Cep telefonlarında son zamanların en belirgin trendi dokunmatik ekranlı cep telefonları. Hiçbir cep telefonu üretcisi artık bu eğilimi görmezden gelemez.
Uzun süre bekledik, ama nihayet pazar lideri Nokia da ilk dokunmatik ekranlı cep telefonu olan 5800 XpressMusic'i piyasaya sundu. Finlandiyalı üretici uzun süre başka geliştirmelere odaklandı; ama iPhone'nun başlattığı bu yeni akım onları mecburen bu teknolojiye odaklanmaya yönlendirdi.
Dokunmatik ekranların bu kadar tutulmasının nedeni, her şeyi çok daha basit ve pratik hale getirmeleridir. Bazı kullanıcılar hala donanımsal tuş takımından vazgeçemiyorlar, ama dokunmatik ekrana hayır diyen kimse de çıkmadı şimdiye kadar. Bir zamanlar sadece iş çevreleri için düşünülen bir teknoloji, bugün artık bütün cep telefonlarından aranan bir özellik oldu.
Ne yazık ki dokunmatik ekrana gösterilen rağbet fiyatlara henüz yansımadı. Bu teknolojiye sahip cep telefonları gerek donanım, gerekse fiyat bakımından hala üst sınıf cep telefonları arasında konumlandırıyor. Bunun kısa vadede değişeceğine inanıyoruz.
İlerleyen sayfalarda dokunmatik ekran teknolojisinin gelişimini ve başarı hikâyesini okuyacaksınız; geçmişte bu teknolojinin mihenk taşları olan Ericsson R380'den MDA ve XDA'lara kadar birçok modeli tanıtacağız size.
PDA + Cep telefonu = Smartphone
Kalem yardımı ile komut verebileceğiniz aletler 90'lı yıllardan beri piyasadalar. Özellikle Palm ve Sony'nin (Clie ismi altında)ürettiği ve PDA olarak adlandırılan bu cihazlar genellikle ajanda kayıtları için kullanılıyordu. Cep telefonu ile PDA özelliklerinin bir arada sunulması ise oldukça yeni bir gelişme sayılır.
Smartphone olarak adlandırılan aygıtların ilk örneklerinden biri de Aralık 2000'de piyasaya çıkan ve 3,5 inch'lik dokunmatik ekrana sahip Ericsson R380s'dir. Ekran her ne kadar renksiz olsa da ekranın contrast oranı çok iyi idi. 164 gram ağırlığa sahip bu cep telefonu işletim sistemi olarak, bugün de birçok cep telefonun kullandığı, symbian idi. R380'nin diğer ilginç özellikleri: Dualband, Kızıl Ötesi, ve serial bağlantı olanağı, 4 Mb hafıza ve 2MB bellek.
R380s'den R380e'ye
Bu cep telefonu ilk piyasaya çıktığında 'Ericsson PDA ile cep telefonunu birleştirmeye cesaret eden ilk cep telefonu üreticisi oldu' yorumu yapıldı. Piyasaya çıkışından bir sene sonra, Ericsson R380e'yi piyasaya çıkardı. Değişen fazla bir şey yoktu: Özellikle tuş takımından birtakım değişiklikler yapıldı, ayrıca selefine göre daha stabil ve hızlıydı. Bugün bile bu cep telefonları koleksiyon severler arasında çok tutuluyor ve açık artırmalarda oldukça yüksek fiyatlara satılıyor.
Büyük bir dokunmatik ekranın üzerindeki kapağın üstünde tuş takımı konsepti Sony Ericsson'un sonraki yıllarda çıkardığı P800 modelinde de kullanıldı. Ericsson sonraki zamanlarda başarılı smartphone'lar üretmek için daha fazla mücadele etmek zorunda kaldı. Nihayetinde 2002'de Sony ile birleşip Sony Ericsson olarak yoluna devam etti.
MDA,Treo, P800
2002 den itibaren HTC markası, GSM servis sağlayıcıların talepleri doğrultusunda, MDA ya da XDA gibi Smartphone'ları ile piyasada söz sahibi oldu. Böylece Windows Mobile kendini cep telefonu dünyasında ispatlamış oldu.
Dokunmatik ekranlı cep telefonları için Windows, uzun süre dikkate değer tek işletim sistemiydi. 2003 de piyasaya çıkan P800, Symbian temelli işletim sistemlerini kullanan nadir telefonlardan biriydi. Tam olarak Symbian UIQ2 işletim sistemini kullanıyordu. Teknik donanım açısından yeni standartlar koydu bu model. 4.096 renge sahip dokunmatik ekrana sahip olmasının yanında Bluetooth, bir adet VGA kamera ve hafıza kartı girişi yanında ayrıca dil seçimine, GPRS, USB bağlantı ve Sony Jog Dial menü yönetim sistemine sahipti.
