Tertemiz bir Windows için...

Windows'u temizlemek cidden bitmek bilmeyen bir iş. Program kaldırıcılar (Uninstaller) bu işi yaparken özellikle kirli bölümlerle başa çıkmaya çalışıyorlar: Kurulu yazılımları ardında iz bırakmadan silmek.

Bu bir klişe: Windows kullanıldıkça yavaşlar. Ne kadar yavaşladığı ise kullanıcının kaç adet program kurduğuna bağlıdır. Her yeni program sisteme kayıt defteri girdileri ile yük bindirir; program dosyalarından bahsetmiyoruz bile.

Dolayısıyla kullanılmayan veya gereksiz araçları derhal silin. Peki, programlar nasıl artıksız bir şekilde silinecek? Windows bu durumda pek yardımcı olamıyor. XP ve Vista'da programlar kendi kaldırma işlemlerini kendileri oluşturmalılar. Gerçi »Başlat | Denetim Masası | Program Ekle/Kaldır« altında kaldırma rutinlerinin gerçekleştirileceği bir menü var. Yine de fonksiyonellik bunun arkasında gizli değil.

Problem: Kirli program kaldırma rutinleri

Kirli bir şekilde programlanmış veya kopuk kaldırma rutinleri, kullanıcıları PC-taş-devrinden kalma manüel silme yöntemlerine mecbur bırakıyor.

Kullanıcı, program dizinindeki dosyaların yanında Regedit'te ilgili kayıt defteri anahtarlarını da bulup bunları el ile silmeli; tüm bunlar ümitsiz bir arayış. Bu yüzden ücretsiz programlar kategorisinde bu zor görevi yerine getirecek bir kategori var: Program Kaldırıcılar (Uninstaller). Windows'un sizi yarı yolda bıraktığı bir anda ne yapabilirsiniz ki?

Testimizdeki adayların bile bir kaldırma-rutini var, zira bunu gereksiz kılabilecek ekstra bir teknik sunmuyorlar. Fakat başarılı Uninstaller programları şunu çok iyi yaparlar: Artıkları detaylı bir şekilde temizlerler. Bu çok gerekli, zira bir yazılımı Windows altında artıksız bir şekilde silmek hayalden ibaret. Kayıt Defterinde program ayarları ve dosya biçimleri ile ilgili nelerin arta kalabileceğini Magix Total Media Converter ile size örnekleyebiliriz.

Program kurulum sırasında 5096 kayıt girdisi değiştiriyor. Daha da açarsak anlamı şu: Araç 13 anahtar siliyor ve 2214 tane ekliyor, değer olarak ise 2716 tane ekliyor ve 143 tane değiştiriyor. Programın kendi kaldırma rutinini gerçekleştirdikten sonra bunlardan 1610 tane değiştirilmiş girdi geride kalıyor. Aynı durum Corel, Cyberlink veya Pinnacle firmalarının yazılımlarını kursak da ortaya çıkardı. Hepsi tipik ürünler.

Temizleme orduları grevde: Hayal kırıklığı

Kaldırıcıların sonuçları genel olarak şaşırtıcı, zira programların kendi kaldırma rutinlerinden pek de fazlasını yapamıyorlar.

Sadece Revo Uninstaller daha fazlasını yapabiliyor: Normal Uninstaller'dan detaylı tarama ve sistem analizine kadar dört farklı mod sunuyor. Bu yüzden program gereksiz kayıt defteri anahtarlarının yanında programların ardında bıraktığı detaycıkları da siliyor. Total Media Converter örneğinde sonuç sadece 20 dosya oldu. Diğer programlar Revo'nun sonucuna ancak entegre kayıt defteri temizleyicisini kullanıp Magix veri çöplüğünü manüel olarak silince yaklaşabiliyorlar. Yani yorucu ve sadece deneyimlilere yönelik.

Yine de Revo bile optimumdan çok uzakta, zira araç Windows'un her program kurulumunda kendi oluşturduğu kayıt anahtarlarını göz ardı ediyor. Bunlar da pek az değil. Bu yüzden Uninstaller kayıt defterini önceden denetleyip yedeklemeli. Kurulumdan sonra ise program bunları değişiklerle karşılaştırmalı ve bu sayede aracı kaldırırken arkada hiçbir iz bırakmamalı.

