Nokla, Sory Ericsoo, Sumsang ve daha niceleri. Sadece biçimsel değil, isim olarak da üreticilerinin "esinlendikleri" modellere benziyorlar. Her geçen gün vitrinlerde kendilerine daha geniş yer bulmaya başlayan klonlanmış telefonların istilasıyla karşı karşıyayız.
Vitrinin önünden geçerken çok ucuza bir Vertu, N97 veya bir Omnia mı gördünüz? Balıklama atlamadan bir kez daha düşünmenizi öneririz. Alacağınız Vertü, Nckia veya Sumsang size oldukça kötü bir deneyim yaşatabilir. Ayrıca bir de kopya telefonların açtığı ekonomik sorunlar var. Can sıkıcı bir duruma düşmemek, klonlanmış telefonları ve etkilerini yakından öğrenmek için makalemizi dikkatlice okumanızı ve fotoğraf galerimizi incelemenizi öneririz.
Kopya telefonları tanıma yolları
İster donanım olsun, isterse de yazılım, kopya telefonların hiçbiri orijinalinin yanına bile yaklaşamıyor. Bu yüzden internetten veya seyyar bir tezgahtan alacağınız bir klon telefon büyük olasılıkla sizi hayal kırıklığına uğratacaktır.
Cep telefonu kopyalayanlar sadece telefonun dış görünümüyle değil, bir de yazılımlarıyla uğraşmak zorunda kalıyorlar. Peki, büyük firmalar gibi telefonları için yazılım tasarlıyorlar mı? Tabi ki hayır. Tek yaptıkları menülerin görünüşlerini değiştirip orijinallerine benzetmek. Çoğu zaman bu yazılımlar telefonların kamera, WiFi ve GPRS gibi kendi donanımlarını bile doğru dürüst çalıştıramayacak kadar da kötü olabiliyor. Bu yüzden bir iPhone klonu ile Apple iPhone arasında dağlar kadar fark oluyor. "Her telefonun yazılım sorunu oluyor, mutlaka bir güncelleme çıkar." diyerek güncelleme beklemek ise boşuna.
Tabi anlamsız ve saçma menü dizilişleri, tercüme hataları ve bunun gibi hatalarla sık sık karşılaşmak sizin için sorun değilse, bu telefonlar sizin için oldukça cazip olabilir.
Yerinden oynayan, takılan ve sıkışan kapaklar
Durum aslında eskiden kopya saatlerde yaşananın aynısı: Dış görünümü Rolex'le aynı, ama içinde İsviçre harikası bir mekanizma yerine teneke bir sistem. Bu yüzden cep telefonu klonları da bir anda kapanabiliyor, konuşmanızı bölebiliyor veya bütün telefon hafıza bir anda silinebiliyor.
Üzerinde neredeyse hiç çalışılmadan, sadece şekillerine bakılarak üretilen kapaklar sıkışabiliyor veya oynak hale gelebiliyor. Ekranlar matlaşabiliyor, tuşlar kırılabiliyor ve logolar iki gün sonra silinebiliyor. Her ne kadar plastiklerinin kalitesi eskiye oranla daha iyi olsa da kimse üretiminde sağlığa zararlı, kanserojen kimyasalların kullanılıp kullanılmadığını bilemiyor.
"Ayarları yapmak için kullanma kılavuzuna bakarım." diyorsanız şimdiden bir Çince kursuna yazılmanızı öneririz. Çünkü ya klonlanmış telefonların kullanım kılavuzundaki Çinceyi ya da Çinceden beter bir Türkçeyi sökmeniz gerekecek.
Arızalandığında başvurabileceğiniz adresler de oldukça kısıtlı. Hala yerinde duruyorsa aldığınız dükkana gitmeniz en doğrusu. Yoksa herhangi bir cep telefonu tamircisine gidip yüklü bir para vermekten başka çareniz yok. E-posta veya telefon desteğini ise aklınızdan bile geçirmeyin. Çin'de koca bir ülke için iki santral görevlisi bulunduran bir firmada telefon sırasına girmek istemezsiniz.
Ekonomik zararlar
Kopya telefonlar ekonomiyi de oldukça kötü etkiliyor. Buna sadece satılan ülkeler değil, üretici ülkeler de dâhil.
Klonlanmış ürünlerin ekonomiye verdiği zararlar da o kadar büyük ki, geçtiğimiz Nisan ayında Avrupa Birliği bu konuda özel bir komisyon oluşturmak zorunda kalmış. Tabi bu komisyonun ne kadar başarılı olabileceği bir soru işareti. Çünkü çoğu klonlayıcının künyesinde Hongkong, Tayvan ya da Çin adresleri var ve yorgunluk nedir bilmeden yeni telefonların klonlarını oluşturmaya devam ediyorlar.
Bunun dışında kopya ürünler de sürekli değişiyor ve gelişiyor. Görünüşleri, ürün isimleri ve logoları mahkemelerde savunulabilecek, ama müşterilerini de üründen soğutmayacak kadar değiştiriliyor. Bu yüzden hukuk davalarının kazanılması gerçekten çok zor.
Ama alınan bazı önlemler sonuç veriyor. Örneğin geçen sene CeBIT fuarında korsan ürünlere karşı verilen mücadele kendini göstermiş ve bazı uzak doğu kökenli firmalar bu sene fuara başvurmaya bile cesaret edememişler.
Internet: Korsan ürünlerin cenneti
Eskiden kopya ve korsan ürünleri satın almak için uzak doğu ülkelerine gitmek gerekirdi. Şimdi ise bu şirketler ürünlerini internet aracılığı ile evinize getiriyor. Hem ucuz hem de çok etkili olan çevrimiçi alışverişin büyüsünü keşfeden klonlayıcılar artık evlerimize girmekte hiç zorlanmıyor.
Çin'de kimi yerel ekonomik değerlendirme şirketleri telefon klonlayan üreticilerin telefonlarının aslında kaliteli ve teknolojik ürünler olduğunu söylese de bunların gerçek üreticilerin haklarını çiğnediği bir gerçek. Aslında bundan sırf gerçek üreticiler değil, Çin de zarar görüyor. Yapılan araştırmalar Çin'de her üç telefondan birinin kopya olduğunu gösteriyor. Kaçak ithal edilip yine kaçak satılan ve hatta çalıntı mallardan Çin ekonomisinin yaklaşık beş milyar avro zarar ettiği tahmin ediliyor. Bu korsan ticaret Çin üreticilerini de vuruyor ve satışlarını arttırmak için çok ilginç yöntemlere başvurmalarına sebep oluyor – örneğin resimdeki traş makineli telefon gibi.