Teknoloji dünyasının devlerinden Microsoft, geçmişin tozlu raflarında kalmış efsanevi yazılımlarından birini daha gün yüzüne çıkardı. Şirket, kişisel bilgisayarların ilk dönemlerine damgasını vuran 6502 BASIC'in kaynak kodunu resmi olarak açık kaynak haline getirdi. Bu adım, yalnızca nostaljik bir jest değil; aynı zamanda bilgisayar tarihine ilgi duyan geliştiriciler, koleksiyoncular ve teknoloji meraklıları için oldukça değerli bir gelişme.
6502 BASIC, 1970’lerin sonunda yazılım dünyasında adından sıkça söz ettiren bir programlama dili yorumlayıcısıydı. Microsoft’un, henüz Windows ya da MS-DOS’un adının bile anılmadığı dönemde geliştirdiği bu yazılım, o dönem kişisel bilgisayarlarla yeni tanışan milyonlarca kullanıcı için bir başlangıç noktasıydı.
Microsoft’un GitHub üzerinde paylaştığı kaynak kod, toplam 6.955 satırdan oluşuyor ve 6502 mikroişlemcisi için geliştirilen BASIC Sürüm 1.1'e ait. Bu mikroişlemci, Commodore 64’ten Apple II’ye, hatta bazı oyun konsollarına kadar birçok sistemde kullanıldı. BASIC dili ise, o dönemin kullanıcılarına programlama dünyasının kapılarını açtı. Artık bu tarihi yazılım, tüm meraklıların erişimine açık.
BASIC-80’in bir türevi olarak doğdu
6502 BASIC, aslında Microsoft’un daha önce Intel 8080 işlemcisi için geliştirdiği BASIC-80’in bir türevi olarak ortaya çıktı. Ancak bu sürüm, 8-bit 6502 mikroişlemcisi için özel olarak uyarlandı. Yazılım; kayan nokta aritmetiği, dize işlemleri, diziler ve giriş/çıkış komutları gibi birçok işlevi destekliyordu. Bu da onu o yıllarda oldukça güçlü ve esnek bir yorumlayıcı haline getiriyordu.
Bu sürümün geliştirilme süreci de teknoloji tarihine geçen ilginç detaylar barındırıyor. Microsoft’un kurucu ortağı Bill Gates ve yazılımcı Ric Weiland, 6502 portunu 1976 yılında tamamladı. Ardından, Commodore firmasıyla yapılan bir lisans anlaşması kapsamında, bu yazılım 25.000 dolarlık sabit bir ücret karşılığında Commodore’a satıldı. Böylece Commodore BASIC’in temeli atılmış oldu ve PET, VIC-20 ile Commodore 64 gibi ikonik bilgisayarlar bu yorumlayıcıyla donatıldı. Aynı çekirdek yapının, Apple II’de kullanılan Applesoft BASIC'e de ilham verdiğini belirtmekte fayda var.
Microsoft, yayımladığı açık kaynaklı sürümde Commodore mühendisi John Feagans ile Bill Gates’in birlikte uyguladığı, 1978’de yapılan çöp toplayıcı (garbage collector) düzeltmelerine de yer verdiğini belirtiyor. Bu da sürümün, dönemin en son haliyle paylaşılmış olduğunu gösteriyor.
Kod içerisinde yer alan bir başka dikkat çekici unsur ise bir tür “sürpriz yumurta” da var ve STORDO ve STORD0 adlı etiketlerin içine gizlenmiş durumda: Bill Gates’e ait olduğu 2010 yılında doğrulanan bir imza... Bu küçük detay bile, yazılımın tarihsel değerini artırıyor.