Peki, o zaman geri kalan Uninstaller programlarını niye kullanalım? Bunun için bir sebep var: Microsoft, Windows 2000 ile Denetim Masasındaki Program Ekle/Kaldır menüsünü bir kez daha değiştirdi; ama can sıkıcı sonuçlar ortaya çıkararak. O zamandan beri işletim sistemi, bu listede kayıtlı program sayısı arttıkça listeyi daha da yavaş yüklemeye başladı. Windows buraya her girişinizde program büyüklüğü, ne sıklıkla kullanıldığı ve en son ne zaman değiştirildiği gibi güncel bilgileri çağırıyor. Bu süreç, üzerinde aşırı yük olan sistemlerde bir dakikadan fazla sürüyor, belki daha da fazla. Safarp gibi kaldırma programları bu sorguyu atlayabiliyorlar. Böylece kaldırma rutini doğrudan kullanıma hazır oluyor.

Download:

• Revo Uninstaller
• Safarp

Hangi ekstra özellikler önemli?

Bazı uninstaller programları ciddi anlamda evrensel bir temizleyici olmak istiyor. Temp dizinindeki önemsiz dosyaları siliyor ve internet tarayıcı, Mediaplayer veya Office'den arta kalan izleri de bulabiliyorlar.

CCleaner ve Revo bir Fileshredder bile sunuyor. Bu ekstra özelliklerin olması anlamlı ve verimli bir şekilde çalışıyorlar ama sonuç olarak ciddi anlamda daha hızlı bir sistem beklenmemeli. Bu açıdan baktığımızda Cleaning Suite 1.1'deki gibi bir Autostart yöneticisi çok daha önemli. Fakat program, Sysinternals'ın AutoRuns aracı gibi tanıdık araçların çok arkasında kalıyor. Ayrıca uygulamanın sadece Almanca olarak sunulması gibi bir dezavantajı da var.

Kullanım kolaylığı konusunda kaldırıcılar kimseyi büyük zorluklarla sıkmıyor. Hatta kayıt defteri anahtarları ile oynama imkânı da sunuyorlar ama zaten buna sadece deneyimli kullanıcılar kalkışabilir. Araçlar önemli işleri tek tuş tıklaması ile hallediyor. Tüm kaldırıcılar Vista altında da çalışıyor ki, böyle olması iyi. Zira yeni işletim sisteminde kayıt defteri XP'den daha kabarık. Temiz bir XP kurulumu 120.000'in üzerinde kayıt girdisi ile gelirken Vista'da bu sayı 320.000'e ulaşıyor. Sadece bu bile Vista için iyi bir Uninstaller programını gerekli kılıyor. Daha iyisi ise Microsoft'un kendisinin bir tane geliştirmesi olurdu. Öyle görünüyor ki, bunu uzun bir süre daha bekleyeceğiz.

Download:

• CCleaner
• Cleaning Suite 1.1

Mini-Uygulama:Kayıt Defterini böyle temizlenebilir

Püf noktalarımız ile kayıt defterini her uninstaller'ın yapacağından daha temiz bir hale getirebilirsiniz.

1. Anlık yedekler alın.
Regshot kayıt defterinizin "fotoğraflarını" çeker ve bunları birbiri ile karşılaştırır. Mesela bir yazılımı kurmadan önce ve kurduktan sonra birer kayıt yapın. Regshot sonuçları metin dosyası olarak kaydeder.

2. İlk haline getirmek.
Regshot tarafından oluşturulmuş metin dosyasını UNDOReg ile açın. Tek bir tuş tıklaması ile araç tüm kayıt defteri değişikliklerini geri alıyor. Dikkat: UNDOReg, Regshot'ın sadece 1.8.1 sürümü ile çalışır. Bu sürümü Regshot üreticisinin web sitesinde bulabilirsiniz.

Download:

• Regshot 1.8.2
• UNDOReg

Sonuç: Sadece biri genel olarak iyi temizliyor

Test edilen tüm Uninstaller programları ücretsiz sunuluyor ve kaldırma işini Windows'un kendisinden daha iyi yapıyor. Bunları kullanmak için iki sebep mevcut.

Tavsiye edebileceğimiz tek yazılım test birincisi Revo: Sadece bu araç genel anlamda işini temiz yapıyor ki, bu da önemli, zira Windows çok fazla çöp biriktiriyor. Tanıdık sonuçları ise: Yavaş başlangıç, yavaş çalışma.