Dünya çapında 100.000’den fazla katılımcıyla yapılan geniş ölçekli bir araştırma, 13 yaşından önce akıllı telefona sahip olmanın ilerleyen yıllarda zihinsel sağlık üzerinde ciddi olumsuz etkilerle ilişkili olduğunu ortaya koydu.
Journal of Human Development and Capabilities'de yayımlanan çalışmaya göre, 12 yaşında ya da daha küçük yaşta akıllı telefon kullanan bireyler, 18-24 yaş aralığında intihar düşünceleri, artan saldırganlık, gerçeklikten kopma, duygusal kontrol zayıflığı ve düşük öz değer gibi sorunlarla daha sık karşılaşıyor.
Erken kullanımın riskleri
Araştırma, erken akıllı telefon kullanımının şu sorunlarla bağlantılı olduğunu gösteriyor:
-
Sosyal medyaya erken maruz kalma
-
Siber zorbalığa daha fazla açık olma
-
Uyku kalitesinin bozulması
-
İlerleyen yaşlarda gergin aile ilişkileri
Uzmanlardan acil uyarı
Global Mind Project verilerini analiz eden Sapien Labs araştırmacıları, çocukların zihinsel sağlığını korumak için acil adımlar atılması gerektiğini vurguluyor. Kuruluşun baş bilim insanı Dr. Tara Thiagarajan, erken akıllı telefon kullanımının sosyal medya erişimi aracılığıyla ruh sağlığında ciddi bozulmalara yol açtığını belirtiyor.
Thiagarajan, bu sürecin yalnızca depresyon ve kaygı değil, aynı zamanda artan saldırganlık, gerçeklikten kopma ve intihar düşünceleri gibi toplumsal etkileri olan sonuçlar doğurduğunu ifade ediyor.
Çocuklar ve sosyal medya
Her ne kadar sosyal medya platformları için yaş sınırı 13 olsa da, bu kural genellikle uygulanmıyor. Çocukların telefon kullanmaya başlama yaşı giderek düşüyor ve çoğu günde birkaç saatini ekran karşısında geçiriyor.
Fransa, Hollanda, İtalya ve Yeni Zelanda gibi ülkeler eğitim ortamlarında telefon kullanımına sınırlamalar getirirken; ABD’de de New York, okullarda akıllı telefon yasağı kararı alan en büyük eyalet oldu.
Bulguların detayları
Araştırmanın sonuçlarına göre:
-
Erken akıllı telefon sahipliği, intihar düşünceleri, saldırganlık ve halüsinasyonlarla en güçlü şekilde bağlantılı.
-
Telefon edinme yaşı düştükçe zihinsel sağlık puanları da azalıyor. Örneğin, 13 yaşında telefon alanların puanı ortalama 30 iken, 5 yaşında telefon alanlarda bu ortalama yalnızca 1.
-
Kadınlarda öz güven ve duygusal dayanıklılık azalırken, erkeklerde sakinlik, öz değer ve empati daha düşük düzeyde görülüyor.
Sosyal medyaya erken erişim, bu bağlantının yaklaşık %40’ını açıklarken; zayıf aile ilişkileri (%13), siber zorbalık (%10) ve bozulmuş uyku (%12) da önemli etkenler arasında.
Politika önerileri
Araştırmacılar, politika yapıcılara şu dört önceliği öneriyor:
-
Dijital okuryazarlık ve ruh sağlığı odaklı zorunlu eğitim programları
-
Çocukların sosyal medya kullanımını tespit edecek daha güçlü mekanizmalar
-
Sosyal medya platformlarına yaşa bağlı erişim kısıtlamaları
-
Akıllı telefon kullanımında kademeli sınırlamalar
Acil müdahale gerekliliği
Thiagarajan, bu adımların uygulanabilmesi için siyasi irade, toplumsal iş birliği ve çok paydaşlı bir yaklaşım gerektiğini belirtiyor. Örneğin, ABD’de alkol erişiminin düzenlenmesinde olduğu gibi aile, kurum ve devletin ortak sorumluluk üstlenmesi gerektiğini vurguluyor.
Sonuç olarak araştırma, erken yaşta akıllı telefon sahipliğinin bireylerin zihinsel sağlığını ve toplumsal gelişimi olumsuz etkilediğini, bu nedenle erken ve kararlı önlemler alınması gerektiğini ortaya koyuyor.