Artık yazılım ve program sözcüklerinin aynı anlama geldiğini biliyorsunuz. Bunlar olmadan bilgisayarlar pek bir işe yaramazlar. Kullanıcının bilgisayarla iletişim kurmasını, internette sörf yapmasını, oyun oynamasını veya film izlemesini sağlayan farklı türde birçok yazılım bulabilirsiniz.
Bilgisayarlarda kullanabileceğiniz pek çok program var. İlginç olan ise aynı iş için birçok farklı programın bulunması. Böylece kullanıcılar benzer özelliklere sahip bilgisayar sistemlerini kendi ihtiyaç ve zevklerine uygun olarak ve farklı amaçlar için kullanma şansını yakalayabiliyorlar. Zaten milyonlarca değişik yazılımın ortaya çıkmasının altında yatan ana neden de bu.
Gerçekten de bazı programlar bir mimarın işine yararken, bir memurun hiçbir işine yaramaz. Bir tüccarın, bir emlakçının, bir öğrencinin veya bir gazetecinin seçeceği programlar da kolay kolay aynı olmaz. Depolardaki ürünlerin sınıflandırılması veya mağazaların satışlar hakkında detaylı raporlar üretebilmesi için bir bilgisayara ve konuyla ilgili yardımcı programlara ihtiyaç duyulur. Buna benzer örnekler o kadar çoktur ki hepsini sıralamak sayfalarca sürebilir. Kısacası her ihtiyaç, kendine özgü özel bir yazılım kullanımını da gerekli kılar.
Önce İşletim Sistemi
ÖNCE İŞLETİM SİSTEMİ
Kullanıcıların bilgisayar ile iletişim kurabilmesi için gereken temel yazılım, işletim sistemidir. Grafik, hesap veya video gibi diğer özel yazılımları çalıştırmak ve kullanmak için önce bilgisayarınızda bir işletim sisteminin yüklü olması gerekir.
Bilgisayarlar, çoğu zaman işletim sistemi yüklenmiş şekilde ve kullanım lisansı ile birlikte satılır. Lisans, özel kullanıcı kodunu ve pek çok faydalı bilgiyi içeren kapsamlı bir dokümandır. Yazılımı doğru kullanmak istiyorsanız, bu dokümanı dikkatlice okumanızı tavsiye ederiz.
Üzerinde işletim sistemi yüklü olmayan bilgisayarları satın almamalısınız. Zaten bilgisayarların büyük kısmı Windows yüklenmiş olarak gelirler. Böylece hangi işletim sistemini kullanmak gerekir diye düşünmenize de gerek kalmaz. Bilgisayarınızla İyi bir iletişim kurmanız çok önemlidir ve bu, ancak bilgisayarınız sizinle aynı dili konuşuyorsa gerçekleşebilir. Satın alırken, işletim sisteminin dilinin Türkçe olduğundan emin olmalısınız. Eğer başka bir dildeki işletim sistemini ya da farklı dillerde yazılmış programları yüklerseniz ve özellikle bu sizin bilmediğiniz bir dilse, programın menüleri ve kullanmanız gereken komutlar esrarengiz bir hal alacaktır.
Her yazılım bir dizi klasörü, özel alt klasörleri ve onların içinde yer alan sayısız dosyaları içerir. Bu yazılımları çalıştırmak içinse masaüstünde veya "Başlat" menüsündeki "Tüm Programlar" seçeneği altında bulunan ve programı sembolize eden küçük simgeleri kullanırız. Örneğin, dosyaların sıkıştırılmasına ve boyutlarının küçültülmesine yarayan Winzip adlı yazılımın simgesi klasör sıkıştıran küçük bir mengenedir. Windows donatıları arasında yer alan ve çizim yapmaya yarayan Paint programının simgesi ise içinde çizim kalemleri olan bir kavanozdur. Kelime işlemci programlar genellikle yazılmış bir defter sayfası simgesi ile gösterilir.
Yazılım Satın Almak
YAZILIM SATIN ALMAK
Programlar en yaygın şekilde, elektronik/bilgisayar bölümü olan hipermarketlerde ya da internet üzerinde satılırlar.
Üreticiler ve program geliştiricileri yazılımları belirgin kategorilere ayırmışlardır. Program geliştirmek son derece yüksek maliyetli bir iştir. Program geliştirme süreci boyunca birçok uzman programcı ve hatta bazen de farklı şirketler birlikte çalışırlar. Bu yüzden çok kapsamlı programların fiyatlarının yüksek olmasına şaşırmamak gerekir. Bir program satın almaya karar verdiğiniz zaman, programın çalışması için gerekli olan donanım ön koşullarına (gerekli olan minimum konfigürasyona) dikkat edin. Bu ön koşullar yazılımın yükleneceği bilgisayarın hangi özelliklere sahip olması gerektiğini size söyleyecektir. Kararsız kalırsanız, bilgisayarınızın özelliklerini satış görevlisine bildirebilir ve ondan yardım alabilirsiniz.
