirketleri bu basit ve karmaşık servisleri alıp birleştirerek anahtar teslimi mükemmel projelere imzalar atabiliyorlar.
CHIP Online: Okurlarımızdan en yoğun olarak gelen soruların başında bulut bilişim servislerinin güvenlik durumu yer alıyor. Her şeyi buluta transfer ettiğinizde bu bilgilerin güvenliği ve sadece belirli haklar çerçevesinde belirli kişiler tarafından görülebilmesi, meraklı gözlerden uzak tutulması önem kazanıyor. Bulut bilişim yüzde yüz güvenli midir? Bulut bilişim firmaları güvenliği garanti etmek için ne gibi çalışmalar yapıyorlar?
Joseph Reger: Öncelikle şunu belirteyim. IT dünyasında yüzde yüze güvenlik söz konusu değildir ve bana sorarsanız hiçbir zaman da olmayacaktır. Masaüstünde ya da firmanın içindeki IT departmanında veriler ne kadar güvendeyse bulutta da o seviye bir güvenlik söz konusudur. Firmalar detaylı bir araştırma yaptıklarında aslında şu anda sahip oldukları güvenlik seviyesinin bütün bilgilerini ve operasyonlarını buluta taşıdıklarında daha az olduğunu görecekler. Bulutta güvenlik seviyesi daha yüksek olacaktır, ancak bu kadar yüksek güvenlik seviyesine firmanın ihtiyacı olup olmadığını sorgulaması gereklidir. Firma için en değerli verilerin saklanması ve güvenlik altına alınmasıyla kullanıcıların kişisel bilgisayarlarındaki kendi verilerinin güvenliği farklı ihtiyaçlardır. Temel IT operasyonları ve onların verileri merkezde yer alıp sıkı koruma gerektirirken bu IT operasyonlarını tamamlayan ve "çevresel bilgi işlem" olarak değerlendirebileceğimiz hizmetlerin ürettiği veriler o kadar kritik olmayabilir. Doğal olarak bu verilerin merkezdeki veriler kadar sıkı korunması da gerekmeyebilir. Bulut bilişim sayesinde bu iki veri öbeği için farklı güvenlik seviyeleri satın alabilme ve dolayısı ile güvenlik politikasından bile tasarruf yapabilme imkanınız doğuyor.
CHIP Online: Bulut bilişimin maliyetinin düşük olmasını neye bağlıyorsunuz?
Joseph Reger: Bulut bilişimde anahtar kelime "paylaşmak"tır. Varolan donanım ve yazılım parkını, IT hizmetlerini paylaşarak bu kadar düşük fiyatlarda hizmet vermek mümkün oluyor. Bun bir örnekle açmamın okurlarınız açısından yararlı olacağını düşünüyorum. Günümüzde veri merkezleri en yüksek verimde çalışan firmalarda bile kullanım oranı en fazla yüzde 10 civarında geziyor. Bu korkunç bir rakam. Yatırım yapıyor ve devreye alıyorsunuz, ancak potansiyelinizin yüzde 90'ını kullanmıyorsunuz bile! Oysa bu altyapı paylaşılsa, son yıllarda çok gelişmiş olan sanallaştırma teknolojileri kullanılarak parçalanıp farklı firmalara dağıtılıyor olsa toplam kullanım yüzde 80'lere kadar çıkabiliyor. Aynı altyapıyı kullanarak altı kat fazla hizmet verdiğiniz düşünün. Gelirler açısında büyük bir sıçrama yapmanız mümkündür. Elbette bu paylaşımın belirli kurallar ve belirli güvenlik önlemleri çerçevesinde yapılması gerekiyor ki herkes kendine ayrılan bölgede rahat rahat ve güvenli bir şekilde çalışabilsin. Fujitsu olarak biz bu önlemler bütününe "güvenli bulut" adı veriyoruz ve verdiğimiz bulut bilişim hizmetlerinde bunu hep vurguluyoruz. Bu sayede bizde bulut bilişim hizmeti alan firmalar genel bir bulut içerisinde kendi özel, güvenli bulut sistemlerinde rahatça çalışabiliyorlar.
IT departmanlarının eğitimi
CHIP Online: Bir başka sorumuz da halihazırdaki IT departmanlarının durumu hakkında olacak. Bulut bilişime geçmek isteyen bir firmanın hem IT departmanındaki hem de diğer departmanlarında çalışan kişilerin belli bir eğitime tabi tutulması gerekiyor, transformasyonun sancılı olmaması açısından. Bu aşamada bulut bilişim hizmeti sunan firmalar ve sizin özelinizde Fujitsu ne gibi hizmetler veriyor?
