Geçtiğimiz ayın sonlarında ESO'nun Very Large Telescope'u astronomları, Four Laser Guide Star Facility (4LGSF) adlı yeni bir cihazın operasyonuna başladılar. Bu yeni lazer düzenlemesi, şimdiye kadar görülmüş en parlak yapay yıldızı yaratacak ve bunun ışığını, uzaydan şimdiye kadar alınan en iyi görüntüleri yakalamak için kullanacak.
Günümüzde astronomların ellerinde evreni inanılmaz detaylarla izleyebilmek için teleskoplar ve yerçekimi dalgası bulucuları gibi inanılmaz araçlar bulunuyor. Ancak bütün bu cihazların ufak bir problemi var. Cihazların potansiyellerine ulaşmaları için gerekli sinyaller alınamazsa, bütün bu gücün değeri oldukça azalıyor. Gökyüzüne çıplak gözle bakarsanız, yıldızların ve Dünya'nın hareketi sizi hiç etkilemez. Aynı uzaya yüksek güçlü bir teleskop ile baktığınızda ise Dünya'nın dönüşü, birkaç saniyede bir sahip olduğunuz küçük görüş alanının kaymasına sebep olur. İki nokta arasındaki küçük mesafeleri, çok küçük derece farkları ile ayırt edebildiğinizde ve deneysel hedeflerinize ulaşmak zorunda olduğunuzda, sinyallerdeki çok küçük bozulmalar bile gözleminizin geçerliliğini ortadan kaldırabilir.
Astronomlar, kendilerini uzaya uydurabilmek ve sahip oldukları mükemmel cihazları atmosferin küçük etkilerinden kurtarmak için rehber yıldızları (Guide Stars) kullanmaktalar. Bunlar, oldukça parlak ve rahatlıkla belirlenebilen ışık noktaları olarak tanımlanabilmekteler ve astronomların hedef bölgeyi bulmalarına ve teleskopu mümkün olan en iyi izleme için ayarlamaların yardımcı olmakta. Ne yazık ki, uzayın çok küçük bir bölümü bu rehber yıldızların çalışmaları için yeterli yakınlıkta bulunuyor. Bir rehber yıldız kullanılmadan da, ışığın atmosferden geçerken uğradığı küçük değişiklikleri ortadan kaldırmalarını sağlayan uyarlanabilir optik (adaptive optics) yöntemi kullanılamıyor.
Bu yüzden de astronomlar, doğa kendilerine uygun bir ışık kaynağı sunmadığında, yapabilecekleri tek şeyi yapıyorlar: Kendi ışıklarını ve rehberlerini yaratmak. Uyarlanabilir optik söz konusu olduğunda astronomlar, bilmeleri gereken her şeyi biliyorlar: Güvenilir bir ışık kaynağı, atmosferden geçerek kendilerine ulaşıyor ve bu şekilde ışığın atmosferde nasıl bir değişime uğradığı görülebiliyor. İlk olarak 1950 yılında önerilen lazer rehber yıldızı sistemi, atmosferin üst noktalarında sahte bir ışık kaynağı yaratmayı ve gerekli referans ışığının alınmasını hedeflemekte.
4LGSF gibi tesisler, üst atmosferdeki atomları uyararak ışık yaymalarına sebep oluyor. Very Large Telescope'daki ESO'nun yeni aracı, dört adet 22-Watt lazer kullanarak sodyum atomlarını uyararak, gökyüzündeki insan kaynaklı herhangi bir ışıktan çok daha parlak ve belirgin bir ışık yaymalarını sağlayacak. Bu sahte yıldızın ışığı, gerçek ışıkta olduğu gibi atmosferden geçerek teleskopa ulaşacak. Her ne kadar bu ışık kaynağı, hedef kaynağa göre teleskopa sonsuz yakınlıkta olsa da, astronomların işini görecek yeterlilikte olacak.