Dinlemeyi sevdiğiniz müzik sizin hakkınızda pek çok şey söyleyebilir. Çok sayıda bilimsel çalışma, farklı müzik türleriyle ilişkili kişilik özelliklerini araştırdı ve psikopatların büyük olasılıkla Blackstreet’in No Diggity şarkısından hoşlandığı gibi bazı beklenmedik gerçekleri ortaya çıkardı.
Yine bu araştırmalara göre, popüler, listelerde zirveye çıkan müzikleri dinlemeyi seviyorsanız, hoş bir insan olma olasılığınız daha yüksek. Ayrıca, şiddet hakkında sözleri olan extreme heavy metal müzik dinleyen insanların aslında şiddete başvurma olasılıkları diğer insanlardan daha fazla değil ve sadece müzikte “neşe” buluyorlar. Ancak, eğer ağır basların müziğinizde yoğun olmasından hoşlanıyorsanız, bu kötü bir haber olabilir.
2020’de yapılan bir araştırma, genellikle bir müzik seçerken bizim gibi olduğunu düşündüğümüz kişilerin müziğini seçtiğimizi gösterdi. Örneğin, David Bowie hayranları hafif tuhaflığı ve nevrotikliği nedeniyle ona ilgi duyuyor, Radiohead hayranları ise “açık”, deneysel doğaları nedeniyle gruba ilgi duyuyor.
80.000 hayran ve 50 ünlü müzisyeni temel alan araştırma, hayranlardan her sanatçının genel kişiliğine göre kişilik derecelendirmeleri istedi ve insanların doğal olarak kendilerine benzeyen sanatçılara yöneldiğini buldu. Araştırmacılar, Marvin Gaye hayranlarının, tıpkı müzisyenin kamusal kişiliği gibi uysal olma eğiliminde, Ozzy Osbourne hayranlarının ise daha “tartışmacı” olma eğiliminde olduğunu söylüyor.
Çalışmanın ortak yazarı, Columbia Business School'dan Dr. Sandra Matz, “Bulgular, plak şirketlerinin veya müzik yönetiminin hedef kitleleri seçmesi ve oluşturması için yeni yaklaşımların önünü açabilir” diyor.
Bas tonlar modern müziğin kaçınılmaz bir özelliği olsa da, bas seslerine düşkünlüğün verdiği kişilik ipuçları oldukça şaşırtıcı. Kişilik ve Bireysel Farklılıklar (Personality and Individual Differences) dergisinde 1997 yılında yayınlanan bir araştırma, erkeklerin kadınlara göre “abartılı” baslı müzikten daha fazla keyif aldıklarını buldu. Ancak dışadönük kişilikler ve psikotik insanlar da bu sesleri seviyordu.
Hannibal Lecter’ı unutun!
Gerçek hayattaki psikopatların klasik müzik seven Hannibal Lecter’e pek benzemediğini tahmin edebilecek olsanız da, aslında retro rap’ten hoşlanma olasılıklarının daha yüksek olduğu bulundu. 2017 yılında yapılan bir araştırmada No Diggity ve Eminem'in Lose Yourself’i psikopati açısından en yüksek puanları alan kişiler tarafından beğenildi. Sia’nın Titanium’unu ve The Knack’in My Sharona’sını beğenen insanlar ise çok daha az psikotik kişilerdi.
Araştırma, 2017 yılında New York Üniversitesi tarafından psikopatları rızaları olmadan tanımlamanın bir yolunu bulmayı ümit eden; 260 şarkıya ve aynı zamanda kendi kendine psikopati testi uygulayan 200 gönüllüye odaklanan yayınlanmamış bir ön çalışmanın parçasıydı.
Araştırmanın lideri Pascal Wallisch 2017’de “Medya psikopatları baltalı katiller ve seri katiller olarak tasvir ediyor, ancak gerçek şu ki aslında o kadar açık değiller, Batman’deki Joker gibi değiller. Yanınızda çalışıyor olabilirler ve ortama uyum sağlıyorlar. Psikolojik karanlık madde gibiler” dedi ve devam etti: “Bu insanların çok fazla zarar verebilecekleri pozisyonlarda olmasını istemezsiniz. Onların işbirliği veya rızası olmadan onları tespit edecek bir araca ihtiyacımız var.”
Düşünme şeklimiz, müzik zevkimizle bağlantılı mı?
Müzik tercihleri üzerine birçok araştırma yapan ve aynı zamanda caz müzisyeni olarak da performans sergileyen müzisyen ve araştırmacı Dr. David Greenberg tarafından 2015 yılında yapılan bir başka araştırma, düşünme şeklimizin müzik zevkleriyle güçlü bir şekilde bağlantılı olduğunu gösterdi. Gönüllülerle yapılan araştırma, empatik insanlar ile olayları daha makine benzeri bir şekilde düşünen “sistemciler” arasında keskin bir ayrım olduğunu buldu.
Araştırma, daha empatik olan kişilerin R&B, soul, soft rock gibi yumuşak müzikleri tercih ettiğini ortaya çıkardı. Daha sistematik (yani daha az duygusal) insanlar ise punk, heavy metal ve hard rock gibi yoğun müzikleri tercih etme eğilimindeydi.
Extreme heavy metal gibi şiddet içeren müzikler dinlemek, insanların şiddete eğilimli olduğu anlamına gelmez ve bunun yerine, savaşların yeniden canlandırılması gibi ayrı bir hobidir.
Çalışma, dinleyicilere özellikle korkunç bir parça dinlettikten sonra, onların şiddete karşı ne kadar duyarsızlaştıklarını test etti ve sonuçları, Pharrell Williams’ın “Happy” şarkısını dinledikleri zaman yaşananlarla karşılaştırdı. Dinleyicilere, 2001 yılında Almanya’da bir adamın gönüllü bir kurbanı öldürüp yediği gerçek dünyadaki bir vakayı konu alan Eaten by Blood Bath adlı şarkının dinleyici duyarsızlaştırılıp duyarsızlaştırılmadığını görmek için şiddet içeren görüntüler gösterildi.
Araştırmacılar müziğin dinleyicileri duyarsızlaştırdığına dair hiçbir kanıt bulamadılar.
Avustralya Üniversitesi’nden Prof. Bill Thompson, “Hayranlar iyi insanlar. Dışarı çıkıp birine zarar vermeyecekler” dedi ve ekledi: “Bu müziğe verilen baskın duygusal tepki neşe ve güçlenmedir. Ve bence bu müziği dinlemek ve onu güçlendirici, güzel bir deneyime dönüştürmek harika bir şey.”