Bilgisayarınızın performansının beklediğiniz seviyede olmamasının nedenlerinden biri bottleneck, yani darboğaz olabilir. Donanımlar arasındaki hız uyumsuzluğu olarak tanımlayabileceğimiz bottleneck, performansı olumsuz etkileyen faktörlerden biri.
Bu yazıda bottleneck’in ne olduğunu, hangi durumlarda ortaya çıktığını ve bilgisayarınızda nasıl test edebileceğinizi açıklayacağız.
Bottleneck (Darboğaz) Ne Anlama Geliyor?
Bottleneck, kelime olarak “darboğaz” demektir. Bilgisayarda bir donanım parçası diğerlerine göre daha yavaş çalıştığında, bu durum tüm sistem performansını sınırlar. Örneğin, güçlü bir ekran kartınız olabilir ama işlemciniz onu destekleyecek hızda değilse, ekran kartı tam kapasite çalışamaz ve darboğaz ortaya çıkar.
Darboğaza Neden Olan Faktörler Neler?
İşlemci ile ekran kartı arasında uyumsuzluk, en sık görülen darboğaz sebebi olarak görülüyor. Ayrıca RAM’in yetersiz veya düşük hızda olması, veri akışını yavaşlatabilir. Depolama cihazınız eski veya yavaşsa, dosya yükleme ve veri transferleri uzayabilir. Anakart üzerindeki veri yollarının hızı da darboğaz yaratabilir.
Darboğazın Bilgisayar Performansına Etkisi Ne?
Darboğaz yaşandığında bilgisayar genel performansında düşüş görülür. Oyunlarda kare sayısı azalır, programlar daha geç açılır ya da donabilir. Video düzenleme ve render işlemlerinde bekleme süreleri uzar. Bu tür sorunların nedenini anlamadan çözüm bulmak zorlaşır.
PC’de Darboğaz Testi Nasıl Yapılır?
Darboğazı tespit etmek için birkaç yöntem var. İlk olarak Windows’un Görev Yöneticisi ve Kaynak İzleyici araçları ile donanım kullanımlarını gerçek zamanlı olarak izleyebilirsiniz. Örneğin, işlemci kullanımı %90’ın üzerindeyken ekran kartı kullanımı düşükse, işlemci darboğazı yaşanıyor demektir. Benzer şekilde, ekran kartı yüksek seviyede kullanılıyorsa ama işlemci düşükse, darboğaz ekran kartında olabilir. RAM veya disk kullanımı sürekli yüksekse, bunlar da darboğaz belirtisidir.
Bunun dışında, MSI Afterburner gibi programlarla CPU ve GPU kullanımını grafiksel olarak takip edebilirsiniz. CPU-Z ve GPU-Z gibi araçlar donanımın detaylı performans bilgilerini gösterir. Ayrıca çevrimiçi bottleneck hesaplayıcıları ile işlemci ve ekran kartınızın uyumunu kontrol etmek mümkün.
Benchmark testleri de donanım performansını ölçerek darboğaz olup olmadığını anlamanızı sağlar. Bu testlerde işlemci ve ekran kartını sınayarak hangisinin sistemi yavaşlattığını görebilirsiniz.
Darboğazı Önlemek ve Performansı Artırmak İçin Neler Yapabilirsiniz?
Donanımları dengeli seçmek önemli; aşırı güçlü bir parçayı zayıf bir parça desteklememeli. RAM kapasitesini ve hızını artırmak veri akışını hızlandırır. SSD kullanımı, özellikle yükleme sürelerinde fark yaratır. Ayrıca sürücü ve BIOS güncellemelerini takip etmek donanım uyumunu artırır. Overclock yaparken tüm bileşenlerin uyumlu olmasına dikkat etmeniz gerekir.
Darboğaz, bilgisayar performansını olumsuz etkileyen ancak genellikle fark edilmeyen bir sorun. Doğru test yöntemleri ile hangi donanımın performansı kısıtladığını tespit etmek ve buna göre yükseltme yapmak, sisteminizden alabileceğiniz verimi artıracaktır.