Bilgisayar oyunlarındaki reklamlar hiç dikkatinizi çekti mi? Şüphesiz Pro Evolution Soccer ve FIFA serilerinde stadyum reklamlarını görmüşsünüzdür; ancak iş bununla kalmıyor, daha da derinlere gidiyor.
İşin bir ekonomik yönü var, bir de gerçekçilik yönü. Gerçek hayatta her yanımız reklam tabelelarıyla ve bannerlarla dolup taşarken, bunların oyunda olmaması söz konusu olamaz. Kültürün önemli bir parçası haline gelen reklamlar, oyunlara da gerçekçilik hissi katıyor.
Günlük hayatta görmeye alıştığımız marka ve ürünlerin değiştirilmiş hallerini, onlarla dalga geçen taklitlerini görmek bizleri eğlendiriyor. Ancak gerçekçiliğin ve atmosferin çok önemli olduğu oyunlarda, gerçek markalar bu atmosfere katkıda bile bulunuyor.
Oyun reklamları aslında çok eski
Oyunlarda reklamlar günümüzde yeni başlayan bir trend değil. Aslında 35 yıldır oynadığımız oyunlara giren reklamlar, bu işin en başından beri bir parçası.
Oyun yapımcıları ve reklam ajansları güçlerini çok önceleri birleştirdiler. Film reklamları, reklam tabelaları, ürünler, maskotlar, posterler ve dahası oyun dünyalarında yer buluyor.
Bu reklam fırsatları da, sanal dünyanın günlerce hatta aylarca gezdiğmiz sokakları da reklamverenler için önemli bir mecra oluşturuyor. Özellikle de Amerika'da bu tür fırsatlar hiç atlanmıyor ve oyunlara özgü reklamlar kendilerine yer buluyor. Filmler kadar büyük bütçeli, hatta bazen daha büyük bütçeli oyunlar bol bol reklam barındırıyor.
30 yıl öncesindenreklamlar
35 yıldan beri var demiştik, gerçekten de başlangıcına bakarsak 1979 yılındaki Atari oyunu Lunar Lander'ı örnek gösterebiliriz.
Dev Arcade makinelerinde oynanan bu jetonlu oyun, lk reklam barındıran oyun kabul ediliyor. Gizli bir görevde astronotumuz uzak gemisinden inerek McDonalds'dan Big Mac satın alabiliyordu. Elbette bunun için o gizli noktaya iniş yapmak gerekiyordu.
Bununla da kalmıyor, Atari 2600 için çıkan Pac-Man ortalığı sallarken reklam oyunlar ortaya çıkıyor. Bir oyunun tarzını taklit eden klon oyunlar döneminde pek çok reklam-oyun ortaya çıkıyor.
Coca Cola ve Atari'nin birlikte yaptığı Space Invaders klonu Pepsi Invaders en ilginç örneklerden bir tanesi. Uzaylıların yerine P, E, P, S, I harfleri çıkıyor. Oyuncu bunları öldürüp kazandığında ise 'Coke wins!' yani Coca-Cola kazandı yazısı beliriyor.
Sıkıcı bir reklam oyunu örneği
Amerika'da diğer dikkat çeken örnekler arasında Johnson & Johnson'dan Tooth Protector ve Kool-Aid'den Kool-Aid Man yer alıyor.
Ancak bu dönem oldukça geride kaldı. Firmalar reklamlar için özel yarışma oyunları hazırlatsa da bunların çoğu basit flash oyunlar oluyor. Diğer popüler alternatif ise iPhone gibi bilinirliği yüksek markalardan da yararlanan cep telefonu oyunları ve uygulamaları oluyor.
Biraz eski olsa da Volvo'nun 2003 tarihli oyunu Drive for Life karşımıza çıkıyor. Xbox için çıkartılan bu oyunda araç güvenliği önemli ve bir şeylere çarpıp eğlenmek değil, güvenli araç kullanmak gerekiyor. Bu tarzın popüler olmadığını söylemeye gerek var mı?
Reklamların yıllar boyunca değişimi
Bu tür reklamlar her zaman başarılı olmadığı için ve oyun yapımı, daha doğrusu kaliteli oyun yapımı hiç de ucuz olmadığı için reklamcılar ve oyun yapımcıları farklı bir yöntemde buluştu.
1992 yılının FIFA International Soccer oyununda görülebileceği gibi reklamlar oyunun içerisine yedirildi. Aradan geçen yıllar zarfında devasa online oyunlardaki sanal şehirler de dahil olmak üzere her yer tabelalarla dolmaya başladı. Yine de bunların çoğu eğlence amaçlıydı, içlerinden pek azı gerçek reklamlardan oluşuyordu ve yapımcılara para kazandırıyordu.
2005 Yılından çok iyi bir örnek Splinter Cell: Chaos Theory'deki AXE reklamı oluyor. Oyuncular tabelayı EMP silahı ile devredışı bırakıyordu. Dev gibi, kıpkırmızı bu neon tabela çok dikkat çekiciydi.
Günümüzün ve geleceğin oyun reklamcılığı
Bu reklamların en büyük eksikliği değişmez olmalarıydı. zaman içerisinde oyun alanlarını dolduran tabelaların, internet sayesinde değiştirilebilir olması fikri doğacaktı.
Oyunlara el atan reklam firmaları, internet sitelerindeki bannerların değiştirilmesi gibi hizmetler sunuyorlar. Özellikle online oyunlar buna imkan tanıyor. Böylece belirli bir filmn afişi, başka bir filmin afişiyle değiştirilebiliyor.
Bunun sebebi çok basit, daha çok para kazanmak! Oyun yapmanın maliyeti arttıkça, korsan oyunlar da yaygınlaştıkça yapımcılar gelir kaynağı olarak reklama yöneliyor.
Oyunlarda reklam nasıl olmalı?
Oyun yapımının maliyetine çok iyi bir örnek Call of Duty: Modern Warfare 2 oluyor.
Bu oyun 50 milyon dolardan daha pahalıya maloldu. Kısa zamanda büyük paralar kazanmasına karşın böyle bir oyunu geliştirmek uzun zaman ve yatırım alıyor. Ayrıca her oyun aynı kazancı sağlayamıyor. Yapımcılar için korsan tehlikesinin karşısında, reklamlar ile maliyetlerin bir kısmını çıkartma seçeneği yer aldığında karar çok basit oluyor.
Burada önemli olan, oyunun atmosferini bozmayan, oyun dünyasının gerçekçiliğine uygun reklamların kullanımı oluyor. Ciddi oyunlarda komik reklamlar göze çok batıyor ve oyuncuları rahatsız ediyor. Bu işin çaresi ise basit, doğru yerde, doğru reklam yapmak ve oyuncuları rahatsız etmeden para kazanmak.