Korsan oyun ve korsan yazılım konusuna girmeden önce, internet üzerindeki forumlardan küçük bir alıntı yapmak istiyoruz:"Ah şu kopya oyunlar yok mu? İnsanı deli eder. Bende de Prince of Persia: Warrior Within öyle yaptı. Bir yerde donmadı ama yanlış yükleme yüzünden bazı nesneler kayboldu. Bitiremedim oyunu. Ama şimdi para biriktiriyorum, orijinalini alacağım."
İşte, bu konuya yönelik verilmiş bir cevap: "İnan imkanım olsa bütün oyunlarımı yurt dışından getirtirdim. Ülkemizdeki herhangi bir satıcıya güvenim kalmadı ve piyasanın düzeleceğine de hiç inanmıyorum. PoP: WW'ini ben de 2 kez aldım, ikisi de bozuk çıktı. Hiç açılmamıştı bile benim aldıklarım..."
Yukarıdaki bir kaç cümlelik yorumları okuyanlar, herhalde neden bahsettiğimizi anlamışlardır. Zaten korsan oyun satan tezgahlar ve dükkanlarla ilgili bir kaç serzeniş bile pek çok şeyi anlamak için yeterli. Düşünün ki yurt dışında insanlar kasalarını sırtlanıp oyun partilerine gidiyorlar. 30'lu yaşlardakiler, bir bilardo salonuna ya da bowling salonuna gider gibi birbirleri ile buluşup PC salonlarına gidiyorlar. Burada bir bowling salonunda bulunan pek çok servis bulunabiliyor. Oyun pazarı sadece bu gibi uzantılara da sahip değil. Oyuncular için özel PC'ler, özel kasalar, özel konsollar, joystick'ler, direksiyonlar üretiliyor. Onlarca milyar dolarlık pazarları bulunan ülkelerden bahsetmek mümkün. Bu para sadece oyun sektöründe dönen rakamları temsil ediyor. Kullanıcılar tarafından alınan PC'ler ve donanım masrafları da cabası.
Peki ama böylesine büyük bir kültür ve pazar haline gelmiş oyun sektörü neden Türkiye ve benzeri ülkelerde kendine pay bulamıyor? Bu durumun suçlusu ya da çözümü var mı?
Commodore'dan beri durum aynı
Türkiye'deki oyun sektörü bir kaç oyun distribütörü dışında şu anda neredeyse yok denecek kadar az. Bunun nedenlerini şu şekilde özetleyebiliriz:
Yaklaşık olarak 15 yıl önce Commodore'un Amiga'sı ve Amstrad'ın CPC serisi ile Türkiye'ye giren grafik gösterim kabiliyetleri yüksek ev bilgisayarları, oyun satışlarından para kazanmak isteyen yeni bir sektörü de doğurdu. Daha ciddi hareket eden bilgisayar dünyası Türkiye'de dükkanlar ve benzeri kanuni yapılar üzerinden oyun satar oldular. Ancak daha sonra bu pazarın cazibesinin artması, korsan oyun satışının da artmasına ve bu türden bir başlangıcı baltalamasına yaradı. Commodore firmasının iflası ve daha sonra diğer firmaların da farklı bir sektöre yönelmesi, donanım üreticilerinin kontrol edebildiği bir oyun sektörünü de yok etti.
Güncel PC ve konsol oyunlarında bu durumun önüne geçebilmek için yoğun bir çaba harcanıyor. Örneğin bir PlayStation oyununu farklı bir platformda çalıştıramamanız ya da kolay kopyalanamaması için özel önlemler alınabiliyor. Xbox'da da durum böyle. Ancak yıllar önce bu sektörde sesleri yüksek çıkan donanım üreticilerinin ölümünden sonra korsan yazılım ve korsan oyun yayılımı önemli oranda arttı.
PC'lerde belli bir donanım üreticisinin oyunları kontrol edememesi ya da tam tersine PC satışlarının artması için bazı zeminlere göz yumması, önemli değişimlere neden oldu.
Bir oyunun hazırlanışı
Bir oyun sadece milyonlarca koddan oluşan bir program yumağı değildir. Arkasında ciddi bir çalışma, yaratıcılık, bu yaratımın oluşmasına katkıda bulunan insanlar ve devasa mekanlar bulunur. Oyun sadece bununla da kalmaz, pazarlama ve tanıtım faaliyetleri için halkla ilişkiler firmaları veya reklam sektöründeki diğer firmalar da bu döngüden para kazanma şansı bulabilirler.
