Sloganları şöyledir: "Hi quality - cheap price" (düşük fiyata yüksek kalite). Giysiler, el çantası ve saatlerden sonra ürün korsanları, iş telefonları ve lüks ceplere gittikçe daha fazla ilgi gösteriyor.
Yeni bir cep telefonu mobil dünyaya gözlerini açtıktan kısa bir süre sonra Asya kökenli bir taklitçi eser hırsızlığına başvuruyor. Taklitçiler bunu yaparken özellikle üst seviye cepleri ve lüks modelleri hedef seçiyor. Sonra bu sahte cepler Çin mağazalarında orijinal fiyatının neredeyse yarısına (hatta daha da azına) satılıyor.
Birçok sahte cep telefonu orijinaline aşırı derecede benziyor ve isim konusunda da genellikle orijinalinden esinleniliyor. Bazı klonlarda ise daha ilk bakışta neyin eksik olduğu ortaya çıkıyor: Samsung'dan Samsong, Nokia'dan Nokla ve iPhone'dan ise HiPhone oluyor. İster birebir kopyası iste amatörce yapılmışı olsun eser hırsızlarının ortak bir noktası var: Orijinali ile karşılaştırılamayacak derecede kıt bir donanım yelpazesi.
Sadece dış görünüş orijinaline benziyor
Mesela Nokia N97'nin arsız bir kopyası ancak 0,3 Megapiksel kamera, 1 GB bellek ve çift bant desteği sunabiliyor. WLAN, GPS navigasyon veya en azından UMTS? Yakınından bile geçemiyor. Bir diğer eksiklik: Menü Türkçe olarak kullanılamıyor. Kopya, dışarıdan aynen gerçek N97 gibi gözüküyor; kaydırılabilir klavyesi dahil.
Meraklandınız mı? Daha önce hazırladığımız galerimizde 50'den fazla cep telefonu klonunu bulabilirsiniz. Bu tarz bir tuzağa düşmemeniz için kopya cep telefonlarını tanımanızı sağlayan püf noktaları da bu makalede bir araya getirdik. Ayrıca ekonomik zararın ne boyutta olduğunu, Çin'in kopyacılara nasıl tepki verdiğini ve cep telefonu üreticilerinin ürün korsanlarına nasıl bir son vermek istediğini öğreneceksiniz.
Sahte cep telefonu almaya değer mi?
Donanım veya yazılım: Cep telefonu kopyalarının orijinaliyle aşık atabildiği durumlar çok ender. İnternetten kopya cep telefonu sipariş edenler kalitesiz bir ürün elde etme riskiyle karşı karşıya; tabi ürün eline geçerse...
Cep telefonu kopyacıları artık her şeye hazırlıklı: Sadece dış görünüşü değil, kullanıcı arabirimini de taklit edebiliyorlar.
Fakat bir iPhone klonunun gerçek Apple iPhone OS ile aynı özellikleri sunabilme ihtimalini bile düşünmenize gerek yok! Genellikle sahte ceplere kopyacıların kendi hazırladıkları yazılım paketleri yüklenir ve bunlar da özellik yönünden orijinaline göre çok kıttır (örn. kamera, GPS, Wifi gibi özellikler). Çökmeler ise neredeyse önceden programlanmıştır diyebiliriz. Güncelleme? Bu cihazlarda genellikle yazılım güncellemesi diye kavram söz konusu değildir.
İki iPhone klonu CECT I9 ve CECT KAO8 ile yaptığımız testlerde korkutucu bir gerçek su yüzüne çıktı: Cihazlarla telefon görüşmesi dahi yapılamıyordu. Diğer hatalar, kötü işçilik ve kıt özellikler şunu kesinleştirdi: Bu cep telefonu hurdalarından uzak durun!
Çince bilir misiniz?
Cep kopyalarının kullanım kılavuzları ise tam bir gizemdir: Ya Asya kökenli dillerde hazırlanmıştır veya çoğu durumda tercümesi berbattır.
