15 bölümlük dijital fotoğraf kursumuzun tamamına ulaşmak için tıklayın...
Her fotoğrafçının önemli ihtiyaçlarından biri tripoddur. Çünkü sık sık uygun olmayan ışık koşullarında veya belirli etkiler yaratmak için uzun pozlamayla çekim yapmanız gerekir. Ayrıca eliniz titrediği için, belli enstantanelerin altında net fotoğraf çekmek mümkün olmaz ve yine tripoda ihtiyaç duyarsınız. Pratik bir kural olarak, net fotoğraf çekebilmek için objektifin odak uzunluğuna en yakın enstantane değerinin kullanılması önerilir. Şöyle ki:
* 28mm bir objektifle çok dikkat ederek minimum 1/30 sn enstantaneyle net fotoğraf çekebilirsiniz ama 1/60 sn önerilir;
* 105mm orta-tele bir objektifle 1/125 sn enstantaneyle net fotoğraf
çekebilirsiniz ama 1/250 sn önerilir;
* 300mm'lik uzun bir teleobjektifle 1/250 sn enstantaneyle net fotoğraf çekebilirsiniz ama 1/500 sn önerilir.
Bu değerlerin altına düştüğünüz koşullarda tripod kullanımı kaçınılmazdır. Fotoğraf makinelerinde standart bir tripod yuvası bulunduğu için her tür tripodu makinenizle kullanabilirsiniz.
Boyutlarına göre farklı tripod türleri
Tripodları farklı kategoriler altında toplamak mümkün:
* Cep tipi tripodlar: Genelde 15 cm'den kısa, herhangi bir düz yüzeye koyarak çekim yapmanızı sağlayan, çoğunlukla ayarlanabilir bir kafaya sahip olmadıklarından yarı esnek ayaklarını ayarlayarak kadraj yapabileceğiniz, özellikle portre, grup fotoğrafı, parti fotoğrafı çekimlerinde kullanabileceğiniz tripodlardır. Çok fazla yük taşımadıkları için genelde küçük, kompakt dijital fotoğraf makineleriyle kullanılırlar.
* Masa tipi tripodlar: Esnek olmayan ayaklara sahip, açılmış yüksekliği 30cm'den fazla olmayan küçük tripod modelleri bu sınıfa girer. Ayarlanabilir, bütünleşik bir kafaya sahip olduklarından kadrajlama bu kafa ayarlanarak yapılır. Otoportreler, grup çekimleri, makro çekimler ve küçük fotoğraf makineleri için kullanılabilir.
Tripod türleri
* Standart tripodlar: Açılmış yükseklikleri itibarıyla farklı boyutlarda olabilirler. Genelde yüksekliklerinin en az göz hizasına kadar ayarlanabilmesi tercih edilir. Bu tripodların kafaları değişebilir. Özellikle seyahatlerde, doğa çekimlerinde, makro çekimlerinde, spor karşılaşması ve düğün gibi etkinliklerde sık kullanılırlar. Kullandıkları malzemeye ve yapılarına bağlı olarak kompakt dijital fotoğraf makineleriyle, hafif DSLR'lerle veya daha ağır fotoğraf makineleriyle kullanılabilirler.
* Stüdyo tipi tripodlar: Büyük ve orta format makinelerle stüdyoda kullanılan bu tripodları taşımak zordur ve genelde özel bir kafayla kullanılırlar. Stüdyo çekimlerinde ve reklamcılık amaçlı çekimlerde sık kullanılan
profesyonel tripodlardır.
Tripod seçerken dikkat etmeniz gerekenler
Genel bir fotoğrafçı olarak ilk üç kategorideki tripodların birini veya ikisini kullanabilirsiniz. Pek çok fotoğrafçı gibi doğa çekimleri yapıyorsanız, makro, portre veya still-life fotoğrafçılığına meraklıysanız standart bir tripoda mutlaka sahip olmalısınız. Bu tür bir tripod seçerken şu faktörleri dikkate almalısınız: Tripodun kapalı yüksekliği, tripodun açılmış yüksekliği, ağırlığı, yük kapasitesi, kafa türü, ayakları ve ayak kilitleme mekanizması, tripodun orta kolonu ve kullanılan malzemenin kalitesi.
