3 El Geometrisi
Aktif olarak kullanılan biyometri sistemlerinden biri de el geometrisini tanımak için kullanılan sistemlerdir. Kimi insanların parmak izi verdiklerinde, bir suçlu gibi fişlenmek duygusuna kapılmaları, bu sistemin gelişmesinde etkili olmuş. Parmak izi yönteminin tercih edilmeyeceği alanlarda ihtiyaç duyulacak bir tanımlama sistemi arayışından yola çıkılarak geliştirilen sistem, bina girişlerinde, işyerlerinde, fabrikalarda hatta sınır kapılarında kullanılabiliyor. İşaret ve orta parmağın üç boyutlu fotoğraflarını çeken cihaz, bu resmi, hafızasındaki resimlerle karşılaştırarak kullanıcının kimliğini teşhis etmek mantığı ile çalışıyor ve bu işlem bir saniyeden kısa sürüyor. Ancak, sistemin gerektirdiği donanımın, parmak izi sistemleri gibi küçük ve kolay taşınabilir olmayışı, el geometrisi sistemlerinin özel uygulamalardaki sınırlı kullanımlardan daha geniş kullanım alanlarına yayılmasının çok zor olduğunu gösteriyor.
4 El Yazısı
El yazısı tanıma teknolojisi, diğer biyometrik sistemlerden farklı olarak, sadece güvenlik için değil, aynı zamanda veri girişi için de kullanılan ve diğer sistemlere oranla insanların hayatlarına daha fazla girmiş, daha fazla tanınan bir teknoloji. Avuçiçi bilgisayarlardan tablet PC’lere kadar pek çok bilgisayar sistemi, hatta kimi cep telefonları bile, bu teknolojiyi değişik biçimlerde kullanıyor. Yabancı bankaların kimilerinde de, müşterinin imzasını dijital ortamda kaydetmek ve daha sonra kimlik teyidi gerektiğinde tablet PC benzeri bir ortama tekrar atılan imzayı ilk kayıtla karşılaştırımak, imza taklit etme vakalarına karşı banka görevlilerinin göz yanılsamalarını devre dışı bırakıp, güvenliği dijital teknolojiye emanet etmeyi sağlıyor. Ancak teknoloji, imza kontrolü gibi spesifik amaçlarda başarılı sonuç verse de, el yazısı okumak gibi daha zor alanlarda şimdilik kat edilecek yollar olduğu gerçek. Örneğin avuçiçi bilgisayarlar ve tablet PC’ler el yazısı ile veri girişine olanak veriyor gibi görünse de, buradaki “el yazısı” tanımının, avuç içi bilgisayarın anladığı, “grafiti” isimli el yazısı olduğunu ve harfleri belli şekillere ve kurallara uyarak yazmak gereği, el yazısının klavyenin yerini alması için daha fazla zamana ihtiyacı olduğunu gösteriyor.
5 İris ve Retina
Göz bebeğinin ön kısmında yer alan iris tabakasını veya göz merceğinin ardında görme sinirlerinin toplandığı alan olan retinayı analiz ederek kullanıcının kimliğini tespit eden sistemler, askeri alanlarda sıklıkla kullanılıyor olsalar da, sivil kullanımlara çok rastlanmıyordu. Ancak bu teknoloji de hızla hayatlarımıza girme potansiyeline sahip. Şu anda Panasonic gibi firmaların, biraz geliştirilmiş bir web kamerası yardımı ile bilgisayar kullanıcılarının iris tabakalarını analiz ederek, klavyenin başına kimin oturduğunu belirleyecek ticari ürünleri mevcut. Aynı şekilde, binaların, evlerin kapılarına bağlanan ve eve girecek veya çıkacak insanları gözlerinden tanıyarak kapıları açan veya kilitleyen sistemler, batılı ülkelerde çok yaygın olmasa da kullanılıyor. Teknolojinin bir sonraki aşamasında, banka otomatları gibi sistemlerde, Panasonic’in iris tanıma ürünü “Authenticam” ürününde olduğu gibi, kullanıcının eğilip büzülmesine gerek bırakmadan, kişinin yüzünü bulup, gözüne odaklanıp, iris tabakasını analiz eden robot kameralar kullanılması ve insanların, parmak izlerini bile basmaya gerek kalmadan, hesaplarına ulaşabilmeleri, mağazalarda ödemelerini yapabilmeleri gibi senaryolar üzerine çalışılıyor.