Shareware Programlar
SHAREWARE PROGRAMLAR
Bazı programları doğrudan satın almak yerine belli bir süre deneyebilir ve daha sonra beğenirseniz salın alabilirsiniz. Bu yazılımlara genel olarak shareware denir. Ücretsiz olarak temin edilen shareware yazılımlar önemli bazı sınırlamaları da beraberlerinde getirirler. Bu tip programları sadece belli bir deneme süresi için kullanma şansına sahip olabilirsiniz. Örneğin bir shareware program, kullanıcılara 30 günlük deneme süresi sunabilir. Aynı şekilde, yapabileceğiniz toplam işlem sayısı da belli bir rakam ile sınırlandırılmış olabilir. Birçok shareware program, deneme süresi sona erdiğinde ya da işlem limiti dolduğunda kullanılamaz hale gelir.
Eğer deneme süresi sonunda programın işinize yarayacağına karar verirseniz, ücretini ödeyerek salın almanız gerekir. Bu şekilde ücret ödeyerek sahip olacağınız programı süre sınırlaması olmadan kullanabilir, takıldığınız noktalarda yardımcı dokümanlar sayesinde sorularınıza cevap bulabilirsiniz. Ayrıca tam sürüm yazılımlarda internet üzerinden teknik destek alma şansınız da olur.
Freeware Programlar
FREEWARE PROGRAMLAR
Bir yazılımı temin etmenin tek yolu satın almak değildir. Freeware programlar size ücretsiz bir şekilde yardımcı olabilirler. Bu programlarda üretici firma ya da kişiler telif ücretlerinden vazgeçmişlerdir. Freeware programlara genellikle internet üzerinden erişilebilir.
Freeware programlarda herhangi bir aldatmaca ya da sınırlama yoktur; hiçbir ücret ödemeden tam sürüme sahip olabilirsiniz. Bilmeniz gereken tek nokta, freeware programları ücretsiz bir şekilde kullanmanıza izin veren büyük firmaların aynı zamanda ücretini ödeyerek satın almanız gereken yazılımlar da ürettiği olmalıdır. Eğer freeware programları indirmek için üretici şirketlerin web sitelerini ziyaret ederseniz, ücretli olan diğer programlar hakkında da bilgi sahibi olabilirsiniz.
Demolar
DEMOLAR
Bazı yazılım üreticileri programların deneme amaçlı özel sürümlerini piyasaya sürerler ve ücretsiz olarak dağıtırlar. Bu sürümlere demo denir. Demolarda genellikle önemli işlevlerden bazıları kullanılamaz. Örneğin böyle bir program ile yaptığınız çalışmayı sabit diske kopyalamanız mümkün olmayabilir. Amaç, potansiyel müşterilere program hakkında fikir vermektir. İlk bakışta bu çaba üretici firma için para ya da zaman kaybı olarak görünse de, aslında önemli bir reklam fırsatı sunar.
Demo kavramına bilgisayar oyunlarında da sık sık rastlayacaksınız. Bir bilgisayar oyununun neye benzediğini görmek ve oyunu tanımak için demolardan yardım alabilirsiniz. Demo sınırlı bir sürüm olduğu için sadece bir ya da iki bölüm oynamanıza izin verir; ama oyun hakkında genel bir fikrinizin oluşmasını da sağlayacaktır. Eğer sizde oluşan fikir olumluysa, büyük ihtimalle oyunu satın alırsınız. İşte.. Gördünüz mü? Demo sayesinde oyunun reklamı yapıldı ve sonuçta satış işlemi gerçekleşti...
Kopyadan Uzak Durun
KOPYADAN UZAK DURUN
Yeni bir bilgisayar sistemi salın aldığınızda işletim sistemi büyük ihtimalle önceden yüklenmiş olacaktır. Kullanacağınız diğer yazılımların seçimini ise ihtiyacınıza bağlı olarak yapmalısınız. Belki başlangıçta size tavsiyelerde bulunabilecek tecrübeli bir arkadaş yeterli gibi görünebilir. Fakat daha doğru sonuçlar için güvendiğiniz uzman bir satıcı ile ihtiyaçlarınızı açıklayarak konuşmanız daha faydalı olacaktır. Ürünler hakkında bilgiler veren bilgisayar dergilerini de takip edebilirsiniz.
Son olarak önemli bir uyarı... Yazılımları asla yasadışı yollardan elde etmeye çalışmayın. Eğer böyle yaparsanız hem telif hakları yasasını çiğneyerek suçlu duruma düşersiniz; hem de bilgisayarınıza virüs girmesi ihtimalini ciddi oranda artırırsınız. Daha da önemlisi, programı geliştirmek için gecesini gündüzüne katan programcıların emeğini çalmış olursunuz. Bu da yeni yazılımların geliştirilmesine büyük bir darbe vurmanız anlamına gelir.
Bilgi: Shareware ve Freeware Nedir?
BİLGİ:
SHAREWARE ÜCRETSİZ DEĞİLDİR
Shareware programların genellikle belli bir kullanım süresi bulunur. Bu süreden sonra ödeme yapılması gerekir. Programın kendisi o tarihte sizi uyarır. Ödemeyi yaptıktan sonra süresiz kullanabileceğiniz tam sürümü elde edebilirsiniz.
FREEWARE ÜCRETSİZ DEMEKTİR
İngilizcede free, ücretsiz anlamına gelir. Bu kelimenin de ifade ettiği gibi freeware yazılımlar tamamen ücretsizdir ve kullanımlarında herhangi bir sınırlama yoktur.