200 Euro değerindeki cep telefonu pürüz çıkardığında iş işten geçmiştir. Garanti sunduğunu iddia eden mağazaların çoğu bu vaatlerini yerine getirmez. E-posta desteği çoğu durumda yetersizdir. Üreticiler genellikle Asya'da yaşadığı için onlara ulaşmak zordur; çünkü Çince de bilmeniz gerekir. Yahut Çin'deki bir telefon kuyruğunda takılı kalmak mı istersiniz?
Yurtdışından satın almak risklidir
Ürünlerini Uzak Doğu'dan gönderen satıcılara kocaman bir "X" işareti koyun. Zira sadece gümrük vergisi ödemekle kalmayacaksınız aynı zamanda Türkiye gümrüğünün sahte ürünlerin girişini engelleme tehlikesiyle de karşılaşacaksınız.
Kötü işçilik, sinir bozucu hatalar, problemli garanti süreci, olası gümrük vergileri ve tehdit eden cezalar... Hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde size şunu tavsiye ediyoruz: Cep telefonu kopyalarına asla bulaşmayın.
Ekonomik zararlar ne boyutta?
Eser hırsızları ekonomi için de büyük bir sorun oluşturuyor. Hatta eser hırsızlığının yapıldığı ülke bile bu durumdan muzdarip oluyor.
Nisan ayının başında Avrupa Birliği, ürün korsanlığına engel olacak bir komisyon oluşturdu. Başarılı olup olmayacağı belli değil. Çünkü sahtekarlar Asya'da, yahut daha spesifik olursak Hong Kong, Tayvan ve Çin'de yaşıyor. Kontrolsüz bir biçimde cep telefonu üreticilerinin tasarımları ve marka isimlerinden faydalanıyorlar.
Ayrıca sahte cepler gittikçe daha iyi hale geliyor: Sadece cep telefonunu kabuğu değil, ürünün ismi ve logosu da öyle bir değiştiriliyor ki bazı noktalarda uluslar arası yasalarla karşı karşıya gelinmesine rağmen yine de para kazanılabiliyor.
Yine de korkutma işe yarıyor gibi gözüküyor. Önceki sene CeBIT'te ürün korsanlarına karşı radikal adımlar atıldığı için bazı Asyalı sergiciler bu seneki etkinliğe gelmeye cesaret edemedi.
Sahtekarların bit pazarı olarak İnternet
Cep telefonu üreticileri, eser hırsızlarının açıkça telif haklarına karşı geldiğini düşünüyor. Fakat tam da Çin'de ürün korsanlarını takip etmek neredeyse imkansız. Ayrıca internet ile beraber sahtekarlar ucuz bir dağıtım kanalı da bulmuş oldu. Bugünlerde kopya cep telefonlarını elde etmek için Çin'e gitmeye gerek yok. Ciddi olduğunu iddia eden birçok çevrimiçi mağaza raflarda ün yapmış neredeyse her ürünü sunuyor.
Her üç cepten biri kopya
Telif haklarını ciddiye almayan Çin'in bile ürün sahtekarlarıyla birçok problemi var. Sina.com çevrimiçi portalı ülke içinde satılan illegal cep telefonu sayısının 15 milyondan fazla olduğunu ortaya çıkardı. Böylece araştırmaya göre satılan her üç Çin cep telefonundan biri illegal oluyor.
Digitimes, korsanların sahte cepler, illegal ithalat veya şişirilmiş ikinci el ürünlerle devlet hazinesinden 3 ila 5 milyar Euro arasında para aşırmış olduklarını bildiriyor. Aynı zamanda yerli üreticiler de ucuz cihazlarını satmakta zorlanıyor. Buna karşın bazı sahte ürünlerin arkasında özgün fikirler yatıyor. Mesela tıraş makinesi olan bir erkek cep telefonuna ne dersiniz?