6 Ses Tanıma
El yazısı tanıma teknolojisi gibi, ses tanıma teknolojisi de emekleme döneminden yeni çıkmış, henüz nereye gideceğini, ne yapacağını bilemez şekilde ortalıkta dolaşan bir teknoloji. Ses tanıma teknolojisinin ulaşması beklenen nihai hedef, klavyeleri, fareleri ortadan kaldırarak bilgisayarlarla konuşarak iletişim kurmak, veri girişini konuşarak gerçekleştirmek. Gerçi, bir word dosyasına, mikrofona konuşmak yoluyla yazı yazmak hedefine ulaşmak için henüz vakit var, ancak değişik alanlarda ses tanıma teknolojisi başarı ile kullanılıyor. Call Center olarak adlandırılan telefonlu müşteri hizmetleri servislerinde, müşterileri seslerinden tanıyan veya konuşulanları anlayarak istenilen hizmeti sunan yazılım tabanlı ürünler, Türkiye’de de kullanılıyor. Özellikle finans sektöründe, bankalarda, aracı kurumlarda müşteriyi sesinden tanıyarak kimlik doğrulaması yapan ve hizmet vermeye başlayan ürünler, ses tanıma teknolojileri için en iyi örnekleri oluşturuyor.
7 Kılcal Damar
Avuç içindeki kılcal damarların kızılötesi ışınlarla taranması mantığı ile çalışan teknoloji, diğer yöntemlere oranla, kullanımının zor olması nedeni ile yaygınlaşma potansiyeli taşımıyor, ancak belirli noktalarda, güvenliğin arttırılması amacı ile ek bir tanımlama sistemi olarak kullanılması mümkün. Düşük maliyeti ile otellerde, sağlık kurumlarında, düşük askeri güvenlik bölgelerinde, fabrikalarda kullanımı mümkün olan cihaz, aynı el geometrisi sitemleri gibi, yüze göze tutulan ışınların rahatsızlığından veya parmak izi basmanın yarattığı suçlu psikolojisinden kullanıcıları uzak tutmak adına yararlı bulunuyor. Bir kapıyı açmak için buton’a basar gibi, sadece avucu bir tarayıcıya bastırmanın yeterli olduğu sistem, sınırlı olsa da uygulama alanı bulabiliyor. Yine de, avuç içindeki kılcal damarları ölçümlemek olanağı, yakın tarihte “smart mouse” gibi bir kavramla, kullanıcısını tanıyarak çalışan fareler, joystick’ler üretmek isteyebilecek üreticilerin başvuracağı uygun bir teknoloji gibi görünüyor.
Dizüstü bilgisayarınız çalışmak için, sizin siz olduğundan emin olmak istiyor, sabitdiskinizle okuma yazma yapabilmeniz için üzerine parmağınızı bastırıp, ona sizden şüphe etmemesini göstermeniz gerekiyor. Günlük yaşamlarımızı kaplayan sıradan uygulamalar, artık bizi tanımak için sayılardan ve harflerden oluşmuş şifrelere, pin numaralarına güvenmek istemiyorlar. Bilgisayarlarımız daha güvenli çalışmak için bizzat sahibinin parmak izini, retinasını, iris tabakasını, yüzünü görmek, sesini duymak istiyor. Biyometri olarak adlandırılan, insan vücudundaki bu parçaların ölçümlendirilmesi işlemi, artık dizüstü bilgisayarımızı başkasının kullanmasını engellemekten, bankamatiklerden para çekmeye kadar pek çok uygulama için standart güvenlik prosedürü olarak hayatlarımıza girmeye hazırlanıyor. Matematik insan sırrını çözüyor: Gözlerin ve parmakların formülleri Biyometri, insanın fiziksel veya davranışsal özelliklerini tanımlamada sayısallaştırmayı ifade ediyor. Yani, bir insanı bilgisayarların anlayacağı şekilde, birler ve sıfırlardan oluşan kodlar haline getirme işlemine biyometri deniyor. Bunun için de, her insanda farklılık gösteren, parmak izi, iris ve retina şekli, yüz yapısı, el geometrisi, el yazısı ve ses gibi farklı özellikler kullanıyor. Her yöntemin kendine has avantajları ve dezavantajları bulunduğundan, kullanılacak uygulamanın hassasiyetine ve uygulanabilirliğine bağlı olarak, kişiyi tanımak için izlenen yöntemler değişebiliyor. fiifrelerde sayı yerine insan vücudunun bileflenleri Biyometrik güvenlik sistemleri konusunda uluslararası bir standart da söz konusu. International Committee for Information Technology Standards (INCITS) (Uluslararası Bilgi Teknolojileri Standartları Komitesi) tarafından, parmak izi, irisretina tabakası, ses tanımı gibi biyometrik tanımlama