Bilim insanları, istenmeyen düşünceleri bastırmanın yeni bir yolunu bulmuş olabilir.
İnsanlar genelde en kötü anılarını bastırmakta iyi iş çıkarırlar. Sevdiği kişi tarafından reddedilmek olsun, utanç verici bir duruma düşmek olsun, bu konularda eninde sonunda beyin bazı şeyleri unutmayı, ya da hatırlamamayı öğrenir.
Ama, travma sonrası stres bozukluğuna (TSSB) sahip olanlar veya psikolojik sorunlar yaşayanlar, istenmeyen düşünceleri bastırmakta zorlanabilir ve bu sebele travmayı kafalarında defalarca tekrar yaşayabilirler. Örneğin savaşta bulunanlar, gaziler, çok sevdiği birini kaybedenler gibi. Buna ağır depresyon ve umutsuzluk da eşlik edebilir.
Ama McGill Üniversitesindeki araştırmacıların yeni keşiflerine göre, bazı yeni tedavi yöntemleri çok yakında bu sorunları yaşayan kişilere yardım edebilir.
Bugüne kadar bilim insanları, TSSB veya şizofreniye sahip kişilerin prefrontal kortekslerinde gamma-Aminobutyric asit (GABA) denen bir nörokimyasal yetersizliği yaşadıklarını biliyorlardı. Bu nörokimyasalı normalde vücudumuz, strese sebep olan anıları bastırmak için üretiyor.
Ama bilim insanları hastaların beynine GABA enjekte ettiğinde, anıları nedense hâlâ yerinde duruyordu ve bugüne kadar kimse bunun sebebini anlayamamıştı.
Nature Communications'un yeni bir sayısında Taylor Schmitz ve dört diğer araştırmacı, GABA'nın aslında, uzun süre anıları beyinde saklayan kısım olan at nalı şeklindeki hippocampus'ta üretildiğini ortaya çıkardı.
Sağlıklı yetişkinlerin beyninde manyetik rezonans imajlamayı kullanarak, Schmitz ve arkadaşları GABA'nın, bir şeyi düşünmeyi kesmeleri söylendiğinde internöronlar aracılığıyla kortekse doğru yol aldığını keşfetti.
Yani sağlıklı beyinlerde hippocampus, bilinçli olarak bir düşünceyi kenara itmeye çalıştığımızda korteksimize bir "dur sinyali" olarak GABA gönderiyor.
Sağlıksız beyinlerde ise hippocampus, bu sinyali göndermiyor ve o düşünceler ve anılar ortaya çıkıveriyor.
Bu yeni buluşlar, bilim insanlarının potansiyel yeni ilaçlar üretmesi için yeni yollar açıyorlar. Geçmişte, kortekse yapılan GABA enjeksiyonları rastgele anıları bastırmak dışında bir şey yapmıyordu ve bu da pek akla yatkın bir çözüm değildi.
Ama yeni elde edilen verilerle doktorlar, hippocampus ile ilgili GABA tedavileri geliştirebilir ve bu da hastaların istedikleri anıları seçerek bastırmalarına yardımcı olabilir.
Diğer yandan, araştırmacılar henüz bu şekilde ortaya çıkaracakları yöntemlerin ne kadar etkili olabileceğinden emin değil. Hippocampus'a GABA tedavisi yapılmasının, karmaşık anıları bastırmada ne kadar etkili olacağı bilinmiyor.
Yine de, tıp teknolojisinin gelişmesini göstermesi açısından, bu haberler gazi ve akıl sağlığı toplulukları için oldukça umut verici.