* Tripodun kapalı yüksekliği ve ağırlığı taşınabilirliğini belirleyen faktörlerdir. Tripodu kullanmazken elinizde taşımayı değil, varsa sırt çantanızın arkasına asarak taşımayı tercih edeceksiniz; bu yüzden kapalı boyutu buna uygun olmalıdır.
* Tripodun maksimum açılmış yüksekliği tüm ayakları tam açıkken ve orta kolonu en üst konuma yükseltilmişken boyunun ne kadar olduğudur. Genel bir kullanım için tripodun göz mesafesine kadar yükselmesi tercih edilirken, bazı durumlarda (örneğin kalabalık içindeyseniz; boyunuzu aşan bir engelin ötesini çekmek istiyorsanız) daha yüksek bir konuma ayarlanmasını tercih edebilirsiniz.
Tripod satın alırken dikkatli olun
* Tripodun ağırlığını maksimum yük kapasitesi ile karıştırmayın. Bazı standart tripodlar bile, kullanılan objektife göre giderek ağırlaşan makineleri taşımakta zorlanabilirler. Ağır makineler ve objektifler kullanıyorsanız, ayakları kolay esnemeyen, rüzgar etkilerine karşı dayanıklı, kurulduğunda yerinden kıpırdamayan tripodlar seçmelisiniz. Genelde kaliteli tripodların üreticileri modellerinin yük kapasitelerini kılavuzlarında belirtirler.
* Tripodun ayaklarının fazla esnememesi için iç içe geçen maksimum üç parçadan oluşmasını tercih etmelisiniz. Ayak kilitleme mekanizmaları pratik ve ayakların kaymasını önleyecek sağlamlıkta olmalıdır. Ayrıca ayakların uçlarındaki kauçuk pabuçlar tripodun farklı zeminlerde kaymasını engelleyecektir.
* Tripodun orta kolonu, tripod yüksekliğinin ayarlanması ve kafanın bağlanması dışında, özellikle gelişmiş modellerde farklı fonksiyonlara da sahip olabilmektedir. Normal bir tripodda orta kolon sadece düşey doğrultuda hareket eden bir parçayken, bazı gelişmiş modellerde yatay yerleştirilebilir ve böylece "pan çekim" (hareketli nesneleri makineyla takip ederek gerçekleştirilen, hareketli nesnenin net, arka planın flu göründüğü çekimler) yapmak veya ayakları kadraja almadan alçak mesafedeki bazı küçük nesneleri uygun bir konumdan çekmek mümkün olur. Bazı modellerde orta kolon çıkartılıp ters de takılabilir. Böylece makine orta kolona alt kısımdan baş aşağı takılarak, yere çok yakın mesafelerdeki nesneleri çekmek mümkün olur.
* Tripodun malzeme kalitesi ağırlığını ve hareketli parçaların sağlamlığını belirler. Tripod malzemesi olarak plastik, alüminyum ve yeni modellerde karbon-fiber sıkça kullanılmaktadır. Alüminyum tripodun yeterince hafif ve dayanıklı olmasını sağlar ancak büyük modellerde yeterli gelmeyebilir. Daha pahalı olan karbon fiber modeller ise hafif, dayanıklı ve çoğu kullanım için idealdir. Tripod seçerken hareketli parçaların kalitesine özel önem vermeniz gerekir. Piyasadaki bazı Uzak Doğu modelleri dıştan bakıldığında yeterince sağlam görünmekle birlikte, bu mekanizmaları kolay bozulabilmekte, özellikle sıkıştırma klipsleri yalama yapabilmektedir.
