İnsanların işsiz kalmasına neden olan teknolojiler
Teknoloji yüzyıllardır çalışanları etkilemiş ve şirketlerin tasarruf edebilmesi için binlerce çalışanın işsiz kalmasına neden olmuştur. Yapay zekanın geliştikçe daha kötülerinin olacağını düşünenlerin sayısı günümüzde hiç de az değil. İşte geçmişte teknolojinin insanları işsiz bıraktığı örnekler.
Yapay zeka, çok sayıda çalışanın işlerini ellerinden alacağı endişesi ile birlikte hayatımıza girdi. Yapay zekanın yaratıcısının dahi teknolojinin kontrolü ele geçirme ihtimaline karşı uyarıda bulunması göz korkutucu bir gelişme.
Gerçek şu ki, teknolojik gelişmeler yüzyıllardır istihdamın önüne geçiyor, seri üretimin önünü açıyor ve bu işlere muhtaç olanlar arasında infial yaratıyor. 1970'lerde tekstil endüstrisinde çalışan kadınlardan santral operatörlerine, 2000'lerde video akış hizmetlerinin fiziksel video mağazalarının yerini almasına kadar...
Belirli işlere olan ihtiyacı ortadan kaldıran her teknolojik gelişmeyle birlikte, bu fenomen için bir deyim icat eden ekonomist Maynard Keynes de dahil olmak üzere insanlar protesto ederek seslerini yükseltti. Keynes 1930 yılında yayınlanan bir makalesinde "Yeni bir hastalığa yakalanıyoruz" diye yazmıştı. Bu hastalığın "teknolojik işsizlik" olduğunu söylüyordu.
Challenger, Gray, and Christmas, Inc. tarafından hazırlanan bir rapora göre, geçen aylarda işten çıkarılan yaklaşık 4.000 kişinin yerini yapay zeka aldı. 21. Yüzyılda teknolojinin geleceğine bakarken geçmişe bakmak iyi bir başlangıç noktası olabilir. Yapay zeka alanındaki ilerlemelerin devam edeceğine dair korkular oldukça ciddi ve bunun çalışanların geçim kaynakları üzerindeki etkisi küçümsenemez, ancak geçmişte yaşananlar da gösteriyor ki insanlar dirençli ve uyum sağlayabilecek kapasiteye sahip.
Fakat sizlerle paylaşacağımız örnekler, geçmişin bugünden çok da farklı olmadığını gösteriyor.
1811: Tekstil Endüstrisi
1800'lerin başında, dokumacılar ve tekstil işçileri makinelerin fabrikadaki işlerini devralmasını protesto etmek için ayağa kalktıklarında, Luddite teknolojiye karşı çıkan insanlar için kullanılan genel bir terim haline geldi. Tekstil işçilerinin çoğu, tasarruf sağlayan makinelerin devreye girmeye başlamasıyla yıllarını, belki de on yıllarını harcayarak zanaatlarını geliştirmiş ve mükemmelleştirmişlerdi.
Yün kırpma makinesi olan Gig değirmenleri, birkaç kişi yerine sadece bir kişi kullanarak daha hızlı bir şekilde yün üretirken, çorap kalıp makinesi de çorap üretim sürecini eskisine göre altı kat hızlandırdı.
Bazı dokumacılar tekstil makinelerini parçalayarak protesto ederken, diğerleri fabrikaları yaktı ya da muhafızlar ve askerlerle çatışmaya girdi.
Ordu sonunda 1813'te isyanı bastırdı ve makine ekipmanlarına zarar vermenin ölümle cezalandırılmasını öngören yeni bir yasa çıkardı.
1940: Tarım İşleri
Ekonomist Maynard Keynes, 1930'larda Büyük Buhran sırasındaki ekonomik gerilemenin sorumlusunun teknoloji olduğunu ileri sürdü. O dönem traktörün piyasaya sürülmesinde olduğu gibi, işlerde emek tasarrufu sağlayan değişikliklerin insanları işsiz bırakmak anlamına geldiği bir dönemdi.
Traktör ilk olarak 1902'de piyasaya sürüldü ancak sıradan çiftçilerin bir tane edinmesi için çok büyük ve pahalıydı. Henry Ford 1917'de Fordson traktörünü ürettiğinde pazar doyuma ulaştı.
Elektrikli liftler ve lastik tekerleklerden, dizel motorlara kadar yeni teknolojiler kullanılmaya başlandıkça traktör de tarımın önemli bir dişlisi haline geldi. İlk kullanılmaya başlandığında Amerikalıların yaklaşık üçte biri çiftliklerde çalışıyordu, ancak The Atlantic'e göre bu sayı 1950'de yalnızca %10'a düştü ve 2010'da bu sayı işgücünün yalnızca %2'sine kadar geriledi.
1945: Asansör Operatörleri
Asansör Operatörleri 1900'lü yılların başında yüksek binalarda bir kattan diğerine ulaşmak için çok önemliydi. Asansörler, kabini her durağa elle yönlendiren ücretli bir işçi gerektiren bir makara sistemiyle çalışıyordu. Bu eski usul asansörler en güvenli teknoloji değildi; kat ile kabin arasında bir boşluk vardı, yani bir kişi mesafeyi yanlış değerlendirip düşerse operatörün durdurmak için zamanı olmazdı.
Asansör endüstrisi bu sorunla başa çıkabilmek için güvenlik tamponları ve otomatik durdurma özelliği ekledikten sonra en sonunda insan desteğine ihtiyaç duymayan asansörleri tasarladı. Günümüzde sürücüsüz araçlar konusundaki belirsizlik gibi, yeni çağ asansörü de onu kullanmaktan korkan insanlar için bir sükse yaratmadı.