Siemens'de oradaydı
İnanılır gibi değil, Simens daha 2001 sonlarında dokunmatik ekranlı bir cep telefonunu piyasaya sürmüştü. SX45 modeli tam tamına 65.000 renk desteği veren bir ekrana sahipti, yalnız görüşmelerinizi bir headset yardımı ile yapmanız gerekiyordu. Sahip olduğu Windows CE işletim sistemi de pek güncel teknoloji sayılmazdı. Fiyatı ise o zamanlar 1.179 Euro olarak belirlenmişti.
Handspring de 2002'de Treo 270 modelini piyasaya sürdü. Palm işletim sistemini kullanan bu model, sadece 153 gram ağırlığındaydı ve 16 Mb hafızaya sahipti; sahip olduğu kompakt ve küçük yapısı sayesinde rakiplerinin oldukça ilerisindeydi. Daha ağır olmakla beraber, daha fazla teknik donanıma sahip; T-Mobile için MDA, O2 için XDA modellerini HTC aynı zamanlarda piyasaya sürdü.
HTC'nin Marka haline gelmesi
HTC'nin MDA ve XDA modelleri zamanına göre devrimsel modellerdiler. Windows Pocket PC işletim sistemi üzerinden, PDA'yı emekliye ayırmak için gerekli özelliklerin hepsini üzerinde barındırıyorlardı: GPRS, E-mail fonksiyonu, USB, Kızılötesi ve genişletilebilir bir hafıza (SD hafıza kartı ile). Bugüne kadar HTC cep telefonu modellerini sürekli geliştirdi ve bugün artık kendi markası ile de cep telefonları satmaya başladı.
Kalemlerden kurtulalım!
Windows Mobile İşletim Sistemi parmak ile kontrolden çok kalem ile yönetilmeye uygun tasarlanmış. Bunu fark eden rakibi Apple bunun kendisi için beklediği fırsat olarak değerlendirdi...
... ve iPhone'u geliştirdi,; iPhone yeni jenerasyon dokunmatik ekranlı cep telefonları için örnek model oldu. Devrimsel Multitouch teknolojisi ile yönlendirilen menü sistemi ile çeşitli parmak hareketleri ile çeşitli komutları kolayca yerine getirebildiğimiz bu teknoloji ile Apple rakiplerine açık ara fark attı. Ocak 2007'de Apple kullandığı Multitouch teknolojisi ile ilgili çeşitli fonksiyonları patent altına alarak korumak için girişimlere başladı; Multitouch teknolojisi ile ilgili patent kavgası halen sürmektedir.
Üreticilerin sayısı arttı
Dokunmatik ekranlı cep telefonları piyasası Apple ve birkaç üretici arsında paylaşılıyor. Bunlardan en çok öne çıkan Windows Mobile uzmanı HTC oluyor. Koreli firma, Touch HD ya da Touch Diamond gibi modelleri ile artık sadece iş çevrelerine hitap etmiyor, aynı zamanda normal kullanıcılara da hitap ediyorlar.
Sony Ericsson da 2006 yılında dokunmatik ekranlı Walkman cep telefonu olan W950i'yi piyasa çıkararak bu yeni akıma katıldı. Hatta Blackberry üreticisi RIM bile bu akımdan payını aldı ve bu doğrultuda yeni ürünleri ile normal kullanıcıları hedefleyen ürünler üretmeye başladı. Sonuç olarak anlaşılıyor ki: Gelecek dokunmatik ekranların olacak.
Öngörü: Yeni modeller, teknolojik gelişmeler
2009'un ilk yarısında Nokia yen üst sınıfı cep telefonu olan N97'yi piyasaya sürmeye hazırlanıyor. İlk testler gösterdi ki ürün oldukça başarılı. Peki ya geleceğin dokunmatik ekranlı cep telefonları nasıl olacak?
Yeni akımlardan gözümüze en çok çarpan dokunmatik ekranlı cep telefonlarının gittikçe incelmesi oldu. Bunun bir nedeni, mekanik tuş takımından feragat edilmesi; diğer nedeni ise gelişen teknoloji sayesindeki donanım elemanlarının küçülmesi.
OLED ekran teknolojisi hala yeni ve yaygınlaşmamış bir teknoloji olabilir; ama yavaş, yavaş kullanılmaya başlandı; özellikle Uzakdoğulu üreticiler tarafından. Birkaç tasarım stüdyosu OLED teknolojisinin nelere kadir olduğunu gösterdiler. İncecik ve esnek ekranları üretmek artık bir sorun olmayacak; hatta dev ölçülere sahip bir ekranlar bile üretilebilecek.
Biraz daha Sabır!
Bunların hepsini görene kadar biraz daha sabretmeliyiz. Bunun için ilgimizi yakın zamanda çıkacak olan aygıtlara verelim; mesela Nokia N97'ye ya da üzerinde çok dedikodu yapılan ve çeşitli inceleme ve resimlerinin internette dolaştığı Sony Ericsson Xperia X2. Apple'ın sonunda patent koruması altına almayı başardığı Multitouch teknolojisi de bizi gelecekte oldukça meşgul edecek gibi gözüküyor.