Covid-19 ile ilgili söylentiler ve komplo teorilerini inceleyen bir araştırma, en az 87 ülkede sosyal medya ve diğer internet siteleri üzerinde 2000'den fazla tehlikeli yanlış bilgi yayılması vakası buldu ve aralarında 800 kişinin ölümüne sebep olan bir söylenti de bulunmak üzere bunların bir kısmı oldukça tehlikeli olabiliyorlar.
American Journal of Tropical Medicine and Hygiene üzerinde yayınlanan araştırmada, Dünya genelinde çeşitli enstitülerden katılımcıların bulunduğu ekip 31 Aralık ve 5 Nisan 2020 tarihleri arasında üç tip Covid-19 yanlış bilgisini inceledi: Söylentiler, utanç ve ayrımcılık ve son olarak komplo teorileri.
Bu üçlüden söylentiler, araştırma tarafından Covid-19 hakkında online platformlarda dolaşan, doğrulanmamış iddialar olarak tanımlanıyor ve analiz edilen 2311 raporun %89'unu oluşturarak en yaygın tür olarak öne çıkıyor. Bunların arasında "mucize tedavi" iddiaları da bulunuyor ve bunların bir kısmı ile internet üzerinde karşılaştığınız tahmin edilebilir. Örnek olarak çamaşır suyu içmenin bağışıklık kazandırabileceği veya inek tezeği ya da idrarı tüketmenin bir tedavi olduğu veya deve idrarını yeşil limon ile tüketmenin iyileştirdiği gibi iddialar bulunuyor.
Komplo teorileri ise SARS-CoV-2'nin kaynağı ve kötü amaçlı hedefleri ile ilgili çeşitli açıklamalar, iddialar ve tartışmalar olarak tanımlanıyor ve raporların %7,8'ini oluşturuyor. Bunların arasında da Bill Gates'in virüsü aşı satışlarını arttırmak için biyolojik bir silah olarak yaymasından Donald Trump'ın virüsü İranlı şehirlere "İran'ın kültürüne ve onuruna zarar vermek için" göndermesine kadar pek çok farklı teori bulunuyor.
Üçüncü yanlış bilgi türü ise Covid-19'u çevreleyen utancı içeriyor ve raporların %3,5'ini oluşturan bu tür, "bir insanın hastalığı, maruz kalması, seyahat geçmişi ve etnik kökenleri ile direkt olarak veya dolaylı bir şekilde etiketlenerek negatif eylemlere ve ayrımcılığa yol açan sosyal yapılı olay" şeklinde tanımlanıyor. Araştırma, bazı ülkelerde Asya kökenli kişilerin tacizlere ve saldırılara maruz kaldığını gösteriyor. Örneğin Wuhan'dan taşınan bir otobüs dolusu kişi, Ukrayna'da insanlar tarafından taşlanmıştı.
Ayrıca bulgular, bazı ülkelerde hastalığın bulaşmasını çevreleyen utancın hastalığın yayılmasına destek olduğunu, insanların test yaptırmayı reddettiğini ve bazı kişilerin hastaneleri ziyaret ederken semptomları ve maruz kalma geçmişlerini gizlediğini de gösteriyor.
Bazı söylentiler ve komplo teorileri görece olarak zararsız olsa da, "vücudunuzun her yerine klor sıkmak koronavirüsü enfeksiyonunu önler" gibi bazıları açık bir şekilde tehlike arz ediyor. Örneğin Güney Kore'de Mart'ın başlarında yayılan bir söylenti, ağzınızı tuzlu suyla çalkalamanın enfeksiyonu engelleyeceğini (engellemiyor) söylüyordu. Bu söylentiye inanan bir klişe, ziyaretçilerinin ağzına sprey ile tuzlu su sıktı ve araştırmada belirtilene göre, tuzlu suyun direkt olarak kişilerin ağzına sıkılmasından dolayı bu eylem ile 100'den fazla kişiye hastalık bulaştı.
Araştırma tarafından bulunan şu ana kadar en zararlı yanlış bilgi ise bir sahte tedaviydi. Yazarların araştırmada belirttiklerine göre popüler bir mit, yüksek yoğunluklu alkol içmenin vücudu dezenfekte edebileceğini (etmiyor) ve virüsü öldürebileceğini (öldürmüyor) iddia ediyordu ve dünyanın farklı kısımlarında dolaşmaktaydı. Bu yanlış bilgiyi takiben yaklaşık 800 kişi hayatını kaybederken 5876 kişi hastaneye yatırıldı ve 60 kişi koronavirüsüne tedavi olarak metanol içmelerinin ardından kör oldu...