* Tripodunuzun bazı parçalarının değiştirilebilir olmasına da dikkat etmenizi öneririz. Genelde tripod kafaları zaten değiştirilebilir; ancak bunun ötesinde bir doğa turunda kaybolan ayak pabucu, klips gibi parçaları yenileyebilmeniz tripodunuzu daha uzun süre kullanabilmenizi sağlayacaktır.
Tripod kafaları
Tripod kafaları hakkında küçük detaylar
Bir tripodun en önemli parçası tripod kafasıdır. Üç tür tripod kafası bulunur: İki yönlü Pan/Tilt kafalar, üç yönlü kafalar ve "Ball Head" tipi kafalar. İki yönlü Pan/Tilt kafalar, fotoğraf makinesinin yatay ve dikey eksende (bir ekseni sabitleyerek) hareket ettirilmesine olanak tanır. Bu modeller spor, doğa ve vahşi yaşam fotoğrafçılığında sık kullanılır. Öte yandan bu modellerde makineyi yana yatırıp manzara konumundan portre konumuna geçirmek (veya portre - manzara konumu arasındaki kademelerden birinde sabitlemek) mümkün değildir.
Bu özelliği üç yönlü kafalar sağlar. Bu modeller genel amaçlı çekimlerde ve still-life çekimlerinde tercih edilir. Dezavantajı temel hareketleri gerçekleştirmekte yavaş kalmasıdır. "Ball head" tipi tripod kafaları ise adından anlaşılacağı gibi, yuvası içinde her yönde dönebilen, sabitlenebilir bir küreden oluşur. Bu kafalarla makinenizi istediğiniz konuma ayarlayabilirsiniz, ancak hassas konum ayarı yapmak zordur. Genel amaçlı kullanımlarda, portre ve moda fotoğrafçılığında tercih edilirler. "Ball head" tripod kafalarının joystick adı verilen modelleri de bulunur. Bu modellerde sıkıştırma kelebek vidalarla veya yönlendirme / sıkıştırma kollarıyla yapılmaz, elle sıkıldığında hareketli kürenin gevşemesini, bırakıldığında sabitlenmesini sağlayan bir kolla yapılır.
Tripodlar gibi triopod kafalarının da belirli bir yük taşıma kapasitesi bulunur. Bazı modeller sadece 1-2kg'lık ağırlıklar için uygunken, bazı modellerin yük taşıma kapasitesi 15-20kg'a kadar çıkabilir.
Tripodun alternatifleri...
Tripodlara alternatif olan çözümler
En yaygın kullanılan tripod alternatifi, tek bir ayaktan oluşan monopodlardır. Bunları bir baston gibi kolaylıkla yanınızda taşıyabilirsiniz. Elle desteklenmesi gereken monopodlar, tripodlar gibi makineyi tamamen sabitlemeye izin vermese bile, el titremesini büyük ölçüde önlerler ve şehir içindeki turlarda kullanılmaya uygundur.
Bazı monopod modellerinde sabit bir kafa bulunur, bazılarında kafa
değiştirilebilir. Ancak monopodun yine de elle yönlendirilmesi gerektiği için genelde sadece tek eksende, öne geriye doğru hareket eden bir kafa kullanılır. Bir diğer tripod alternatifi, "fasulye çuvalı" adı verilen, yeterli ağırlığa sahip, makinenizin üzerinde kımıldamadan durmasını sağlayan torbalardır.
Yanınızda tripod taşımak istemediğiniz durumlarda bir destek almak
için makinenizi bu torbaların üzerine yerleştirebilirsiniz. Örneğin kamuflajlı bir mekanda saatlerce beklemeyi gerektiren kuş fotoğrafçılığında bu tür torbalar sıkça kullanılır. Vantuzlu veya mıknatıslı kafalar da tripoda alternatif olarak kullanılabilir. Bu kafaları düz bir cam yüzeyine, arabanızın camına veya gövdesine tutturarak çekim yapabilirsiniz.