Devasa bir balon, evreni daha derinlemesine anlamak için bilimsel veriler topladığı Antarktika uçuşu sırasında havada 55 gün, bir saat ve 34 dakika geçirerek yeni bir rekor kırdı. NASA’nın GUSTO (Galaktik/Ektragalaktik ULDB Spektroskopik Terahertz Gözlemevi) bilimsel balon görevi, 31 Aralık 2023’te ABD Ulusal Bilim Vakfı’nın Antarktika’daki McMurdo İstasyonu yakınında havaya yükseldi. 24 Şubat 2024’te ise balon, NASA’nın ağır yüklü, uzun süreli bilimsel balon görevleri arasında en uzun uçuş rekorunu kazandı.
Ancak daha fazlasını da başarması bekleniyor. GUSTO görevinin 60 günden biraz fazla sürmesi planlanıyor, ancak daha sonra uçmaya devam edecek ve rekoru daha da ileriye taşıyacak.
NASA’nın Virginia’daki Wallops Uçuş Tesisi’ndeki Balon Program Ofisi başkan vekili Andrew Hamilton, yaptığı bir açıklamada “Bundan sonra balonun sınırlarını zorlamayı ve balon Uzun Süreli Balonculuk yeteneklerini gerçekten ortaya koyabildiği sürece uçmayı planlıyoruz” dedi ve devam etti: “Balon ve balon sistemleri çok iyi performans gösteriyor ve balonun performansında herhangi bir bozulma görmüyoruz. Stratosferdeki rüzgarlar çok olumluydu ve uzun süreli uçuş için istikrarlı koşullar sağladı.”
1,1 milyon metreküpten daha fazla hacme sahip olan balonun kesinlikle çok büyük olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bu balonun görevi, minibüs büyüklüğündeki GUSTO teleskopunu, uzayın tam sınırında, Antarktika’nın 36 kilometre yukarısındaki stratosfere taşımak. Ulaşacağı o noktada su buharının bulunmaması, cihazın yıldızlararası ortamın yaşam döngüsüne, bir galaksideki yıldız sistemleri arasındaki boşlukta bulunan gaza, toza ve radyasyona dair bir fikir veren son derece zayıf terahertz sinyallerini yakalamasına imkan tanıyor.
Steward Gözlemevi’nde astronomi profesörü ve GUSTO misyonunun baş araştırmacısı Chris Walker, yaptığı açıklamada “Hepimiz yıldızlararası ortamın parçasıydık, vücudunuzdaki her atom ve molekül, bir zamanlar yıldızlar arasında akan gaz ve tozdu” dedi.
Evrenin kimyası Büyük Patlama’dan bu yana kökten değişti. Gökbilimcilerin, evrenin ve galaksimizin nasıl ortaya çıktığını anlamak için farklı yaşlardaki galaksilerdeki yıldızlararası ortama bakmaları gerekiyor.
GUSTO bunu genç Samanyolu’ndaki ve komşumuz Büyük Macellan Bulutu'ndaki karbon, oksijen ve nitrojen yapısına bakarak yapmaya çalışıyor. Araştırmacılar bu iki gök sistemini karşılaştırarak, yıldızların doğuşu ve evrimi de dahil olmak üzere yıldız yaşam döngüsünün farklı aşamaları hakkında bilgi edinebilir.