Bir oyunun sadece karakterlerinin yaratılabilmesi için pek çok stüdyoda sanatçılar çalışıyor. Bu sanatçıların arasına bazen Dünya dışı varlıkların nasıl görünebileceklerini tahmin etmek için genetik bilimciler ya da antropologlar da dahil oluyorlar. Deniz altındaki canlılardan örnek alabilmek için okyanus bilimciler veya modacılar işin içine giriyorlar. Örneğin Age Of Empires'daki karakterlerin konuşmaları için dil bilimciler, oyun ekibini oyunu tasarlanmaya başladıkları ilk günlerden itibaren takip etmişler. Hangi ülkeden hangi tip seslendirme ve hangi tip dillerin kullanılacağına ülkelerin politik durumları da göz önünde bulundurularak karar verilmiş. Yani bir ülkede yayınlanan AoE ile diğer bir ülkede yayınlanan AoE arasında bile farklılıklar olabiliyor.
Saatlerce süren çizim masalarının ardındaki çalışmaların ardından, devreye kod yazarları, müzisyenler ve yöneticiler giriyor. Müzisyenlerin en uygun parçaları derlemesi aylar alabiliyor.
Bunları niye mi anlatıyoruz? Tabii ki korsan oyunlar aracılığıyla ne kadar fazla emeğin çalındığını daha net bir biçimde görebilmeniz için... Yüzlerce kişinin uğraştığı bu tip projelerin sadece bir kaç kuruşa satıldığını görmek, sanırız tüm oyuncuların tüylerini ürpertmek için yeterli olacaktır.
Korsana karşı olmak her oyuncunun görevi
Ülkemizde orijinal oyunları bulabileceğiniz yerler son zamanlarda biraz da olsa arttı. Ancak bu oyunların ABD ve Avrupa'da ikinci el piyasası bile var. E-Bay'de oyunlar elden ele dolaşıyor. Ve sırf bu sebeplerden dolayı orijinal oyunları bulmak çok daha kolay. Bir çok ülkede oyunları alabileceğiniz noktaların yoğunluğu Türkiye'dekinden kat kat daha fazla.
Türkiye'deki diğer bir sorun da, orijinal oyunların çoğu zaman pahalı olmaları. Ancak duruma bu gözle baktığımız müddetçe bir adım daha ileri gidemeyeceğimiz açıkça ortada. Oyunların ne kadar zahmetli bir süreç sonucunda ortaya çıktıklarından yukarıda bahsettik. Böylesine büyük bir çalışmanın karşılığı da zaten çok ucuz olmamalı. Üstelik satın alacağınız her orijinal oyunun, üretici ve distribütör tarafından koşulsuz olarak destekleneceği de asla unutulmamalı. Ayrıca orijinal oyunlarda, korsan oyunlarda sık sık görülen virüs veya bozuk olma gibi sorunları kesinlikle yaşayamazsınız.
Belki bir kaç küçük yasal düzenlemeyle fiyatlar aşağıya çekilebilir; ancak bir oyunun sadece 2-3 YTL karşılığında satılması da çok gerçekçi bir yaklaşım olmayacaktır.
Bazı sıradışı çözümler bile bu sorunların aşılmasını mümkün kılamadı. Disney 2004'de kendi kendini yok edebilen CD'ler üretti. Bazı yazılım firmaları sadece internete bağlı iken oynanabilen oyunlar geliştirdiler. Ancak tüm bu önlemlere rağmen, korsan oyun satıcıları kendi yöntemlerini geliştirmekte geç kalmadılar. Hacker'lar, hiç vakit kaybetmeden bu sınırlamaları kıran çözümler ürettiler.
Bu nedenle sorunun çözümünün daha iyi dağıtım, daha iyi kampanyalar ve daha fazla bilince ve sağduyuya sahip oyun severlerden geçtiğini düşünüyoruz. Günümüzde dibe vuran orijinal oyun satışlarının tekrar rayına girmesinin, oyunculara daha güzel oyunlar olarak geri döneceği asla unutulmamalı. Çünkü oyun geliştiren firmaların en önemli gelir kaynağı, yaptıkları ve yapacakları satışlar. Elinizden geldiğince korsan oyuna hayır diyerek üzerinize düşen görevi yerine getireceğinize inanıyoruz.