Çin bu hafta aldığı kararla bazı galyum ve germanyum ürünleri ile bilgisayar çiplerinde kullanılan metaller ve diğer ürünlere 1 Ağustos'tan itibaren ihracat kısıtlamaları getireceğini duyurdu. Kulağa zararsız gibi gelse de bu iki metal yarı iletken, telekom ve elektrikli araç endüstrileri için çok önemli.
Çin'in bu hafta aldığı kararı gereği, galyum ve germanyum ihracatından önce ilgili makamlardan onay alınması gerekiyor. Kısıtlama, 1 Ağustos itibarıyla yürürlükte olacak. Bu iki elementin en büyük üreticisi olan Çin, dünyadaki galyum üretiminin yüzde 80'in karşılıyor. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance'a (CRMA) göre dünya çapındaki germanyumun yaklaşık %60'ını Çin üretiyor ve geri kalanı Kanada, Finlandiya, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri'nden geliyor.
-
Germanyum, fiber optik ürünlerde ve gece görüş gözlüklerinde kullanılırken, galyum yarı iletkenler için kritik bir malzeme.
-
CRMA, biri Avrupa'da, geri kalanı Japonya ve Çin'de olmak üzere yalnızca birkaç şirketin gerekli saflıkta Galyum üretebileceğini söylüyor.
Peki, Germanyum ve Galyum nedir? Ne işe yarıyor?
CNBC, bu kararın Çin'in ABD ve Avrupa ile teknoloji savaşının kızıştığı bir dönemde geldiğini duyuruyor. Germanyum ve galyum doğal olarak bulunmayan metaller. Genellikle diğer metallerin rafinerilerinin bir yan ürünü olarak oluşturuluyorlar. Gümüşi beyaz bir metal olan Germanyum, çinko üretiminin yan ürünü. Galyum ise boksit ve çinko cevherlerinin işlenmesinin bir yan ürünü.
-
Germanyum, güneş ürünleri ve fiber optik dahil olmak üzere çeşitli kullanımlara sahip. Gece görüş gözlüğü gibi askeri uygulamalarda kullanılabilir. Germanyum içeren güneş panellerinin uzayda uygulamaları var.
-
Galyum ise örneğin cep telefonları ve uydu iletişimi için radyo frekansı çipleri yapabilen galyum arsenit kimyasal bileşiğinin üretiminde kullanılır. Bu bileşik aynı zamanda yarı iletkenlerde önemli bir malzeme.
KARAR NEDEN ALINDI? ETKİSİ NE OLUR?
Eurasia Group Pazartesi günü yayınladığı bir notta bu karar için "Ölümcül bir darbe değil, bir uyarı atışı” diyor. CNBC'ye göre ABD ve Avrupa bu malzemeleri büyük miktarlarda ithal etmiyor. ABD, 2022′de 5 milyon dolarlık galyum metali ve 220 milyon dolarlık galyum arsenit almış.
Belçika, Kanada, Almanya, Japonya ve Ukrayna germanyum üretebilir.
Çin’in özelliği ise bu metalleri başka yerlere göre daha düşük bir maliyetle üretmesi.
Peki, kararın nedeni ne? Eurasia Group'a göre bu karar Çin'in ABD, Japonya ve Hollanda da dahil olmak üzere rakip ülkelere kendilerinin de misilleme seçenekleri olduğunu hatırlatmak için alınmış olabilir. Karar, diğer ülkeleri Çin’in üst düzey çiplere ve araçlara erişimine daha fazla kısıtlama getirmekten caydırma amacı taşıyor.
FİYATLAR ETKİLENİR Mİ?
Ancak farklı görüşler de var. Bir görüşe göre artan fiyatların tüketicilere yansıması biraz zaman alacağından tüketiciler elektronik ürünlerde hemen yüksek fiyatlar görmeyecektir, ancak bu karardan geri dönülmediği takdirde fiyatlar eninde sonunda tüketicilere yansıyacak. Çin'den gelen gelişmiş makinelere erişimi kısıtlamanın yanı sıra, Batılı ülkeler de yarı iletken maddelerin üretme kapasitelerini arttırıyor. AB Komisyonu'nun iç pazardan sorumlu üyesi Thierry Breton, bu hafta Japonya'da AB ile Doğu Asya ülkesi arasındaki işbirliğini arttırmaya yönelik temaslarda bulunuyor.