El Pais gazetesinde yayımlanan habere göre Barselona Üniversitesi'nden yeni bir araştırma, mevcut koronavirüs pandemisi ile 1500 yıl önce Bizans İmparatorluğu'ndaki kara veba hastalığı arasındaki benzerlikleri ortaya koyuyor.
Kara veba yabancı bir ülkede ortaya çıkmıştı ve dışarıdan gelen yolcular sebebiyle hızlı bir şekilde yayılmıştı. Salgını durdurmak için herhangi bir tıbbi tedavi yoktu. İnsanlar bulaşmayı önlemek için evlerinde kalmıştı ve ekonomi durma noktasına gelmişti. Doktorlar gece gündüz hastalığı yenmek için çalıştılar. Her gün binlerce insan ölüyordu. Öyle ki kazılan mezarlar yeterli gelmiyordu, sokaklar ölü bedenlerle doluydu.
Hikaye 2020'deki koronavirüs pandemisine ait değil, kara vebaya ait. Bu hikaye ile şimdiki koronavirüs pandemisi arasındaki bazı benzerlikleri sizler de fark etmişsinizdir. Bu bilgiler, tarihçi Procopius'un, 541-544 yılları arasında Bizans İmparatorluğu döneminde yaşanan bubonik veba salgını (hıyarcıklı veba, kara veba) hakkındaki kayıtlarına ait.
Barcelona Üniversitesi'nden arkeolog ve tarihçi Sales Carbonell isimli araştırmacının yeni bir çalışması da 1500 yıl önce yazılan bu eski hikayeye yeni bir önem katıyor.
541 yılında Bizans hükümdarı Justinian dönemindeki imparatorlukta bubonik veba salgını yaşandı. Kriz, enfeksiyonun hızlı ve ölümcül bir şekilde arttığı Mısır'da yükseldi. Oradan İtalya, Kuzey Afrika ve Avrupa'ya kadar yayıldı.
VEBA, 4 AY BOYUNCA İSTANBUL'U ETKİLEDİ
Procopius, kayıtlarında o günleri şöyle anlatıyor: "İnsan ırkının neredeyse tamamını yok eden ve kelimelerle açıklama yapması imkansız olan bir salgın çıktı. Bu salgın, Dünya'nın sınırlı bir bölümünü ya da belirli bir erkek grubunu veya yılın bir mevsimini etkilemedi, tüm insan yaşamına yayıldı ve coğrafyaya veya yaşa bakılmaksızın saldırdı."
İlk tespit edildikten bir yıl sonra kara veba, imparatorluğun başkenti Bizans'a ulaştı ve dört ay boyunca etkiledi. Sales Carbonell "Hasta insanlar için tam karantina zorunluydu. Ancak hasta olmayan kişiler de, kendi sağlıkları için, çoğunlukla izole olmayı tercih ediyordu." ifadelerini kullandı.
EKONOMİYE ETKİLERİ NELERDİ?
Bizanslı tarihçi, kentte ekonominin durumunu "Sokaktaki hareketlilik tamamen durmuştu, zanaatkarlar ellerindeki işi bırakmışlardı" ifadeleri ile anlatıyor. Ancak bugünün aksine yetkililer temel hizmetlerin sağlanmasını garanti edemedi. Procopius, "Ekmek veya başka türlü yiyecek elde etmek çok zordu, temel ihtiyaçların eksikliğinden dolayı bazı hastalar zamanından önce öldü" diyor.
Ünlü tarihçi Procopius, "Birçoğu onlara bakacak kimse olmadığı için öldü. Bakıcılar, çektikleri acıdan ve yorgunluktan yorgun düşmüştü. İnsanlar onların bu haline, hastalardan daha fazla üzülüyordu" cümleleriyle yaşananları anlatıyor.
DEVRİYELER SOKAKLARDA
Tarihçi Procopius kayıtlarda, cenaze töreni yapılmadan birçok kişinin, toplu olarak gömülmek zorunda kaldığını belirtiyor: "Justinianus bile vebaya yakalanmıştı, ancak üstesinden geldi ve on yıldan fazla bir süre daha hükümdarlık yapmaya devam etti."
Prokopius'un anlatımına göre, hastalığın kenti kırıp geçirdiği zirve noktasında, ölüm oranları 5 bin - 10 bin aralığına kadar yükseldi. Pandemi sona erdiğinde ise, hayat normale dönmeye başladı.