Bir dönemin efsanesi Murat 124'ün adı nereden geliyordu? 'Hacı Murat'ın kısa öyküsü
Türkiye’nin otomobil tarihine damga vuran Murat 124'ün üretimi 1971 yılında başlamıştı. Araç, kısa sürede halk arasında “Hacı Murat” adıyla efsaneleşti. Peki, Murat 124 ve sonrasında gelen Murat 131'i adı nereden geliyor? İşte kısa öyküsü... (Fotoğraf: Tofaş müzesi)
Murat 124, Murat 131 uzun yıllar boyunca Türkiye'de yollarda olan otomobillerdi. Adeta tarihe tanıklık ettiler. Efsaneleşen kuş serisinin hayranları bugün dahi araçlarına gözleri gibi bakıyor. Peki, Murat serisinin adı nereden geliyor? İşte kısa bir tarihi özet...
TOFAŞ 1968 yılında kuruldu. Bursa'daki fabrika ise 1971 yılında törenle açıldı, ilk üretim başladı. Yılda 20 bin kapasiteyle devreye alınan fabrikada üretilecek ilk araç Murat 124 olacaktı.
TOFAŞ Bursa Anadolu Arabaları Müzesi'nin online bültenine göre Fiat 124 ilk olarak 1966 Cenevre Fuarı'nda tanıtıldı. Aslında savaş sonrası büyüyen orta sınıfın araç ihtiyacı düşünülerek üretilmişti. Yeni basit tasarım anlayışı ve uygun fiyat üzerine odaklandı.
Murat 124 de ilk sac gövdeli model olarak Türkiye'de üretildi.
MURAT ADI NEREDEN GELİYOR?
NEDEN ADI MURAT OLDU?
Fiat'ın, İtalya dışında ortak olduğu şirketlerin ürünlerinin Fiat adını taşımasını istememesi üzerine bir isim arayışı başladı.
Anadol modelinin adı konulurken oluşturulan Cevat Fehmi Başkut, Burhan Felek, Ordinaryus Profesör Nazım Terzioğlu, Hulki Alisbah ve Bernar Nahum'dan oluşan jüri heyeti Murat 124'ün adının konmasında ad görev aldı.
Aday olarak 5 isim vardı: Fabrika yakınından geçen çaydan ilham alan Nilüfer, Bursa Ovası'na atıf yapan Ova, Bursa'nın ipek böcekçiliğine atıf yapan Koza, Uludağ ve Bursa iline bir zaman adını vermiş olan Murad-ı Hüdavendigar'ı akla getiren Murat. Bu isimler arasında İtalyan ortaklar da kendi tarihlerinde adı geçen bir generali hatırlatan Murat adını tercih etti.
Adını Bursa'nın Osmanlı'ya başkentlik yaptığı dönemde padişahlık yapan Sultan 1. Murad'dan alan Murat 124, İtalyan Fiat 124 modelinin eşi olarak tasarlandı.
Bazı kaynaklara göre İtalyanlar da kendi tarihlerinde adı geçen bir generali hatırlatan "Murat" ismini beğenmişti.
Murat 124'ün Türkiye'deki üretimi 1971'de başladı ve 1976'ya kadar aralıksız sürdü. Bu zaman zarfında 135 bin araba üretildi. 1.2 litrelik motoru ve 70 beygir gücündeydi.
Tofaş'ın ilk ihracatı da 1974 yılında Murat 124 ile Mısır'a gerçekleştirildi. Firma, o dönemde 75 adet Murat 124'ü Mısır'a gönderdi.
ONA 'HACI MURAT' DENİYORDU
Murat 124 kısa süre içinde 'Hacı Murat' olarak anılacaktı. Peki, neden? Bazı kaynaklara göre 1970’li yıllarda Türkiye’de uzun yola dayanıklı, az yakıt yakan ve kolay tamir edilen bir araba arayan birçok kişi Murat 124’ü tercih ediyordu. O dönem Suudi Arabistan’a kara yoluyla hac yolculuğu yapan vatandaşların büyük kısmı bu araçla yola çıktığı için “Hacı Murat” denmeye başlandı.
Murat 124, basit mekanik yapısı ve “az masrafla çok iş görmesi” sebebiyle, sabırlı ve uzun ömürlü bir araba olarak görülüyordu.
MURAT 124'TEN SONRA SERÇE
1976'da üretimden kalkan Murat 124'ün gövdesi modernize edilerek Serçe isimli daha az donanımlı ve uygun fiyatlı bir otomobil piyasaya sürüldü. Aynı gövde üzerinde geliştirilen Serçe 1983 ve 1994 arasında yaklaşık 28 bin adet üretildi.