Evrenin derinliklerinde gizlenmiş, şimdiye kadar tespiti neredeyse imkansız olan yeni bir kara delik türü keşfedildi. Araştırmacılar, geleneksel sınıflandırmalara uymayan bu nesneleri “orta kütleli kara delikler” (intermediate-mass black holes - IMBHs) olarak adlandırıyor. Ne yıldızlardan doğan küçük kara deliklere benziyorlar, ne de galaksilerin merkezinde devasa kütleleriyle hüküm süren süperkütleli kara delikler kadar ağırlar. Adeta evrenin kara delik skalasında kayıp bir halkayı temsil ediyorlar.
Bilim dünyasında uzun süredir bu orta ölçekli kara deliklerin var olup olmadığı tartışılıyordu. Bir yanda birkaç güneş kütlesine sahip küçük kara delikler, diğer yanda milyarlarca güneş kütlesine ulaşan süperkütleli devler bulunurken, aradaki boşluk büyük bir gizem olarak kalmıştı. Bu boşluğu doldurabilecek IMBH’lerin izini sürmek için gökbilimciler, Avrupa’daki Virgo ve ABD’deki LIGO yerçekimi dalgası dedektörlerini devreye soktu.
Bu gelişmiş dedektörlerle yapılan gözlemler, güneşin kütlesinin yaklaşık 100 ila 300 katı arasında değişen çok sayıda kara deliğin izini ortaya çıkardı. Araştırmacılara göre bu “lite” kara delikler, büyük olasılıkla başka kara deliklerin birleşmesiyle oluşuyor.
2019 ve 2020 yılları arasında yapılan gözlemler sırasında LIGO-Virgo ağı, bu kriterlere uyan 11 birleşme olayını kaydetti. Bu birleşmeler, IMBH’lerin evrendeki kökenlerine dair önemli ipuçları barındırıyor olabilir.
Keşif, prestijli bilim dergisi The Astrophysical Journal Letters’ta yayımlanan detaylı bir makaleyle kamuoyuna duyuruldu. Çalışmada, bu orta kütleli kara deliklerin nasıl sınıflandırıldığı, hangi yöntemlerle tespit edildiği ve neden bu kadar önemli oldukları anlatılıyor.
Bilim insanlarına göre bu tür keşifler sadece kara deliklerin doğasına ışık tutmakla kalmıyor; aynı zamanda evrenin ilk dönemlerine ve yıldızların nasıl oluşup yok olduklarına dair kritik bilgiler sunabilir.