Dünya üzerindeki aktif yanardağlar: Kaç tane var, ne kadar tehlikeli?

Herkesin gözü İzlanda'da patlaması beklenen Reykjanes yanardağında olsa da, Dünya üzerinde aktif kabul edilen çok sayıda yanardağ bulunuyor. Peki bu yanardağların sayısı tam olarak kaç ve nerede bulunuyorlar?

Dünya üzerindeki aktif yanardağlar: Kaç tane var, ne kadar tehlikeli?

Yüzlerce aktif volkan Dünya üzerinde dağılmış durumda, ancak şu anda yalnızca küçük bir kısmı şiddetli bir patlama olayı yaşıyor. Bir yanardağın ne zaman patlayabileceğini tahmin etmek zor olsa da, jeologlar, patlama süreci içerisinde bulunan yanardağları sürekli olarak takip ediyorlar.

ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’nun (USGS) bildirdiğine göre, dünya çapında yaklaşık 1.350 potansiyel olarak aktif yanardağ bulunuyor ve bunların yaklaşık 170’i ABD topraklarında yer alıyor. Bunların büyük bir kısmı, tektonik plakaların çarpışmasının yoğun sismik aktiviteye yol açtığı Pasifik Kıyısı çevresindeki “Ateş Çemberi” bölgesinde yer alıyor.

Bu aktif yanardağların çok büyük bir kısmı şu anda patlamıyor. Ancak, patlamakta olan azınlık, Smithsonian’ın Küresel Volkanizma Programı ile USGS’nin Volkan Tehlikeleri Programı arasındaki ortak bir proje olan Haftalık Volkanik Faaliyet Raporu’nda ayrıntılı olarak açıklanıyor.

14 Kasım 2023’te yayınlanan son rapor, 19 volkanın neredeyse her gün aktif olarak patlama halinde olduğunu gösteriyor. Aşağıda bu yanardağların bir listesi bulunuyor:

  • Reykjanes, Reykjanes Yarımadası, İzlanda
  • Aira, Kyushu, Japonya
  • Dukono, Halmahera, Endonezya
  • Ebeko, Paramushir Adası, Rusya
  • Etna, Sicilya
  • Fuego, Guatemala
  • Büyük Sitkin (Great Sitkin), Andreanof Adaları, ABD
  • Lewotolok, Lembata Adası, Endonezya
  • Mayon, Luzon, Filipinler
  • Merapi, Orta Cava
  • Popocatepetl, Meksika
  • Rincón de la Vieja, Kosta Rika
  • Santa María, Güneybatı Guatemala
  • Semeru Doğu Cava
  • Sheveluch, Orta Kamçatka, Rusya
  • Shishaldin, Fox Adaları, ABD
  • Suwanosejima, Ryukyu Adaları, Japonya
  • Taal, Luzon, Filipinler
  • Villarrica, Orta Şili

Elbette bunlar dünyadaki volkanik patlamaların sadece küçük bir kısmını oluşturuyor. 46 volkan daha, genel olarak en az üç ayda bir patlama olayları gerçekleşmesi olarak tanımlanan “devam eden patlama durumunda” kabul ediliyor:

  • Ulawun, Papua Yeni Gine
  • Shishaldin, ABD
  • Ubinas, Peru
  • Klyuçevskoy, Rusya
  • Mayon, Filipinler
  • Kikai, Japonya
  • Etna, İtalya
  • Nishinoshima, Japonya
  • Ebeko, Rusya
  • Kavachi, Solomon Adaları
  • Rincón de la Vieja, Kosta Rika
  • Krakatau, Endonezya
  • Büyük Sitkin, ABD
  • Merapi, Endonezya
  • Lewotolok, Endonezya
  • Sangay, Ekvador
  • Tinakula, Solomon Adaları
  • Karangetang, Endonezya
  • Nyamulagira, Kongo Demokratik Cumhuriyeti
  • Semeru, Endonezya
  • Ol Doinyo Lengai, Tanzanya
  • Aira, Japonya
  • Bezymianny, Rusya
  • Sabançaya, Peru
  • Langila, Papua Yeni Gine
  • Masaya, Nikaragua
  • Tofua, Tonga
  • Villarrica, Şili
  • Nevado del Ruiz, Kolombiya
  • Saunders, Güney Sandwich Adaları (Birleşik Krallık)
  • Manam, Papua Yeni Gine
  • Heard, Avustralya
  • Reventador, Ekvador
  • Ibu, Endonezya
  • Popocatepetl, Meksika
  • Suwanosejima, Japonya
  • Nyiragongo, Kongo Demokratik Cumhuriyeti
  • Fuego, Guatemala
  • Bagana, Papua Yeni Gine
  • Sheveluch, Rusya
  • Erebus, Antarktika
  • Erta Ale, Etiyopya
  • Stromboli, İtalya
  • Dukono, Endonezya
  • Santa María, Guatemala
  • Yasur, Vanuatu

Bunlardan bazıları onlarca, hatta yüzyıllardır bu patlama durumunu sürdürüyor. Örneğin İtalya’daki Stromboli, Şubat 1934’ten bu yana resmi bir patlama durumunda olmasına rağmen son 2000 yıldır neredeyse sürekli olarak patlıyor. Aynı şekilde Vanuatu’daki Yasur Dağı da MS 13. yüzyıldan beri patlama halini sürdürüyor.

Tabii ki bu patlamaların çoğunluğu insan nüfusu için tehlike oluşturmuyor. Ama İzlanda'daki Reykjanes yanardağı gibi örnekler de zaman zaman karşımıza çıkabiliyor. Bilindiği gibi ülke, bir süredir bu yanardağın şiddetli biçimde patlamasını bekliyor ve çevresindeki yerleşimler boşaltılmış durumda.