Joseph Reger: Bulut bilişim hem IT operasyonlarını değiştiriyor, hem de IT hizmetlerinin satın alınma şeklini. Şimdiye kadar klasik IT sistemlerinde sunucu ve istemci yazılımları satın alınır, lisanslar yüklenir, makineler kurulur, kullanıcılara makineler ve program atanır ve bunların eğitimi verilip günlük çalışmasının sorunsuz olarak devam edebilmesi için destek hizmetleri verilirdi. Bulut bilişim özellikle IT departmanlarının omuzlarına düşen "bilgi birikimi" ve "kurulum bilgisi" gibi konuları hafifletiyor. En azından IT yetkilisi bu veri depolama sistemi o sunucu ile iletişim kuramıyor, bu sunucunun yedeği alınamıyor, silinen veriler kurtarılamıyor gibi kritik sorunlarla uğraşmak zorunda kalmıyor. Tüm bunlar zaten IT servisi satın alınırken bulutta çözülmüş olarak geliyor. IT departmanının rolü "işletme uzmanlığı" yerine "satınalma uzmanlığı" yönüne doğru kayıyor. İhtiyacı doğru öğrenip buna en uygun bulut bilişim servisini bulup satın almak gerekli. Bunun için bir eğitim gerekiyor elbette. Hem ihtiyaca uygun sistemi satın almak, hem de bu sistemi satın alırken sözleşmeleri, servis anlaşmalarını, yenileme ve destek, yedekleme ve felaket kurtarma hizmetlerini çok iyi bir şekilde tanımlamak zorundalar. Mevcut IT departmanını bulut bilişime uygun olarak belli bir seviyeye kadar eğitmek mümkün. Fujitsu'nun bu konu için planları mevcut ve uygulama aşamasında. Geçiş sırasında IT departmanındaki her görev birimi için eğitim verecek danışmanlarımız ve merkezlerimiz bulunuyor. Sadece bulut bilişim hizmeti de "bulut bilişime geçiş" hizmeti de veriyoruz. Firmamızda "bulut rehberi" adı verdiğimiz personellerimiz var ve bunlar ortak proje yaptığımız firmalarda IT departmanlarına bu keyifli yolculukta rehberlik hizmetleri veriyorlar.
Kanunlar, etik kurallar ve wikileaks örneği!
CHIP Online: Gelelim bulut bilişim ve etik konusuna. Geçtiğimiz aylarda bulut bilişim hizmeti veren en büyük firmalardan amazon.com etik kurallara uymadığı gerekçesiyle hizmet verdiği Wikileaks'in tüm sunucularının operasyonunu bir çırpıda durdurdu. Bu birçok soru işaretini de beraberinde getirdi. Bulut bilişim hizmeti satın aldığınız firmanın sizin bütün operasyonunuzu bir anda durdurması bu kadar kolay mı olmalı? Tüm operasyonunu bir bulut bilişim firmasına yönlendiren bir şirketin operasyonunun sonuna kadar ayakta kalmasını kim garanti edecek ve hangi kurallar, kanunlar çerçevesinde garanti edebilecek?
Joseph Reger: Bu gerçekten çok önemli bir problem. Servis sözleşmesini ihlal ettiğinden söz edilen firma, bunu hangi kanunları ihlal ederek gerçekleştirmiş? Hizmeti bir ülkeden alabilir, ancak bulut bilişim firması başka bir ülkede hizmet veriyor olabilir. Kanun söz konusu olduğunda firmanın ülkesinin kanunları mı geçerlidir yoksa bulut bilişim sunucularının fiziksel olarak yer aldığı ülkenin kanunları mı incelenmelidir? Bu çok ince bir çizgi. Bulut bilişimin ateşli bir savunucusu olarak bulut bilişim kanunlarının çok kesin bir şekilde koyulması ve yasal çerçevelerin kesin bir şekilde çizilmesi gerektiğini düşünüyorum. Servisin sonlandırılması ancak çok katı kurallar içinde gerçekleştirilmeli veya hiç gerçekleştirilmemeli.
CHIP Online: A ülkesinde yaşayıp B ülkesinden bir bulut bilişim hizmeti alabilirsiniz. Sunucular B ülkesinde durduğuna göre, bu durumda yasal koşullar hangi ülkenin yasalarına göre değerlendirilecek gibi bir soru da çıkıyor ortaya...
Joseph Reger: Evet. ABD için aşağı yukarı tüm eyaletlerde benzer yasalar geçerli olsa da Avrupa gibi birçok farklı ülkenin ve hukuk sisteminin yer aldığı bölgelerde bu konuya bir açıklık mutlaka getirilmeli. Müşterilerin de bu konuya epey kafa yorduklarını biliyoruz. Bire bir aynı olan iki bulut bilişim servisinin verildiği ülkelere farklı olarak farklı ücretlendirilmesi gibi bir durum da söz konusu. A ülkesi IT konusunda çok daha sert güvenlik standartları getirirken B ülkesi bu açıdan daha esnek olabilir. Bu duruma altyapı güvenlik yatırımı B ülkesinde daha düşük olacağından B ülkesinden verilen bulut bilişim hizmetinin maliyeti daha hesaplı olabiliyor örneğin. Bulut bilişim hizmeti veren firmalar artık verdikleri servisin hangi ülkenin kuralları çerçevesinde değerlendirileceğini de kontratlarına ekliyorlar. Bu da hizmete açıklık kazandırması ve müşteriye seçenek sunması açısından bir avantaj. Bence Avrupa'da belli bir standart, kurallar ve sertifikasyonlar öbeği inşa edilmeli. Ancak bu sayede AB içerisinde verilen bulut bilişim hizmetlerinde doğru bir rekabet ortamı sağlanabilecek. Bu konuda çalışmalar başladı ve bir süredir devam ediyor. Bu konunu aktif bir takipçisiyim ve epey yol alındığını ve sonuca ulaşmak için fazla bir zaman kalmadığını da belirtmek isterim.
CHIP Online: Vakit ayırıp sorularımızı yanıtladığınız ve CHIP Online okurlarını bulut bilişim konusunda aydınlattığınız için teşekkür ederiz.