NASA, uzayda alevlerle düzenlediği sekiz yıllık deneylerin ardından bir kargo uzay aracının içinde son kez ateş yaktı ve Saffire deneyini Dünya atmosferine yanıcı bir yeniden girişe doğru yönlendirdi.
NASA’nın Saffire olarak da adlandırılan Uzay Aracı Yangın Güvenliği Deneyleri (Spacecraft Fire Safety Experiments), 9 Ocak’ta, planlanan yeniden giriş için atmosfere girerken yanan Northrop Grumman Cygnus uzay aracında, alevler içerisinde sona erdi.
Ateşin yerçekimsiz ortamda nasıl davrandığını anlamak amacıyla 2016’dan beri çeşitli deneyler yapılıyor. Ayrıca, NASA’nın belirttiğine göre Saffire, gelecekte kullanılacak uzay aracı ve uzay giysisi tasarımları için bilgi sağlamak amacıyla farklı malzemelerin uzayda alevleri nasıl yaydığını incelemek ve astronotların uzay aracından ayrılma veya Dünya’ya dönme seçeneği olmadığında yangınla ilgili acil durumlarla başa çıkma protokollerini incelemek üzere tasarlandı.
Yukarıdaki resimde, önceki bir Uzay Aracı Yangın Güvenliği Deneyi araştırması olan Saffire-IV sırasında mürettebatsız bir Cygnus kargo aracının içinde yanan kumaştan bir örnek görülüyor.
Saffire'ın baş araştırmacısı David Urban bir açıklamada “Mürettebat açısından işlerin kötüye gitmesi için ne kadar büyük bir yangın gerekir?” sorusunu sordu ve açıklamasına şu şekilde devam etti: “Bu tür çalışmalar Dünya üzerindeki tüm yerleşik yapılar için yapılıyor (binalar, uçaklar, trenler, otomobiller, madenler, denizaltılar, gemiler) ancak Saffire’a kadar bu araştırmayı uzay aracı için yapmamıştık.”
Saffire deneyleri, Uluslararası Uzay İstasyonundan ayrılan bir Cygnus kargo uzay aracının içinde gerçekleştirildi ve alçak Dünya yörüngesindeki istasyonda bulunan astronot mürettebatı için hiçbir tehdit oluşturmuyorlardı. Yangınlar, yaklaşık yarım metre genişliğinde, 1 metre derinliğinde ve 1,3 metre uzunluğunda, akış kanalı ve aviyonik bölmesinden oluşan bir muhafazanın içinde tutuşturuldu.
NASA’nın Cleveland’daki Glenn Araştırma Merkezi proje yöneticisi Gary Ruff, yaptığı açıklamada, “Safire akış ünitesi bir rüzgar tünelidir. Havayı içinden geçiriyoruz” dedi ve devam etti: “Test koşulları ayarlandıktan sonra ince bir tel üzerinden elektrik akımı veriyoruz ve malzemeler tutuşuyor.”
Ünitenin içindeki kameralar ekibin alevi gözlemlemesine imkan tanırken, akış ünitesinin dışındaki sensörler, uzay aracının içinde olup bitenlere ilişkin verileri toplamak için tasarlandı. Görüntüler ve veriler daha sonra bilim insanlarının analiz etmesi için Dünya’ya gönderildi. Ancak son deneyin atmosferik yeniden giriş nedeniyle yok edilmesiyle beraber, şimdilik bunların sonuna ulaşıldı.
Son deney olan Saffire-VI, Ağustos 2023’te UUİ’ye fırlatıldı ve mürettebatlı bir uzay aracındaki koşulları simüle etmek için test ünitesinde daha yüksek oksijen konsantrasyonu ve daha düşük basınçla tasarlandı. Ekip, alevi pleksiglas, pamuk, Nomex, aleve dayanıklı elyaf ve Düşük Hızlı kumaşlarda (fiberglas ve pamuk karışımı) Katı Yanmazlık Sınırı gibi farklı malzemeler üzerinde ateşledi.
NASA’nın bu tür bir acil durum için plan yapmasının oldukça makul olduğu rahatlıkla söylenebilir. 1997 yılında, Mir uzay istasyonunda çıkan bir yangın havayı dumanla doldurduğunda ve kaçış kapsüllerine erişimlerini kestiğinde Rus kozmonotlar hayati tehlike oluşturan bir durumla karşı karşıya kalmıştı. Neyse ki mürettebat, daha kötü bir olay yaşanmadan önce alevleri söndürmeyi başarmıştı.