Bilim ve moda dünyasını kesiştiren iddialı bir proje olan Pigmented Space Pioneers (Pigmentli Uzay Öncüleri), uzay araştırmalarında devrim yaratma potansiyeli taşıyan bir teknoloji geliştiriyor. Projenin temel amacı, bazı özel bakterilerin ürettiği boyaları kullanarak radyasyona duyarlı, renk değiştiren akıllı kumaşlar üretmek.
Glasgow Üniversitesi’nden bilim insanları ve moda tasarımcılarının işbirliğiyle geliştirilen bu kumaşlar, sadece biyolojik ve sürdürülebilir boyalar sunmakla kalmıyor, aynı zamanda tehlikeli seviyede radyasyona maruz kaldığında renk değiştirerek uyarı veriyor.
Proje lideri Dr. Gilles Bailet, radyasyona maruz kalmanın insan DNA’sını parçalamasına benzer şekilde, bakterilerde de pigmentlerin parçalandığını ve renk doygunluğunun azaldığını açıklıyor. Bailet, bu görsel tepkiyi, astronotları Ay yüzeyinde veya daha uzaktaki keşiflerde koruyacak, elektronik ya da pil gerektirmeyen, gözle görülebilir bir erken uyarı sistemi oluşturmak için kullanmayı hedeflediklerini belirtiyor. Aynı zamanda bu kumaş, hassas ekipmanlar için de koruyucu kaplama görevi görebilir.
Bakteriler ve 3D baskı teknolojisi
Kumaşlar, kırmızı, sarı, mavi gibi farklı renkler üretebilen altı farklı zararsız bakteri türü kullanılarak üretildi. Bu mikropların pigmentleri çevresel streslere karşı doğal koruma sağlıyor. Bakteriler, özel iğneler ve 3D baskı teknikleri kullanılarak hassas desenlerle kumaşa enjekte ediliyor. Bakteriler öldüğünde, renkleri kumaşın içinde kalıyor.
Tasarımcı Katie Tubbing, geliştirilen kumaşın hem görsel olarak ilgi çekici hem de kolay okunabilir bir tasarıma sahip olduğunu ve boyanın solmasının, potansiyel tehlikeli radyasyon maruziyetini bir bakışta gösterdiğini belirtiyor.
Bu teknoloji sadece uzay için değil, Dünya’da potansiyel kullanım alanlarına sahip olabilir. Örneğin tıbbi görüntüleme personeli için radyasyona duyarlı önlükler veya insanları aşırı güneş ışığına maruz kalma konusunda uyarıp cilt kanseri riskini azaltabilecek giysiler üretmek mümkün.
ASCUS - Art and Science Lab’da çoğaltılan bakteriler arasında, banyoda bile bulunabilen yaygın türler yer alıyor. Bu yaklaşım, sentetik boyaların su kaynaklarını kirletme riskine karşın, giysi boyamayı daha sürdürülebilir hale getirme potansiyeli taşıyor.
Projenin bir sonraki aşamasında bir uzay yolculuğu sırasında test edilmesi amaçlanıyor. Pigmented Space Pioneers, Edinburgh merkezli bir uzay girişimiyle işbirliği yaparak ilk kumaş parçasını Şubat 2026’da uzaya göndermeyi planlıyor.