sistemlerinde kullanılacak işlemlere uluslararası bir standart getirme çabası sonucunda, örneğin, Türkiye’de bir banka hesabı ve parmak izi tanıma sistemi bulunan bankamatiklerden, bankamatik veya kredi kartı kullanmadan sadece parmak izini göstererek para çekebilen, bankacılık işlemlerine ulaşabilen bir kullanıcının dünyanın başka bir ülkesindeki bir bankanın da bankamatik cihazından, Türkiye’deki mevduat veya kredi hesabına ulaşarak, işlem yapmasını mümkün kılmak için gerekli olan standartlar belirleniyor. Dosya formatları, okuma yöntemleri, bilgilerin depolanması, değerlendirme şekilleri... Biyometri teknikleri, bugün şimdilik sadece dizüstü bilgisayarları açmak, dışsal sabitdiskleri kullanabilmek gibi nispeten küçük uygulamalar için kullanılsa da, parmak izi, iris, retina tanımlaması işlemleri elektronik ticaret, web güvenliği gibi alanlarda da etkili olacak. Bu sebeple, dizüstü veya masaüstü sistemde bulunan tanımlama cihazına basılan parmak izi ile web üzerinden ulaşılan banka hesabında kayıtlı parmak izini karşılaştırmak için iki sistemin de okuduğu biyometri verilerinde mutlaka bir standart oluşması gerekiyor ki, biyometri teknolojisi yaygın ve etkin bir biçimde kullanılabilsin. Biyometrik güvenlik sistemlerini, en çok kullanılan yöntemlere göre yedi başlık altında toplamak mümkün.
1 Yüz Şekli
Daha çok askeri uygulamalarda, silah kontrolü gibi çok kritik uygulamalarda, kullanıcının kimliğinde oluşabilecek şüpheleri tamamen ortadan kaldırmak için kullanılan sistem, geçen yıl Florida’da, kalabalık caddelerin kameralarla izlenmesi ve aranan suçluların yüz tanımlama yazılımları vasıtası ile tespit edilerek derhal yakalanması önerisi gündeme getirildiğinde, adından sıkça bahsettirmişti. Sivil toplum örgütlerinin, insanların fişlenmesi ve devamlı gözetlenmesi anlamına gelen bu uygulamaya çok büyük tepki vermelerinin ardından, bu uygulamadan vazgeçilmişti. Sistemin çalışması için, kameradan alınan görüntüdeki insan yüzünün belirli noktalarının bilgisayar tarafından işaretlenmesi ve kayıtlardaki yüz resimleri ile karşılaştırılması gerekiyor. Yüzde tanımlanacak işaretli noktaların sayısı arttıkça, ihtiyaç duyulan işlemci gücü de artıyor, ama tanımlamada hata olasılığı da aynı oranda azalıyor.
2 Parmak İzi
Uygulaması en basit ve ucuz biyometri teknolojisi olduğu için hızla hayatımıza giren parmak izi tanımlama sistemleri, aslında yüzlerce yıldır insanların imzaları olarak kullandıkları parmak izlerini dijital teknoloji ile buluşturuyor. Dizüstü bilgisayar sistemlerinin çalınması veya izinsiz kullanılmasına ya da kullanıcıların sık sık bilgisayarlarındaki onca şifreyi unutmasına karşılık, IBM’in, daha bu sene içinde, kolay ve etkili bir güvenlik sistemi olarak kullanmaya başladığı parmak izi sistemleri, hızla yayılarak mini USB sabitdisklere hatta farelere kadar her cihazın üzerinde görülmeye başlandı. Bağlı olduğu cihazı, tanımlı kullanıcılardan başkasının kullanmasına izin vermeyen parmak izi sistemlerinin yaygınlaşacağı ve bankamatik makinelerindeki işlemlerden, mağazalarda alışveriş yapmaya kadar pek çok alanda kullanılacağı tahmin ediliyor. Elbette, parmak izini yanında taşıyan kullanıcıların da cüzdanlarını onlarca banka ve kerdi kartı ile doldurmalarına ve şifre hatırlamaya çalışmasına gerek kalmayacak. Ülkemizde de kolayca bulunan teknolojinin örneklerini parmak izi kontrolü destekli mouse (Secudesktop 2000) veya sadece parmak izi kontrolü yapan bir aparat ile (EyeD Hamster) gibi ürünlerde incelemek mümkün. Windows’u açmak, ekran korucuyu kapatmak, klasörleri gizlemek veya açmak gibi şifre girişi isteyen uygulamaları parmak izinin tespitine bağlayan farenin üzerindeki okuyucuya parmak bastırmak yeterli oluyor. Şifre hatırlamaya çalışmaktan, şifre çaldırma tehlikesinden, şifre yazma külfetinden kurtaran pratik ve güvenli bir teknoloji