Yeni araştırmalar, Çernobil Hariç Tutma Bölgesi’nde (CEZ) yaşayan kurt popülasyonunun, bölge dışındaki benzerlerinden genetik olarak farklı olduğunu gösteriyor. Bu değişikliklerin en dikkat çekici olanlarından birinde, radyasyondan etkilenen kurtların kanserden kurtulma şanslarını artıran koruyucu mutasyonlar geliştirmiş olduğu görülüyor.
1986’daki nükleer felaketin ardından bölge terk edildiğinden beri, Ukrayna’nın CEZ bölgesinde, kurt ve diğer hayvan popülasyonlarında büyük bir artış yaşandı. Yaban hayatı, insanların yokluğunda kesintiye uğramadan gelişme fırsatı buldu. Ancak hayvanların bu özgürlüğün tadını çıkarmak için, en başta insanların bölgeyi terk etmesine sebep olan kayda değer radyasyon sorunuyla mücadele etmeleri gerekti.
Princeton Üniversitesi’nde evrimsel biyolog ve ekotoksikolog olan Cara Love, hayvanların bu zorluklara rağmen nasıl hayatta kaldıklarını anlamak için on yıldır Çernobil kurtlarını inceliyor.
Love ve meslektaşları, 2014 yılında CEZ’e gittiler ve kansere neden olan radyasyona verdikleri tepkileri anlamak için kurtlardan kan örnekleri aldılar. Kurtların bazılarına, konumları ve radyasyona maruz kalma durumları hakkında bilgi toplamak için telsiz tasmalar da takıldı. Love, yaptığı açıklamada, “nerede olduklarına ve ne kadar radyasyona maruz kaldıklarına dair gerçek zamanlı ölçümler alıyoruz” dedi.
Araştırma, CEZ’deki kurtların tüm yaşamları boyunca her gün 11,28 miliremden fazla radyasyona maruz kaldıklarını gösterdi ve bu miktar, insan çalışanlar için belirlenen yasal sınırın altı katından fazla.
Ayrıca araştırmacılar, kurtların, kanser nedeniyle radyasyon tedavisi gören hastalara benzer şekilde bağışıklık sistemlerini değiştirdiğini de belirledi. Yapılan genetik analizler, kurtların genomunun bazı bölümlerinin kansere karşı bir miktar direnç geliştirdiğini gösteriyor.
CEZ’de yaşayan yüzlerce yarı yabani köpek arasında da benzer bulgular görüldü. Bilim insanları, 2023 yılında Çernobil’in sokak köpeklerinin, Dünya’nın diğer yerlerinde yaşayan evcil köpeklere göre genetik olarak farklı olduğunu buldu.
Love ve ekibinin keşfinin insan sağlığı üzerinde de etkileri olabilir. Love, bulguları insanların kanserden kurtulma şansını artıran koruyucu mutasyonları tanımlamak için kullanmayı umuyor.
Ne yazık ki, COVID-19 salgını ve Rusya ile devam eden savaş, Love ve ekibinin CEZ’e dönmesini engelledi. Çalışmalarını sürdürüp sürdüremeyecekleri veya ne zaman çalışmalarına devam edebilecekleri ise şimdilik bilinmiyor. Love, “Önceliğimiz oradaki insanların ve işbirlikçilerimizin mümkün olduğunca güvende olmalarıdır” dedi.
Yeni araştırma geçtiğimiz ay Seattle, Washington’daki Bütünleyici ve Karşılaştırmalı Biyoloji Derneği’nin (The Society of Integrative and Comparative Biology) Yıllık Toplantısı’nda sunuldu.