Yapay zeka çağında artık gördüğümüz hiçbir şeye inanamıyoruz. Hangi görüntü gerçek, hangisi yapay zekanın ürettiği sahte görüntü, anlamak çoğu zaman mümkün olamayabiliyor. Ama insan gözünden kaçan ayrıntıları, Google'ın dijital araçları yakalayabiliyor.
Gün geçmiyor ki, sosyal medyada sahte bir fotoğraf gündem olmasın. İngiliz Kralının taç giyme töreninde prenslerin birbirine saldırması ya da ABD Başkan adayı Trump'ın ters kelepçelerle tutuklanması gibi sansasyonel görüntüler aslında yapay zeka ile üretilmiş sahte fotoğraflardı.
Fakat artık şüphe duyduğunuz görüntülerin gerçekliğini veya sahteliğini test edecek araçlara sahibiz. İşte bunlardan birkaçı...
Google Fact Check Explorer
Aslında medya için tasarlanmış bu sitede, aradığınız bir fotoğrafın veya haberin sahte mi yoksa gerçek mi olduğunu kaydeden bir veri tabanı var. Kullanıcılar sosyal medyada gördüklerini bu veri tabanından kontrol ederek gerçekliğini kontrol edebiliyorlar.
Google'ın Fact Check Explorer'ı, fotoğraflar ve videolar aracılığıyla ortaya atılan yanlış iddiaları kontrol etmek için başvurabileceğiniz bir arama motoru gibi çalışıyor. Özellikle gazeteciler için yararlı olsa da, herkes en son şüpheli görüntü veya videoyu taramak için kullanabilir. Ana sayfada doğruluk kontrolünden geçen ya da geçemeyen en son fotoğraf ve videolar listeleniyor.
Fact Check Explorer'ı kullanmak için bir anahtar kelime kullanmanız yeterli. Ya da sadece bir görsel yükleyebilirsiniz. Böylece veri tabanında bu kelime/görsel ile bağlantılı tüm görüntüler ve haberler önünüze çıkacak. Özellikle de sosyal medyada gündem olmuş, belli bir kitlenin dikkatini çekmiş görüntüleri kolayca bulabilirsiniz. Ama yine de sağda solda dikkat çekmeden kullanılmış görüntüleri sağlamanız mümkün değil. O noktada biraz deneyiminize ve biraz da yapay zeka görüntüleme teknolojileri hakkındaki bilginize güvenmeniz lazım ama elbette bu konulara özel ilgisi olmayan milyarlarca insan için bu iş mümkün değil.
"About this image"
Google'ın bu aracı, internette bulabileceğiniz pek çok fotoğrafın geçmişini, nerede ortaya çıktığını, hangi web sitelerinde bağlantılı olduğunu gösteren bir servis. Bunun için aradığınız görseli yükledikten veya kelime araması yaptıktan sonra çıkan sonuçların yanındaki üç noktaya basarak daha fazla bilgi alabilirsiniz. Bu bilgilerin içinde görselin tüm sabıkasını önünüze sermiş olacaksınız. Bir görsel saygın haber sitelerinde kendini göstermişse, genellikle güvenilirliği yüksek demektir, ancak sansasyonel bloglarda veya sosyal medya hesaplarında kendine sık sık yer bulmuşsa, ona güvenmeden önce iki kez düşünmenizi öneririz.
Bu iki uygulamanın dışında...
Google Görseller, Google Lens ya da TinEye gibi alternatif uygulamaları kullanarak da bir görsel hakkında izlenim edinebilirsiniz. TinEye genellikle Google'ın gözden kaçırdığı detayları ortaya çıkarmada başarılıdır. Ayrıca Google servislerinin dışında Bing veya DuckDuckGo gibi diğer arama motorlarını da ziyaret etmenizi tavsiye ederiz. Eğer çok daha profesyonel bir analize ihtiyacınız varsa, Foto Forensics ve Forensically gibi görüntü analiz siteleri size yardımcı olabilir ama günlük sıradan bir analiz için bu servisler fala detaylı ve yorucu olabilir.