Meyve sinekleri, genetik ve sinirbilim

Hiç yaşamadığınız bir acının, duyguların etkisi altına girebilir misiniz? İşte inanılmaz bir keşif!

Anıların ve acıların kimyası

'Acıyla ilgili sahte anılar' Hayır; bu bir roman adı değil. Oxford Üniversitesi'nden Profesör Gero Miesenböck ve ekibinin meyve sinekleri üzerinde yaptıkları bir araştırmanın konusu. Bilim adamı olmadığımız için, konuyu ana hatlarıyla ve elimizden geldiğince aktarmaya çalışalım:

Dopamin, vücudumuzun doğal olarak ürettiği kimyasallardan biri. Beyinde 5 farklı tip Dopamin reseptörünü ve bunların varyantlarını dolaylı olarak aktive eden bir nörotransmitter görevi yapıyor. Dopamin, aynı zamanda hipotalamustan da salgılanıyor ve buradan da kana karışarak nörohormon işlevi görüyor. Dopamin ve işlevleri hakkında pek çok araştırma ve kısmen kanıtlanabilmiş bilimsel bilgimiz mevcut: 'Dopamin eksikliği çeken insanlar, daha sık risk alıyor', 'Uykusuzluk, dopamini artırıyor' vs. Madde bağımlılığı, şizofreni; en önemlisi de, beynimizdeki ödül mekanizmasının nasıl işlediğine dair sırları barındırdığı iddia edilen Dopamin'in, ilaç olarak kan basıncını artırıcı ve kalp atışlarını hızlandırıcı etkileri bulunuyor.

Hiç yaşamadığınız bir anıyı yaşayın

Hiç yaşamadığınız bir anıyı yaşayın
Görünmeyen kahramanlar

Ve meyve sinekleri... Yüzyılın başında genetik şifreleri çözülen, kromozom yapısı itibariyle insana benzetilen meyve sinekleri, hızlı üreyebilmeleri ve kolay bulunabilmeleri nedeniyle bilim dünyasının ilgisini çekiyor. Yalnızca 2000-2002 yılları arasında 10.000'in üzerinde bilimsel makaleye konu olmayı başaran bu canlılar, bilim dünyasının görünmeyen kahramanları.

Şimdi bu iki bilgiyi yan yana getirelim. Miesenböck ve arkadaşlarının çalışması, 'Meyve sineklerinin, kendilerine geçmişte acı veren tecrübelerden kaçındıkları' varsayımından hareket ediyor. Dopamin üreten beyin hücreleri, 'lazere duyarlı' bir protein üretecek şekilde genetik değişikliğe uğratılan meyve sinekleri, lazer ışığına maruz kaldıklarında, tepki gösteriyorlar. Daha anlaşılır bir ifadeyle: 'Gerçekte hiç yaşamamış oldukları acı bir deneyimi, o anda hiç acı çekmemelerine rağmen yeniden yaşıyormuş gibi' oluyorlar. Aklınıza bunun insanlara uygulanıp uygulanamayacağına ilişkin sorular geliyor olabilir. Cevabı: belki!

Okuyucu Yorumları